امین رضوانی

در سال های اخیر، پژوهش های متعددی در زمینه آسیب های فضای مجازی، اینترنت و شبکه های اجتماعی در کشور ایران انجام گرفته و از دسته بندی های مختلفی برای این پدیده استفاده شده است، اما کم تر به آسیب های این رسانه ها در تحقیقات خارجی اشاره شده است. هدف از انجام این پژوهش، مروری بر آسیب های فضای مجازی، اینترنت و شبکه های اجتماعی بر روابط خانواده ها در پژوهش های خارج از کشور و ارایه یک چارچوب جامع در این زمینه می باشد. روش تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی است. در این پژوهش، آسیب های فضای مجازی، اینترنت و شبکه های اجتماعی با استفاده از مطالعات کتابخانه ای مانند (مقالات، کتب، مجلات، نشریه ها، پایان نامه ها و نمایه های نوشته شده در این زمینه و...) استخراج شد. این پژوهش از لحاظ ماهیت و هدف، کاربردی است. در این مقاله، ضمن بیان مفهوم فضای مجازی، اینترنت و شبکه های اجتماعی، به مهم ترین آسیب های آن ها در پژوهش های خارج از کشور اشاره شده است. در پایان، کلیه عوامل شناسایی شده تحت چارچوبی جامع سازماندهی شده اند که از این لحاظ اهمیت دارد. به طورکلی، رایج شدن فعالیت افراد در فضای مجازی، اینترنت و شبکه های اجتماعی معمولاً آسیب هایی را برای آن ها به همراه دارد که می توان از مشکلات روحی - روانی، مشکلات رفتاری، مشکلات فرهنگی - اجتماعی، مشکلات جسمانی، مشکلات اخلاقی - مذهبی به عنوان شاخه های  اصلی آسیب ها بر روابط خانواده ها در پژوهش های خارج از کشور نام برد که هریک دارای زیرشاخه های فرعی متعددی هستند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان توجه کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی به مقوله آموزش سواد رسانه ای است که به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است و شامل فراوانی، درصد فراوانی و نمودار است. در این پژوهش که با روش تحلیل محتوا انجام شده، محتوای متنی، تصویر و پرسش ها به روش کیفی بررسی گردیده است، جامعه آماری این تحقیق کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی در سال تحصیلی 97-98 می باشد یافته های پژوهش استخراج پنج مؤلفه ی 1-وجود محتوایی درباره یک رسانه 2-وجود محتوایی در جهت فهم رسانه ها 3- وجود محتوایی در جهت ارائه توضیحات نسبت به استفاده صحیح از رسانه ها 4- وجود محتوایی در جهت بیان تهدیدات و مضرات رسانه ها 5- وجود محتوایی در جهت مقابله با تهدیدات و چالش ها را برای آموزش سواد رسانه ای نشان دادند. نتایج بیانگر این بود که درمجموع آیتم های مرتبط با آموزش سواد رسانه ای برابر 125 آیتم بوده که بخش محتوای متنی آن 56 آیتم و بخش محتوای تصویری آن 15 آیتم و بخش محتوای پرسشی آن 54 آیتم را به خود اختصاص داده اند. نتیجه فوق بیانگر این است که فراوانی آیتم های متنی بیشتر از تصویری بوده و می توان گفت که در متن کتاب به رسانه، کاربرد و استفاده صحیح از آن اشاره شده اما به تهدیدات و مضرات رسانه ها پرداخته نشده است. در بررسی میزان توجه کتاب به پرسش ها باید گفت که پرسش ها در جهت بیان استفاده از رسانه ها و تحلیل و استفاده درست از آن می باشند اما همانند متن و تصویر به بیان راه مقابله با تهدیدات رسانه ها اختصاص نیافته است.

اگرچه نتایج پژوهش ها در خصوص شناسایی عوامل ایجاد عدالت آموزشی و دسترسی برابر افراد، اثرات مثبت این امر را آشکار ساخته و نظام های آموزشی در حال حرکت به این سمت هستند؛ بااین وجود موانع متعددی برای تحقق وجود دارند. در همین راستا هدف از پژوهش حاضر، شناسایی راهکارها و روش های ایجاد و برقراری عدالت آموزشی و موانع گسترش آن می باشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی–تحلیلی است که اطلاعات آن از طریق بررسی کتب و مقالات و... جمع آوری شده است. در این نوشتار، ضمن بیان اهمیت و ضرورت شناسایی عوامل ایجاد عدالت آموزشی به مهم ترین موانع پیش روی ایجاد برابری آموزشی در کشور ایران، اشاره شده است. در پایان، کلیه عوامل و موانع مؤثر بر ایجاد عدالت آموزشی تحت الگویی جامع ومانع، سازمان دهی شده اند. یافته ها حاکی از آن است که اگر عدالت آموزشی در محیط های یاددهی-یادگیری برقرار باشد؛ انصاف و برابری در آموزش و امکانات، دسترسی به محیط های آموزشی، انگیزه و امید به تحصیل و ... بیشتر می شود.

