محمدتقی قندهاری

هدف: هدف پژوهش حاضر کشف تأثیر اعتماد به رهبری، اشتراک دانش و کیفیت سیستم های اطلاعاتی بر نوآوری و انگیزه کارکنان در کتابخانه های عمومی استان چهارمحال و بختیاری است. روش: تحقیق حاضر از نوع کمّی-توصیفی و مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری است که به شیوه پیمایشی انجام شده است. نمونه آماری پژوهش شامل کارکنان کتابخانه های عمومی استان چهارمحال و بختیاری در سال 1400 بود که با روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 113 پرسش نامه کامل دریافت شد و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. برای جمع آوری داده ها، از پرسش نامه اعتماد به رهبری، پرسش نامه کیفیت سیستم های اطلاعاتی، پرسش نامه نوآوری کارکنان، پرسش نامه انگیزه کارکنان و پرسش نامه اشتراک دانش استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان داد که اعتماد به رهبری بر نوآوری و انگیزه کارکنان تأثیری معنادار دارد. به علاوه، کیفیت سیستم های اطلاعاتی بر نوآوری و انگیزه کارکنان تأثیرگذار است. از طرفی، اعتماد به رهبری و کیفیت سیستم های اطلاعاتی بر اشتراک دانش، و همچنین اشتراک دانش بر نوآوری و انگیزه کارکنان مؤثر است. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر برای اولین بار است که بر اساس ترکیب پرسش نامه های مرجع داخلی و خارجی به نقش تعیین کننده و جایگاه این عوامل در افزایش کیفیت خدمات رسانی کتابخانه های عمومی کشور می پردازد. به علاوه، نتایج این پژوهش می تواند به مدیران کتابخانه ها کمک کند تا با سیاست گذاری و برنامه ریزی مناسب، جو همکاری درون کتابخانه ای را به سمت شرایط مطلوب تر در تعامل میان کارکنان سوق داده و زمینه خلاقیت و انگیزه بیشتر همکاران را فراهم کند. این خط مشی خود می تواند به پاسخ گویی مناسب تر کارکنان کتابخانه به ارباب رجوع منجر شود.

رهبری همنوا بر وجود رهبرانی با هوش هیجانی بالا اشاره دارد که با ایجاد حس خوش بینی، همدلی و شفقت با افراد، الهام بخشی و ایجاد طنین مثبت در سازمان قادرند ضمن تقویت روحیه کارکنان منجر به ارتقای توانمندی فردی و گروهی در سازمان گردند. در پژوهش حاضر، که از منظر رویکرد پژوهشی کیفی می باشد، نقش این سبک رهبری بر خودکارآمدی افراد به عنوان یکی از مهم ترین سازه ها ی رفتار سازمانی مثبت گرا و مکانیسم های نفوذ بر خود، بررسی و تبیین گردید. در این پژوهش، با استفاده از راهبرد نظریه ی مفهوم سازی داده بنیاد، و بر اساس فرآیند سه مرحله ای کدگذاری نظری، و نیز با استفاده از داده های حاصل از 21 مصاحبه ی عمیق با مدیران شرکت های منتخبِ دانش بنیان شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان و نیز اساتید دانشگاهی، مدلی مفهومی از نقش رهبری همنوا بر خودکارآمدی مدیران و خودکارآمدی جمعی کارکنان در سازمان های دانش بنیان، ارائه گردید. همچنین ابعاد و مؤلفه های خودکارآمدی مدیر به عنوان مقوله ی محوری، عوامل مؤثر بر آن، و پیامدهای سازمانی خودکارآمدی افراد شناسایی شدند. در نهایت ضمن ارائه ی مدلی جامع، 7 فرضیه اصلی و 13 فرضیه فرعی از روابط میان متغیرهای پژوهش استخراج گردید.

خودکارآمدی به عنوان یکی از مهم ترین مکانیسم های نفوذ بر خود و یکی از سازه ها ی مهم رفتار سازمانی مثبت گرا، علی رغم قدمت و گستردگی پژوهشی در روانشناسی، در حوزه ی مسایل سازمانی و خصوصاً برای رکن مدیران در سازمان کمتر مورد بررسی دقیق قرار گرفته است. هدف از این پژوهشِ ترکیبی در مرحله ی نخست، که با راهبرد پژوهش کیفی انجام شد، شناسایی مؤلفه ها و ابعاد خودکارآمدی مدیرانِ سازمان های دانش بنیان و عوامل مؤثر بر آن، و نیز پیامدهای سازمانی و تأثیر آن بر خودکارآمدی جمعی کارکنان، است. این امر با استفاده از سه مرحله ی کد گذاری و با کمک نرم افزار تحیل کیفی اطلس، صورت پذیرفت. همچنین مقوله ای مهم و مؤثر بر خودکارآمدی افراد در سازمان با عنوان رهبری همنوا، که ایجاد خوش بینی کرده و با افراد همدلی و شفقت دارد، شناسایی و مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله ی دوّم، که کمّی است، روابط عناصر الگوی اکتشافی در قالب دو مدل اندازه گیری و معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزارهای SPSS و AMOS مورد آزمون،قرار گرفت. بدین منظور پرسشنامه ای محقق ساخته میان 204 نفر از مدیران شرکت های دانش بنیان شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان به عنوان نمونه توزیع و جمع آوری گردید. نتایج آزمون کمّی بیانگر تأیید تمام فرضیات و نیز اعتبار کافی مدل مفهومی پژوهش بود.