زهرا السادات شاداب

رسانه ملی به عنوان یکی از مهم ترین مؤلفه های قدرت نرم جمهوری اسلامی، نقش حیاتی در افزایش مشارکت، انسجام، اعتماد، وفاداری ملی در طول چهار دهه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون داشته است، از همین رو برای جلب و حفظ اعتماد اجتماعی مخاطبان و ارتقای سرمایه اجتماعی خود ضرورت دارد ساختار سازمان خبری خود را با توجه به آرایش رسانه ای جدید بازنگری نماید و ساختار خود را متناسب با وضعیت نوظهور در چرخه اطلاع رسانی در سپهر رقابتی در منظومه رسانه ای تغییر دهد تا بتواند پاسخگوی نیاز خبری مخاطبانش باشد. نظر به اهمیت این موضوع، در این پژوهش ضمن بررسی مؤلفه های مهم و مورد نیاز ساختار سازمانی بخش های خبری صدا و سیما، به بازشناسی ساختار خبری سازمان در برابر این جنگ رسانه ای پرداخته شده است. این تحقیق به شیوه کیفی، ابزار گردآوری داده ها؛ مصاحبه نیمه ساختاریافته و به روش نمونه گیری غیر احتمالی و هدفمند 12 نفر از خبرگان حوزه خبر را انتخاب و درنهایت براساس تجزیه وتحلیل کیفی داده ها از طریق کدگذاری؛ 81 گویه و 21 مفهوم و 8 شاخص استخراج گردید. نتایج تحقیق به سیاستگذارن حوزه خبر پیشنهاد می کند که مؤلفه های «مدیریت یکپارچه، مهارت افزایی، قطبیت رسانه ای، قدرت نرم رسانه ای، همگرایی رسانه، ادغام ساختاری، اتاق خبر حرفه ای، مقابله با اخبار جعلی، برون سپاری و درآمد پایدار» در طراحی ساختار سازمان خبری برای آرایش جدید رسانه ای مورد توجه قرار گیرد.

در سال های اخیر بخش های خبری رسانه ملی، متأثر از شرایط پویایی رسانه ای به دلیل وجود رسانه های غیر همسو و  کاربرمحور، فضای مجازی و شکل گیری جامعه پلتفرمی است. این رسانه برای آنکه همچنان بتواند در سبد مصرف رسانه ای مخاطبانش باقی بماند، ناگزیر است ساختار خبری خود را با توجه به آرایش رسانه ای جدید بازنگری کند. هدف اصلی این پژوهش، بررسی مؤلفه های مهم و مورد نیاز ساختار سازمان خبر صداوسیما و ارائه الگوی مطلوب ساختار سازمان خبر با توجه به آرایش جدید رسانه ای است. این پژوهش با روش تحقیق کیفی و استفاده از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شده پس از مصاحبه با 12 نفر از خبرگان حوزه خبر به شیوه هدفمند و تحلیل محتوا آن ها 81 کد و 21 مفهوم و 8 مقوله اصلی شامل راهبرد فناوری منابع مالی و انسانی، میزان رسمیت، تمرکز، پیچیدگی افقی و عمودی به عنوان مهم ترین زیرمؤلفه های ساختار سازمانی استخراج شد. سپس این مفاهیم به انضمام 15 مفهوم برآمده از مطالعات اسنادی به 36 گویه پرسشنامه برای انجام مراحل دلفی بین 25 نفر از پنل خبرگان تخصیص یافت. نتایج حاصل از سه مرحله دلفی، استخراج 28 گویه با میانگین بالاتر از 70درصد بود که با آزمون های علامت و ویلکاکسون مورد ارزیابی قرار گرفت. <مرجعیت خبری، همگرایی و هم افزایی رسانه ای، ساختار چابک و منعطف، اتاق خبر حرفه ای و تخصصی، راهبرد بازدارنده و تهاجمی و منابع مالی پایدار> از جمله نتایج این پژوهش است که در الگوی مطلوب ساختار سازمان خبر صداوسیمای ج.ا.ایران در فضای کنونی رسانه ای پیشنهاد شده است.