زهرا طاهری پور

در فرایند ارتباطات، ارتباط غیرکلامی نقش و اعتبار ویژه دارد. امروزه جایگاه این نوع از ارتباطات بیش از گذشته مورد توجه و تدقیق اندیشمندان قرار گرفته است. در میان انواع ارتباطات غیرکلامی، چشم ها بیش از سایر بخش های چهره در نقل و انتقال مفاهیم دارای اهمیت هستند. فهم و شناخت نظر دین در مورد مهمترین نوع تعامل در جامعه انسانی یعنی نگاه بین مرد و زن نامحرم لازم و ضروری است؛ خصوصاً در شرایط فعلی که رسانه ها سعی بلیغ در عادی سازی روابط بین نامحرمان دارند. در این مقاله مهم ترین مستند نگاه بین غیر همجنسان نامحرم یعنی آیه ۳۰ نور بررسی شده نظرات اندیشمندان و علمای لغت حول کلمه محوری آیه یعنی غض تبیین شده است. از آنجا که تعیین ضوابط و بایدها و نبایدهای حاکم بر ارتباط غیر کلامی نگاه، در نظرات فقها قابل پیگیری است. آراء بزرگان این حوزه تحقیق و مطرح شده است.

حوزه حله در سده های میانی جایگزین حوزه های بغداد و نجف شد. حلیان با فراغت سیاسی که درپی برچیده شدن خلافت عباسی ایجاد شده بود، گام های ارزشمندی در جهت توسعه فرهنگ آموزش تطبیقی برداشتند. سرآمد حلیان در این عرصه محقق حلّی و علامه حلّی بودند که احاطه کامل به آرای کلامی،فقهی وتفسیری اهل سنت داشتند و به دور از تعصبات وتعلقات اعتقادی ومذهبی ونگرش های یک سویه به تطبیق نظرات آنان با آراء فقیهان امامیه پرداختند.در عین حال عالمان شیعی شهرحله ضمن نگارش آثاری بامحوریت مسائل اختلافی پایه گذاران آموزش تطبیقی درون مذهبی بودند.اهمیت فعالیت حلیان در زمینه آموزش تطبیقی با توجه به موقعیت زمانی آنان، حفظ ،انتقال ورساندن میراث پیشینیان به آیندگان و ارائه الگوی نظری وعملی در مواجهه با آراء مخالفان ومکاتب فکری گوناگون است،به زعم نویسندگان مقاله برخلاف تلقی ها وبرداشت های مشهور،نظام آموزش تطبیقی جامعه علمی وفکری حله دراعصارمتوالی روش تعریف شده ونظام مندی برای انتقال یافته های علمی خودپیش گرفته است که می تواند به عنوان الگوی موفق دراین زمینه ازمنابع اساسی برنامه ریزی آموزش تطبیقی علوم انسانی دوره معاصر قرارگیرد.

پیامبر اکرم (ص) پس از سیزده سال تبلیغ در مکه، به ناچار این شهر را ترک و به شهر یثرب که بعدها مدینه النبی نام گرفت،  هجرت کردند. در شهر مدینه حکومت اسلامی را مطابق با قوانین الهی بنیان نهادند. مشرکان هرگز تحمل استقلال و قدرت گرفتن مسلمانان را نداشتند، از این رو از همان سال اول هجرت، اقدامات خود را علیه حکومت تازه بنیان به کار گرفتند. از جمله این اقدامات جنگ های متعدی بود که در سال های مختلف روی داد. در این مقاله در صدد بررسی شیوه های ارتباطی حضرت در این جنگ ها هستیم. بدین منظور کتاب های تاریخی الطبقات، سیره النبویه (ابن هشام) و تاریخ یعقوبی از طریق نمونه گیری هدفمند با روش تحلیل محتوای کیفی بررسی شده که نتایج حاصل شامل شش مقوله اصلی است و هر کدام شامل تعدادی مقوله فرعی می باشند. این شش مقوله شامل شیوه های ارتباطی پیامبر (ص)، ویژگی های پیامبر (ص) به عنوان منبع پیام، نحوه ارائه پیام، رعایت اصل مخاطب شناسی، چگونگی احترام به ارزش های انسانی و تکنیک های ارتباطی پیامبر (ص) در جنگ ها می باشند.

