فاطمه اصل دهقان

این پژوهش با هدف بررسی نقش انعطاف پذیری خانواده و تمایزیافتگی مادران در پیش بینی خودکارآمدی نوجوانان انجام شد. پژوهش، توصیفی و از نوع  همبستگی بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان دبیرستانهای شهر تهران بود که از میان آنها 255 دانش آموز به شیوه نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند و به همراه مادرانشان در این پژوهش شرکت کردند. دانش آموزان به پرسشنامه انعطاف پذیری خانواده (شاکری، 1382) و خودکارآمدی (شرر و همکاران، 1986) پاسخ دادند و مادران پرسشنامه برگه کوتاه تمایزیافتگی (دریک، 2011) را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از ماتریس همبستگی و رگرسیون گام به گام با نرم افزار spss 22 مورد تحلیل قرار گرفت. ماتریس همبستگی پیرسون نشان داد انعطاف پذیری خانواده با خودکارآمدی فرزندان رابطه مثبت و معنادار دارد (r=0.48, p<0.01). نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد انعطاف پذیری به طور مستقیم و مؤلفه گسلش عاطفی مادر به طور معکوس قادر به پیش بینی 29/0 از تغییرات خودکارآمدی دختران هستند. انعطاف پذیری خانواده و تمایزیافتگی مادر و مؤلّفه های آن در پیش بینی خودکارآمدی پسران نقش نداشتند. بنابراین نتایج، خانواده در شکل گیری خودکارآمدی نوجوانان بویژه دختران نقش مهمی ایفا می کند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش میانجی امید در رابطه خودکارآمدی و شکوفایی در میان مشاوران و روانشناسان بود. روش پژوهش از نوع همبستگی با استفاده از روش های مدل یابی معادلات ساختاری بود. نمونه مورد مطالعه 407 نفر از مشاوران و روانشناسان بودند که به شیوه اینترنتی و از طریق شبکه های اجتماعی در پژوهش شرکت داشتند (319 زن، 88 مرد). ابزارهای به کار رفته شامل مقیاس خودکارآمدی عمومی ، مقیاس امید و مقیاس شکوفایی بود. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون و مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارهای SPSS-24 وAMOS-24 انجام شد. نتایج معادلات ساختاری نشان داد مدل روابط بین خودکارآمدی، امید و شکوفایی از برازش مناسبی برخوردار است. بر اساس نتایج، سطوح بالاتر خودکارآمدی و امید پیش بینی کننده سطح بالاتری از شکوفایی است، بعلاوه نقش میانجی کامل امید در رابطه خودکارآمدی و شکوفایی تایید شد. این مطالعه نشان داد که سطح بالاتر خودکارآمدی و امید باعث ارتقای سطح شکوفایی مشاوران و روانشناسان می-شود و هدف قراردادن آنها می تواند بهزیستی مشاوران و روانشناسان را تقویت نماید.

امید از مهمترین عناصر روان درمانی به شمار می رود و وجود آن در اثر بخشی درمان ضروری است. پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روا ن سنجی مقیاس امید درمانگران در نمونه ایرانی انجام گرفت. این مطالعه از نظر هدف کاربردی است که به روش پیمایشی انجام شد. ۳۱۰ نفر از جامعه مشاوران و روانشناسان ایرانی از طریق فراخوان اینترنتی در این پژوهش شرکت داشتند. ابزارهای پژوهش عبارت بودند از : مقیاس های امید به مراجع (بارتولومیو و همکاران، ۲۰۱۹)، شکوفایی (دینر، ۲۰۱۰) و حالت امید (اشنایدر، ۱۹۹۶). بررسی روایی سازه به روش تحلیل عاملی تاییدی انجام شد. پایایی سازه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحلیل عاملی تاییدی، برازش مطلوب شاخصها و ساختار سه عاملی پرسشنامه را تایید کرد. همبستگی نمرات مقیاس امید درمانگر به مراجع با مقیاس حالت امید و مقیاس شکوفایی، روایی همگرای مقیاس را تایید کرد. در بررسی پایایی، ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس و ابعاد آن در حد مطلوب بود. بر اساس نتایج، نسخه فارسی مقیاس امید به مراجع درمانگران از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار است و می تواند در نمونه مشاوران و روانشناسان ایرانی مورد استفاده قرار گیرد.

