مرجان مهدوی روشن

هدف از این پژوهش، مروری بر تعریف، توصیف و ملاک های تشخیصی اختلال افسردگی بر اساس ویرایش پنجم راهنمای آماری و تشخیصی اختلال های روانی(DSM5) می باشد. به همین منظور، ابتدا تعریف و توصیفی از افسردگی ارائه شده است. این راهنما دو نوع کلی اختلال های خلق را مشخص کرده است. اختلال هایی که فقط شامل علایم افسردگی اند و اختلال هایی که علایم شیدایی را نیز در بر می گیرند. اختلال های خلقی در این ویرایش شامل اختلال افسردگی اساسی، اختلال افسردگی مقاوم (افسرده خویی)، اختلال ملال پیش از قاعدگی ، اختلال بی نظمی های خلقی آشفته ساز ، اختلال دوقطبیI ، اختلال دو قطبی II ، ادواری خویی است. بطورکلی چهار دسته نشانه برای افسردگی درنظر گرفته می شود: نشانه های خلقی، شناختی، انگیزشی و جسمانی. ویژگی های افسردگی عبارتند از : روحیه ی افسرده، کاهش علاقه و لذت، تغییر در اشتها یا وزن ، اختلال خواب، تغییرات روانی حرکتی، کاهش انرژی و خستگی، احساس بی ارزشی یا گناه، اختلال در تفکر و تمرکز، فکر مرگ و خودکشی، عدم توجیه با وضعیت پزشکی. برای در نظر گرفتن تشخیص افسردگی وجود پنج یا تعداد بیشتری از نشانه ها در طول مدت دو هفته ضروری است، بطوری که موجب تغییر در عملکرد گذشته فرد شود. این نشانه ها باید شامل خلق افسرده یا نبود علاقه و لذت نیز باشد. نرخ شیوع 12 ماهه افسردگی اساسی حدود 7 درصد است. در ادامه مقاله نرخ شیوع افسردگی در ایران، همبودی، پیامدهای افسردگی، تفاوت های جنسیتی و تشخیص افتراقی نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

افسردگی بیماری شایعی است که اختلال های روانی و جسمانی مختلفی با آن همبود هستند. با توجه به اهمیت، میزان شیوع و پیامدهای بسیار افسردگی طبیعی است که بپرسیم چرا این اختلال رخ می دهد. هیچ عاملی به تنهایی نمی تواند اختلال های خلق را تبیین کند. به همین دلیل در این مقاله مروری، فرضیه های عصب زیستی، عوامل اجتماعی و روانشناختی افسردگی را بررسی نمودیم. فرضیه های عصب زیستی افسردگی مواردی همچون عوامل ژنتیک، انتقال دهنده های عصبی و سیتوکین، کارکرد مغز، دستگاه عصبی درون ریز، بی نظمی کورتیزول، بیماری های التهابی، دستگاه گوارش و نقش سرطان بر افسردگی را مورد توجه قرار می دهد. مشکلات بین فردی، بد رفتاری همسالان و مشکلات خانوادگی از مهم ترین عوامل اجتماعی افسردگی به شمار می آیند. عوامل روان شناختی افسردگی را نیز می توان به دو دسته ی عمده ی عوامل شخصیت و عوامل شناختی تقسیم نمود که مهم ترین آنها شامل دیدگاه های روان رنجوری(نورزگرایی)، دیدگاه شناختی بک، دیدگاه نا امیدی و نشخوار ذهنی هستند.

اختلال افسردگی، شایع ترین بیماری قرن و یکی از بزرگ ترین چالش های بهداشتی مدرن قلمداد می شود، به دلیل شیوع و اهمیت این اختلال روانی، هدف از این پژوهش، بازخوانی درمان های روانشناختی، زیستی و اجتماعی افسردگی است. درمان های روانشناختی متعددی برای افسردگی استفاده شده، که سودمندی بسیاری از آنها توسط تحقیقات مورد تایید قرار گرفته است. مهم ترین آنها عبارتند از : درمان های وجودی، درمان درمانجومدار،گشتالت درمانی، رفتاردرمانی، رفتاردرمانی عقلانی – هیجانی، درمان شناختی، تغییر رفتار شناختی، واقعیت درمانی، درمان راه حل مدار کوتاه مدت، درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی و پذیرش و تعهد، روان درمانی بین فردی و فعال سازی رفتاری. که در این نوشتار، به تشریح روان درمانی بین فردی، درمان شناختی و فعال سازی رفتاری اکتفا شد. داروها و شوک الکتریکی رایج ترین درمان های زیستی افسردگی هستند؛ سه طبقه از داروهای نسبتا موثر برای درمان افسردگی بکار می رود؛ که شامل ضد افسردگی های سه حلقه ای، بازدارنده های مونو آمین اکسیداز و باز جذب کننده های انتخابی سرتونین می باشد. علاوه بر این، امروزه درمان افسردگی با پروبیوتیک ها و فعالیت بدنی نیز مورد توجه است. حمایت خانوادگی و حمایت اجتماعی نیز از عوامل اجتماعی مهم در درمان بیماران افسرده به شمار می آید.

هدف پژوهش حاضر مقایسه تجربیات آزاردیدگی و خوردن ذهن آگاهانه در زنان دارای شاخص توده بدنی بالا با و بدون اختلال پرخوری و زنان دارای وزن بهنجار بود. این پژوهش توصیفی، با طرح علی مقایسه ای انجام گرفت. جامعه پژوهش را زنان مراجع دو مرکز مشاوره تغذیه شهرستان رشت در سال 1400 تشکیل دادند. نمونه پژوهش شامل 179 آزمودنی (50 زن دارای شاخص توده بدنی بالا با اختلال پرخوری، 69 زن دارای شاخص توده بدنی بالا بدون اختلال پرخوری و 60 زن دارای وزن طبیعی) مراجعه کننده به این دو مرکز بودند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه تشخیصی اختلالات خوردن استیک و همکاران (2000)، پرسشنامه ترومای دوران کودکی برنستاین و همکاران (2003) و پرسشنامه خوردن ذهن آگاهانه فرامسون و همکاران (2009) استفاده شد. داده ها با تحلیل کوواریانس یک و چندمتغیری به منظور کنترل سن تحلیل شدند. نتایج نشان داد که تجربیات آزاردیدگی در زنان چاق و دارای اضافه وزن با اختلال پرخوری بیش از زنان بدون اختلال و در هر دو گروه بیشتر از زنان دارای وزن بهنجار است. زنان گروه دارای اختلال پرخوری نمرات خوردن ذهن آگاهانه کمتری نسبت به زنان بدون اختلال و هر دو گروه نمره پایین تری از زنان دارای وزن طبیعی داشتند. با توجه به یافته ها، تجربیات آزاردیدگی و خوردن ذهن آگاهانه نقش مهمی در آسیب شناسی چاقی، اضافه وزن و اختلال پرخوری دارند. بنابراین، طراحی برنامه های آموزشی/ درمانی با هدف کاهش پیامدهای روانشناختی آزاردیدگی و آموزش تکنیک های خوردن ذهن آگاهانه، می تواند راهگشا باشد.