دیبا سیف

مقدمه: از آن جایی که معلولیت و مشکلات مربوط به آن دائمی است، می تواند روی سلامت روانی و تاب آوری والدین تأثیر عمیقی داشته باشد. هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه تاب آوری و سلامت روانی در والدین افراد با و بدون آسیب جسمی حرکتی بود. روش: جامعه آماری پژوهش علی مقایسه ای حاضر، همه والدین افراد با و بدون آسیب جسمی حرکتی ساکن شهر شیراز بود؛ که فرزندان ۱۰-۱۸ سال داشتند. نمونه ۱۲۰ والد دارای فرزند با آسیب جسمی حرکتی با انتخاب هدفمند از مدارس و مراکز خدمات افراد با آسیب جسمی حرکتی و ۱۲۰ والد دارای فرزند بدون آسیب جسمی حرکتی با انتخاب تصادفی چند مرحله ای از مدارس شیراز بودند. پرسشنامه های تاب آوری کانر-دیویدسون (CD-RTS۹) و سلامت روان (GHQ۲۸) برای جمع آوری داد ه ها استفاده شدند. داده ها با روش تحلیل واریانس دوراهه و چندمتغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: تحلیل یافته ها نشان داد تاب آوری و سلامت روانی ( علایم جسمانی، علایم افسردگی، کارکرد اجتماعی و اضطراب) والدین افراد با آسیب جسمی حرکتی به طور معنی داری از والدین افراد بدون آسیب جسمی حرکتی پایین تر بود ) ۰/۰۰۱>P). نتیجه گیری: براساس یافته ها پیشنهاد می شود برای ارتقا سطح سلامت روان و تاب آوری والدین افراد با آسیب جسمی حرکتی، برنامه های مداخله مناسب طراحی و اجرا گردند.

هدف از پژوهش حاضر، پیش بینی سلامت روانی دانش آموزان سرآمد بر اساس ابعاد هوش عاطفی بود. بدین منظور 375 دانش آموز (254 دختر و 121 پسر) مشغول به تحصیل در مراکز پرورش استعدادهای درخشان شهرستان شیراز به روش خوشه ای تصادفی انتخاب و به عنوان آزمودنی در این پژوهش شرکت نمودند. پرسشنامه هوش عاطفی و پرسشنامه سلامت عمومی به عنوان ابزار سنجش مورداستفاده قرار گرفت. روائی سازه ای هر یک از این ابزارها از طریق محاسبه ضریب همبستگی هر مؤلفه با نمره کل پرسشنامه و پایائی این ابزارها با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ احراز گردید. یافته ها ی پژوهش نشان از ارتباط ابعاد هوش عاطفی با شاخص های سلامت روانی داشت. تحلیل های رگرسیونی چندگانه نشان داد که از میان ابعاد هوش عاطفی، خوش بینی قوی ترین عامل پیش بینی کننده سلامت روانی دانش آموزان سرآمد مشغول به تحصیل در مراکز پرورش استعدادهای درخشان است. بررسی الگوی این رابطه نشان از آن داشت که برخورداری از ویژگی خوش بینی، کاهش مشکلات مربوط به سلامت روانی مشتمل بر شکایت از علائم جسمانی، اضطراب و کم خوابی، اختلال در کارکردهای اجتماعی و افسردگی را در پی دارد. این یافته ها در پرتو نتایج حاصل از مطالعات پیشین موردبحث قرار گرفت و از کاربردهای آن در تعلیم و تربیت دانش آموزان سرآمد سخن به میان آمد.

هدف پژوهش حاضر، پیش بینی ابعاد خودآگاهی بر مبنای رگه های شخصیتی در دانش آموزان تیزهوش بود. شرکت کنندگان مشتمل بر 239 دانش-آموز تیزهوش (120 دختر، 119 پسر) در مقطع دبیرستان شهرستان شیراز بودند که به شیوه هدفمند انتخاب شدند. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه پنج عامل اصلی شخصیت (گلدبرگ، 1999) و مقیاس خودهشیاری (ریلو و الیک، 1998) استفاده شد. نتایج بیانگر آن بود که بین رگه-های شخصیت (برون گردی، وظیفه شناسی، توافق جویی، گشودگی به تجربه و نوروزگرایی) و ابعاد خودآگاهی (خودآگاهی خصوصی، خودآگاهی عمومی و اضطراب اجتماعی) همبستگی وجود دارد. تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که عامل های گشودگی به تجربه و وظیفه شناسی، بعد خودآگاهی خصوصی و توافق جویی، و نوروزگرایی، بعد خودآگاهی عمومی را به طور مثبت پیش بینی می کنند. همچنین، نوروزگرایی به طور مثبت و برون گردی به طور منفی بعد اضطراب اجتماعی را پیش بینی کردد.

پژوهش حاضر باهدف پیش بینی اضطراب اجتماعی بر مبنای حمایت اجتماعی و خودکارآمدی اجتماعی در نوجوانان معلول جسمی- حرکتی شهر شیراز انجام شد. روش پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر و پسر معلول جسمی-حرکتی در سال تحصیلی 95-94 در مقطع متوسطه ی اول و دوم شهرستان شیراز بودندنتایج نشان داد از بین مؤلفه های خودکارآمدی اجتماعی، خودکارآمدی برای کنترل شناختی (41/0 =r) و خودکارآمدی برای کنترل عاطفی (26/0-= r) با ترس از ارزیابی منفی رابطه معنی داری دارد. علاوه بر این، از بین مؤلفه های حمایت اجتماعی،حمایت هیجانی/اطلاع رسانی 24/0-r= و حمایت مهربانی 24/0- r=با اجتناب و اندوه عمومی رابطه معنی داری دارد. از بین مؤلفه های خودکارآمدی اجتماعی، خودکارآمدی برای کنترل شناختی (32/0 =r) و خودکارآمدی برای کنترل عاطفی 36/0- r= با اجتناب و اندوه عمومی رابطه معنی داری دارد. همچنین مؤلفه های حمایت اجتماعی با اجتناب و اندوه در موقعیت های جدید رابطه معنی داری ندارد. همچنین، از بین مؤلفه های خودکارآمدی، خودکارآمدی برای کنترل شناختی (26/0 =r) با اجتناب و اندوه در موقعیت های جدید رابطه معنی داری دارد. نتایج رگرسیون نشان داد از میان مؤلفه های خودکارآمدی اجتماعی، تنها خودکارآمدی برای کنترل شناختی به طور معنی داری ترس از ارزیابی منفی (01/0p < - 4/0β=) اجتناب و اندوه عمومی (001/0p= - 27/0β=) و اضطراب و اندوه در موقعیت های جدید (01/0p < - 27/0β=) را پیش بینی می کند. با توجه به رابطه منفی مؤلفه های حمایت اجتماعی، با اضطراب اجتماعی، پیشنهاد می شود که درمانگران و متخصصان حوزه بهداشت روان، به نقش این متغیر در مداخلات درمانی توجه بیشتری نشان دهند.