ارزش ها راهنمای نگرش در مسیر زندگی بوده و محرک اساسی رفتار هستند. هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی پرسشنامه ارزش های اخلاقی بود. در این پژوهش، 300 نفر از دانشجویان ایرانی، از طریق فراخوان اینترنتی شرکت داشتند. ابزارهای به کاررفته عبارت بودند از نسخه فارسی پرسشنامه ارزش های اخلاقی (Padilla & Jensen, 2016)، مقیاس شکوفایی (Diner, 2010) و پرسشنامه اخلاق حرفه ای (Cadozier, 2002). نتایج تحلیل روایی صوری، محتوایی و سازه نشان دهنده روایی مطلوب مقیاس بود. یافته های حاصل از تحلیل عاملی، ساختار 3 بعدی مقیاس را تائید کرد. شاخص های برازش مدل در حد مطلوبی قرار داشتند. ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس 85/۰ و برای ابعاد خودمختاری، اجتماعی و الهی به ترتیب 77/۰، 65/0 و 91/0 بود. همگرایی نمرات ارزش های اخلاقی با نمرات اخلاق حرفه ای و شکوفایی تائید شد. بر اساس یافته ها ویژگی های روان سنجی مقیاس ارزش های اخلاقی در جامعه ایرانی مناسب است و استفاده از آن در ارزیابی های روان سنجی و پژوهش ها پیشنهاد می شود.

پژوهش کیفی حاضر با هدف یافتن مولفه های ضروری مشاوره پیش از ازدواج انجام شد. نمونه ها به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند که شامل سه گروه 10 نفری از مشاوران، زوجین در شرف ازدواج و متاهل (30 نفر) بود. برای هر کدام جلسه گروه متمرکز برگزار شد و داده ها به روش اشتراس و کوربین کد گذاری گردید. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که مولفه های اصلی از دید این سه گروه شامل: «بررسی ارزش ها و نگرش ها، وضعیت اجتماعی و اقتصادی، قواعد خانواده مبدا و مرزبندی با آنان، جذابیت و سلامت جسمی و جنسی و عدم اختلال شخصیت، بلوغ فکری و عاطفی و آموزش مهارت های پیشگیرانه» است. همچنین 31 زیر مولفه نیز شناسایی شد. درخصوص تفاوت در کدگذاری سه گروه، نتایج پژوهش نشان داد «آموزش مهارت های ارتباطی» در گروه مشاوران زیر شاخه «بلوغ عاطفی فرد» در نظر گرفته شده است و در گروه زوجین متاهل و زوجین در حال آشنایی زیرشاخه ی «آموزش های پیشگیرانه قبل از ازدواج». گروه زوجین در حال آشنایی بر بررسی «سلامت جسمی فرد» تاکید داشتند و البته در گروه مشاوران پیشنهاد شد که این مسئله در هنگام ترسیم ژنوگرام خانواده به طور کامل بررسی گردد. گروه زوجین متاهل این مسئله را در اولویت قرار ندادند و بیشتر مسائل اجتماعی و روانی فرد برایشان اهمیت داشت. از نتایج این پژوهش می توان در مشاوره های پیش از ازدواج و یا کارگاه های آموزشی در این زمینه بهره گرفت. با استفاده از این مولفه ها می توان ابتدا تفاوت های زوجین را شناسایی کرد، در مورد مزایا و چالش های احتمالی ناشی از این تفاوت ها به زوجین آگاهی داد و روش های مدیریت این تفاوت ها را به زوجین آموزش داد و آن ها را برای مقابله صحیح با مشکلات دوران زناشویی آماده کرد.