جواد افشین

آینده پژوهی تلاش سیستماتیک برای بررسی دراز مدت آینده علم، فناوری، محیط و جامعه به منظور شناسایی پدیده های نو ظهور و حوزه های زیر بنایی تحقیقات استراتژیک است که بیشترین منافع اجتماعی و اقتصادی را در برداشته باشد. عصر حاضر، عصر آینده پژوهی است و مدیریت آینده، یکی از راهبردهای اساسی برای اداره جامعه بشری به حساب می آید. سرعت تغییرات در دنیای امروز بیشتر از گذشته است و همه سازمان ها، دولت ها، گروه ها و مردم با پیش بینی آینده، باید خود را برای رودرویی با آن آماده کرده و چشم اندازهای ممکن، متحمل و مرجح را به کمک آینده پژوهی برای خود انتخاب نمایند. امروزه شناخت روندها و توصیف دقیق آینده و ترسیم آنچه در انتظار جوامع است، مقدمه هرگونه طراحی و برنامه ریزی به حساب می آید.آینده پژوهی به عنوان دانش شناخت و شکل دهی به آینده، امروزه جایگاه مهمی در دنیا پیدا کرده و وارد عرصه های مختلف زندگی بشر اعم از فرهنگ، سیاست، اقتصاد، اجتماع و... شده است. این دانش نو پدید، با اینکه ریشه در گذشته تاریخ دارد ؛ اما سامان جدیدی پیدا کرده و دارای اصول، مبانی، رویکردها و روش های خاصی شده است. شاید بتوان بزرگترین هنر آینده اندیشی و آینده پژوهی را ایجاد آمادگی برای رویارویی با آینده دانست. بزرگترین دستاورد دانش نوپای آینده پژوهی این است که امروز به خوبی درک شود که فرآیند تکامل آینده، بسیار پیچیده تر از آن است که بتوان آن را پیشگویی کرد. رسیدن به آینده مورد نظر و ارتقای دانش آینده پژوهی، مهمترین دستاوردهای تعامل دو سویه آینده پژوهی و مدیریت دانش حوزه علوم انسانی تشخیص داده شده است. همچنین پیش بینی آینده، ایجاد تغییرات مطلوب در آینده و شناسایی عوامل تغییر، مهمترین اثرات ناشی از فرایند آینده پژوهی بر علوم انسانی قلمداد گردیده است.

هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین فرسودگی تحصیلی با اشتیاق و عملکرد تحصیلی در دانش آموزان متوسطه شهرستان بجنورد در سال تحصیلی 1397-1396 بود. این پژوهش از حیث هدف یک پژوهش کاربردی و از نظر شیوه اجرا توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق دانش آموزان پسر مقطع متوسطه دوم شهرستان بجنورد به تعداد 4191 نفر بود که با توجه به جدول مورگان 352 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها عبارت است از سه پرسشنامه فرسودگی تحصیلی برسو همکاران (1997)، پرسشنامه استاندارد اشتیاق تحصیلی فردریکز، بلومنفیلد، پاریس (2004)، پرسشنامه استاندارد عملکرد تحصیلی درتاج (1383) که پایایی پرسشنامه ها با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ برای پرسشنامه فرسودگی تحصیلی 0/75، پرسشنامه اشتیاق تحصیلی 0/89 و پرسشنامه عملکرد تحصیلی 0/78 محاسبه شد و روایی آن ها از نوع صوری و محتوایی بود. داده ها از طریق نرم افزار SPSS نسخه 18 تجزیه وتحلیل شد. نتایج حاصل نشان داد بین بعد خستگی تحصیلی و اشتیاق تحصیلی همبستگی (رابطه معنادار) برقرار بوده که این همبستگی منفی، نسبتاً قوی و معنادار است و بین بعد خستگی تحصیلی و عملکرد تحصیلی همبستگی (رابطه معنادار) برقرار بوده که این همبستگی منفی، ضعیف و معنادار است. بین اشتیاق تحصیلی و عملکرد تحصیلی همبستگی برقرار بوده که این همبستگی مثبت، قوی و معنادار است. همچنین کاهش میزان افسردگی تحصیلی به بالا رفتن اشتیاق و عملکرد تحصیلی منتج می گردد و هرچه میزان اشتیاق تحصیلی بیشتر باشد دانش آموزان از عملکرد تحصیلی قابل قبول تری برخوردار خواهند بود.

هدف از پژوهش حاضر پیش بینی کیفیت زندگی کاری براساس ساختار انگیزشی در معلمان مقطع ابتدایی می باشد.روش پژوهش در این مطالعه توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه پژوهش حاضر شامل کلیه معلمان مقطع ابتدایی شهر بجنورد است که در سال تحصیلی 93-92 مشغول به خدمت در آموزش و پرورش این شهر بودند. نمونه پژوهش حاضر را تعداد 271 معلم تشکیل می دهند که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده های پژوهشی از دو پرسشنامه کیفیت زندگی کاری والتون و پرسشنامه اهداف فردی استفاده گردید. داده ها با استفاده از روشهای آمار توصیفی و رگرسیون گام به گام تجزیه و تحلیل شدند.نتایج پژوهش نشان داد که ساختار انگیزشی تبیین کننده معناداری برای کیفیت زندگی کاری محسوب می گردد (01/0≥p، 38/14 F=)، به علاوه میانگین کیفیت زندگی کاری معلمان دارای ساختار انگیزشی انطباقی به طور معناداری بیشتر از معلمان دارای ساختار انگیزشی غیرانطباقی می باشد(05/0≥p، 25/2 t=).