پژوهش حاضر با هدف "شناخت رابطه تماشای برنامه های ترویج کتابخوانی در تلویزیون با فرهنگ مطالعه در دانشجویان" که هدف اصلی تحقیق است اجرا شده است و در این راستا تماشای برنامه های ترویج کتابخوانی به عنوان متغیر مستقل و فرهنگ مطالعه به عنوان متغیر وابسته مورد سنجش قرار گرفته اند. روش تحقیق در مطالعه حاضر پیمایشی و برای گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای  و میدانی و از ابزار پرسشنامه استفاده شده است؛ روایی پرسشنامه را متخصصان تأیید کردند و پایایی آن نیز با آلفای کرونباخ سنجیده شد . جامعه آماری این تحقیق را دانشجویان علوم ارتباطات دانشگاه های علامه طباطبایی، تهران، سوره و آزاد واحد علوم تحقیقات ورودی سال های 95 و 96 تشکیل می دهند. جامعه آماری تحقیق 1050 نفر وحجم نمونه مورد مطالعه برابر با 281 نفر است و پاسخگویان به صورت تصادفی مطبق متناسب با حجم انتخاب شده اند؛ سپس نتایج استخراج و با استفاده ازSPSS  تحلیل گردید. سپس یافته ها توصیف و توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب متغیرهای زمینه ای و مؤلفه های فرهنگ مطالعه که شامل "خرید کتاب"، "مطالعه روزانه"، "کتاب های امانت گرفته شده از کتابخانه"، "کتاب های نگهداری شده در خانه" و "مطالعه نوع خاصی از کتاب" است تشریح شده است. فرض وجود رابطه بین متغیر مستقل با مؤلفه های فرهنگ مطالعه مورد آزمون آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که تماشای برنامه های ترویج کتابخوانی در تلویزیون با فرهنگ مطالعه دانشجویان رابطه دارد که برای رسیدن به این نتیجه به بررسی نتیجه مؤلفه های فرهنگ مطالعه استناد شده است.

اشاعه فحشا از موضوعاتی است که در آیه 19 سوره نساء بدان تصریح و از ارتکاب آن توسط مسلمانان نهی شده است. از جمله مباحث مهم پیرامون این آیه شناخت مفهوم این ترکیب و نیز حکم مقرر آن در قرآن و سایر ادله مرتبط می باشد. هچنین گستره شمول آیه نسبت به مصادیقی که در زمان نزول قرآن حادث نشده بود. در این مقاله سعی شده با بهره گیری از مواردی که سابقا از مصادیق مسلم این آیه به شمار می رفته وضعیت نمونه های جدید که حاصل تحول در ارتباطات و تعاملات انسانی به جهت پدیده ای نوظهور به نام فضای مجازی است، معلوم گردد. در این مقاله اشاعه فحشا به عملی اطلاق می شود که یا توسط مرتکب علنی شده و یا فرد دیگری آن را منتشر کرده است. از این رو عنصر اصلی در مفهوم و شناخت مصادیق نوظهور انتشار رفتار مذکور می باشد. از آنجا که این آیه در زمره آیات الاحکام بوده و فقیهان در تفسیر و تبیین آن اهتمام بیشتری نسبت مفسران نموده اند، توجه به تحقیقات آنان برای این نوشتار ضروری است.

معاد از موضوعات مهمی است که بخش قابل توجهی از آیات قرآن به آن اختصاص یافته است. اقناع یا متقاعد سازی به معنای انتقال پیام به مخاطب، تغییر نگرش و در نتیجه تغییر رفتار او می باشد. سوالی که این مقاله در پاسخ به آن سامان یافته است این است که روش اقناعی قرآن برای انتقال مفهوم معاد به انسان ها چگونه می باشد؟ با جستجو در منابع مرتبط با دانش ارتباطات و آیات نازل شده پیرامون موضوع معاد و روز قیامت این نتایج به دست آمد: پیام های قرآنی ابتدا به وسیله پیامبر(ص) به اطلاع و آگاهی مردم رسید . پس از آن توجه مخاطب جلب می شد. در مرحله بعد خداوند با بیانات مختلف چنان به طراحی پیام پرداخت که گیرنده پیام آن را درک نماید ، نتیجه را بپذیرد ، نگرش جدید را فراموش نکند و در نهایت منجر به رفتار مناسب با معاد در مخاطب ایجاد شود.

شهر حلّه در سده پنجم به دست خاندان شیعی بنی مزید بنا شد و خیلی زود به یکی از پایگاه های رسمی شیعیان امامی و محل برگزاری محافل و حلقه های درسی آنان تبدیل شد. حضور بزرگانی همچون ؛ ابن ادریس حلّی ،علامه حلّی ، محقق حلّی و فخرالمحققین نام حلّه را پر آوازه ساخت و بسیاری از دانشیان نامدار شیعه را از سایر مناطق جهان اسلام راهی شهر حلّه نمود و زمینه رونق شگفت علمی این منطقه شیعه نشین را تا بالاترین مرتبه حوزه های علمیه فراهم آورد. مهیا شدن فضای بحث و گفت و گوی علمی ، موجب گسترش علوم اسلامی خاصّه در دانش هایی چون ؛حدیث،فقه واصول شد و دستاوردهای مهمی همچون ؛ تالیفات حدیثی متنوع در سبک و رویکرد ، احیای تفکر اجتهادی ، دسته بندی احادیث به اعتبار سند و تدوین آثار رجالی ، توّجه به فقه مقارن و نو گرایی موضوع بندی فقهی از آثار و نتایج فعالیت های علمای نامدار شیعه از سده ششم تا نهم هجری در این حوزه می باشد.