بدون شک معلم در تمام نظام های آموزشی دارای نقش کلیدی و اثرگذار است و انتظار جامعه از مدرسه و معلم این است که دانش آموزان را برای زندگی واقعی در جامعه فردا آماده کند. این موضوع باعث شده در سال های اخیر بهبود کیفیت آموزشی و داشتن معلمان واجد شرایط در سراسر جهان ازجمله نظام آموزشی ایران مورد تأکید قرار گیرد؛ پژوهش های متعددی در زمینه ویژگی های معلم اثربخش در کشور انجام گرفته و از دسته بندی های مختلفی برای این پدیده استفاده شده است؛ هدف از انجام این پژوهش مروری بر ابعاد و مؤلفه های معلم اثربخش و کارآمد در آموزش وپرورش ایران و ارائه یک چارچوب جامع در این زمینه می باشد. روش تحقیق از نوع توصیفی–تحلیلی است. در این پژوهش ابعاد و مؤلفه های معلم اثربخش با استفاده از مطالعات کتابخانه ای مانند (مقالات، کتب، مجلات، نشریه ها، پایان نامه ها و نمایه های نوشته شده در این زمینه) استخراج شد. پژوهش حاضر ازلحاظ ماهیت و هدف، کاربردی است و ضمن بیان مفهوم معلم اثربخش، به مهم ترین خصوصیات آن اشاره می کند. در پایان، کلیه عوامل شناسایی شده تحت چارچوبی جامع سازمان دهی شده است. به طورکلی اثربخشی معلمان به عنوان یکی از رویکردهای توانمندسازی آنان محسوب می گردد که می توان از بعد دانشی، بعد مهارتی، بعد نگرشی و بعد شخصیتی به عنوان شاخه های اصلی معلم اثربخش در ایران نام برد که هریک دارای زیرشاخه های فرعی متعددی هستند.

درحالی که اغلب ازدواج ها با عشق شروع می شود و زوجین قصد دارند به یکدیگر احترام بگذارند، در طول زمان، مسائلی پدید می آید که جدایی زوجین را در پی دارد یا زندگی مشترک، بدون احساس و عاطفه ادامه می یابد. باتوجه به تأثیر رسانه ها در عصر مدرن بر وقوع چنین پدیدهایی، هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی برنامه آموزشی ارتقا سواد رسانه ای بر دلزدگی زناشویی در زوجین پرمصرف فضای مجازی شهر اصفهان در سال تحصیلی 1398 بود. روش تحقیق از نوع نیمه آزمایشی و جامعه آماری شامل کلیه زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره و خدمات روان شناختی شهر اصفهان دررابطه با مشکلات ناشی از مصرف زیاد فضای مجازی بود؛ که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس (هدفمند) تعداد 30 زوج (60 نفر) انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه کنترل (15 زوج) و آزمایش (15 زوج) تقسیم شدند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه های مربوط به اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه دلزدگی زناشویی پاینز (CBM) بود. پس از اجرای پیش آزمون بر روی هر دو گروه، گروه آزمایش طی هشت جلسه 75 دقیقه ای با استفاده از برنامه آموزشی ارتقا سواد رسانه ای محقق ساخته آموزش دیدند و گروه کنترل به دوراز متغیر مستقل نگاه داشته شدند. پس از اتمام آموزش از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد تا میزان تغییرات حاصله مشخص شود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش های آماری در دو سطح توصیفی و استنباطی استفاده شد و درنهایت تحلیل کوواریانس توسط نرم افزار 23-SPSS صورت گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد اثر برنامه آموزشی ارتقا سواد رسانه ای بر دلزدگی زناشویی در زوجین پرمصرف فضای مجازی شهر اصفهان معنادار بوده است (012/0= p , 82/6= F). باتوجه به کمتر بودن میانگین نمره مؤلفه دلزدگی زناشویی زوجین گروه آزمایش در زمان پس آزمون نسبت به پیش آزمون، نتیجه می شود که برنامه آموزشی ارتقا سواد رسانه ای بر کاهش دلزدگی زناشویی در زوجین پرمصرف فضای مجازی شهر اصفهان مؤثر بوده است. مقدار اندازه اثر برنامه آموزشی ارتقا سواد رسانه ای بر دلزدگی زناشویی زوجین برابر 11 درصد بوده است.