هدف از این پژوهش بررسی نگرش گروه های اجتماعی مختلف به فرهنگ ایثار و شهادت و راهبردهای تقویت آن می باشد. تحقیق حاضر از نظر روش گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارکنان ادارات آموزش وپرورش و کلیه کارکنان اداره کل علوم پزشکی استان خراسان شمالی بوده اند که تعداد آنان 986 نفر می باشند. طبق فرمول کوکران حجم نمونه مکفی برای جامعه 277 نفر شد که این تعداد به وسیله شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای مشخص شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در این تحقیق دو پرسشنامه «فرهنگ ایثار و شهادت» و «راهبردهای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت» بوده است. در نتایج پژوهش هشت گویه را جزو عوامل مختلف تأثیرگذار بر فرهنگ ایثار و شهادت شناسایی شد. همچنین نتایج پژوهش نشان می دهد که راهبردهای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، از نظر گروه های مختلف متفاوت است و آموزش وپرورش تنها ستون ترویج فرهنگ ایثار و شهادت نمی باشد و در جامعه باید از سایر نهادهای اجتماعی نیز بهره برد. تغییر نگرش افراد به مسئله ایثار و شهادت با اینکه برای آموزش وپرورش یک فرصت است، اما غفلت سایر نهادها و سازمان ها از این امر برای جامعه تبدیل به تهدید خواهد شد.

هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه انگیزش های درونی و بیرونی بر اثربخشی و تسهیم دانش کارکنان اداره آموزش وپرورش شهرستان شیروان بود. این پژوهش از نوع توصیفی که به صورت تحلیلی- پیمایشی انجام گرفت.جامعه آماری شامل کلیه کارکنان اداره آموزش وپرورش شهرستان شیروان به تعداد 127 نفر بودند و بر اساس جدول مورگان 97 نفر به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شد. برای جمع آوری یافته های پژوهش از سه پرسشنامه استاندارد انگیزش درونی و بیرونی لین (2007)، پرسشنامه تسهیم دانش دیکسون و پرسشنامه محقق ساخته اثربخشی رنجبر (1388) استفاده شد. به منظور بررسی پایایی پرسشنامه ها با استفاده از آلفای کرونباخ، ضریب آلفا به ترتیب 88/0، 92/0 و 94/0 به دست آمد. تجزیه وتحلیل در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. در بخش آمار توصیفی از مشخصه های آماری مانند فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار و در بخش آمار استنباطی از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد رابطه مثبت معناداری بین مؤلفه های انگیزش درونی و بیرونی با تسهیم دانش و اثربخشی وجود دارد. می توان نتیجه گرفت با سهیم کردن اعضا در تعیین سمت وسوی آتی واحد کاری شان، باعث شوند آن ها عملکرد بهتری از خود به نمایش بگذارند و با ارزش نهادن به کار آن ها در سازمان، باعث تنوع شغلی و ایجاد حس عضویت در آن ها شوند و موجبات انگیزش شغلی کارکنان را فراهم آورند.

پژوهش حاضر، توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری کلیه دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان استان خراسان شمالی به تعداد 688 نفر بوده است که بر اساس جدول مورگان تعداد 248 نفر برآورده شد که به روش تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش پرسش نامه ذهنیت فلسفی جی اسمیت (1999)، با مقادیر آلفای کرونباخ 0.78، پرسشنامه راهبردهای یادگیری پینتریچ و دیگروت (1990) با آلفای کرونباخ 0.83 استفاده گردید. روایی پژوهش از نوع محتوایی بوده که مورد تائید خبرگان قرار گرفت که با استفاده از نرم افزارspss نسخه 22 مورد تحلیل قرار گرفت. جهت آزمون فرضیه های پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیری استفاده شد. نتایج نشان داد بین جامعیت، تعمق و انعطاف پذیری با راهبردهای یادگیری به ترتیب با ضرایب همبستگی0.31،0.24 و0.22 رابطه مثبت معناداری وجود داشت. همچنین بین خودکارآمدی، ارزش گذاری درونی و اضطراب امتحان با راهبردهای یادگیری به ترتیب با ضرایب همبستگی 0.35،0.33 و0.33 رابطه مثبت معناداری وجود داشت. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندمتغیری نشان داد که متغیرهای خودکارآمدی، اضطراب امتحان، ارزش گذاری درونی و جامعیت می توانند تغییرات راهبردهای یادگیری را تبیین کنند و سایر متغیرها یعنی تعمق و انعطاف پذیری قدرت تبیین معنی داری ندارند.