حوریه براردخت

  در این پژوهش با تمرکز بر روی مقوله مطالعه، سایت موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان با استفاده از خوشه بندی موضوعی مورد متن کاوی دقیق قرار گرفته است. با استفاده از روش خوشه بندی موضوعی و متن کاوی، ضمن مشخص نمودن خوشه های موضوعی برجسته و کم اهمیت به بررسی اهمیت این موضوع در میان کاربران شبکه تبیان پرداخته شده است. با توجه به ماهیت فرهنگی تبیان و امر خواندن و مطالعه، جستجوی عبارات کلیدی مرتبط بیشترین نتایج را در طبقه موضوعی فرهنگ به ترتیب با 26 و 18 درصد در اختیار خواهد گذاشت. با توجه به ماهیت مجازی و الکترونیکی بودن سایت تبیان، لازم است بخش آموزش های الکترونیکی این سایت با تولید محتوای آموزشی بیشتر این کمبود را پوشش دهد. باوجود بالا بودن تعداد نتایج حاصل در طبقه موضوعی جامعه، نتایج در کل شبکه برای مقوله کتاب خوانی بسیار اندک به نظر می رسد (تنها به ترتیب 952 و 1199 نتیجه در جستجوی عبارت کلیدی خواندن و مطالعه) و این امر لزوم فعالیت بیشتر تبیان در راستای اعتلای این فرهنگ مغفول مانده در کشور را نمایان می سازد. جامعه جهانی هرروز در پرتو تحولات جدید، فنّاوری مدرن را به جامعه ارائه می دهد و در این میان اگر کسی از دانش روز عقب بماند هیچ فرصت جبرانی برای مهروموم های ازدست رفته ندارد؛ بنابراین، باید برای اهمیت و ارزش دادن افراد به خواندن و مطالعه و ترویج این امر حتی در شبکه های اجتماعی عمیقاً در اندیشه بود و به طور وسیعی برنامه ریزی کرد.  

هدف : هدف از این پژوهش، فهم تجربیات اعضای هیئت علمی پیشکسوت دانشگاه شیراز و طراحی و تبیین مدل مستندسازی ایده های پژوهشی میان آن هاست. روش : در این پژوهش، از رویکرد کیفی و طرح نظام مند نظریه داده بنیاد استفاده شد. به این منظور، با 25 عضو هیئت علمی پیشکسوت دانشگاه شیراز مصاحبه انجام شد. روش نمونه گیری این پژوهش، روش متوالی گلوله برفی (ارجاع زنجیره ای) است؛ پژوهشگر در یک مصاحبه ابتدایی با یک نمونه کلیدی از اعضای هیئت علمی دانشگاه شیراز که در رابطه با موضوع پژوهش دارای اطلاعات غنی بودند، مصاحبه را آغاز نمود؛ سپس، با توجه به ارجاع زنجیره ای، از مشارکت کننده درخواست می کرد تا عضو هیئت علمی دیگری که برای مصاحبه مناسب بودند، معرفی کند. جمع آوری و تحلیل داده ها همزمان انجام و داده ها، به روش تحلیل مقایسه ای مداوم و مطابق مدل استراوس و کوربین (1998) طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل داده ها انجام شد. در مجموع، 1050 کد باز از عبارات و جملات مشارکت کنندگان تهیه شد که پس از طی مرحله حذف تکراری ها و کدهای غیرمرتبط، 106 مفهوم، 21 زیر مقوله و 9 مقوله اصلی دسته بندی و استخراج شد. یافته ها: نتایج نشان داد که مستندسازی ایده های پژوهشی با داشتن چهار مقوله ایده پژوهشی، نظم دهی ایده ها، ذخیره سازی ایده ها و مستندسازی ایده ها، پدیده کانونی این پژوهش شناخته شد. اعضای هیئت علمی سه مؤلفه ترس از فراموشی، ضرورت ماندگاری ایده، تسهیل بهره برداری از ایده (انگیزه های درونی ثبت) و مؤلفه شهره شدن (انگیزه بیرونی ثبت) را از عوامل و انگیزه های مستندسازی ایده های پژوهشی تشخیص دادند که موجب ایجاد انگیزه در اعضای هیئت علمی برای ثبت ایده های پژوهشی می شود. همچنین دو مؤلفه ثبت دستی و الکترونیکی به عنوان راهبردها و تعاملات در قوام بخشیدن ایده های پژوهشی به آن ها کمک می کند. به عقیده مشارکت کنندگان دو مقوله رعایت اخلاق علمی و تضمین امنیت ایده ها (تدابیر و ملاحظات فردی)؛ و چهار مقوله مشوق ها و حمایت های مالی، امکانات ثبت درون دانشگاهی، آموزش و بهسازی و سیستم ارزیابی عملکرد (تدابیر و ملاحظات سازمانی) از شرایط بسترساز خاص در مستندسازی ایده های پژوهشی بود. طبق دیدگاه های موجود مشارکت کنندگان در پژوهش، قوانین و الزامات ثبت ایده ها و دو زیرمقوله آن یعنی رعایت حقوق مالکیت معنوی و نهادسازی و ساختارسازی، از جمله شرایط عام (مداخله گر) ثبت ایده های پژوهشی اعضای هیئت علمی است. دو ره آورد فردی و  فرافردی از جمله نتایج و پیامدهای فرایند مستند سازی ایده ها است. نتیجه گیری: با توجه به پدیده محوری حاصل از یافته های به دست آمده، می توان گفت نیل و دستیابی به اهداف سازمانی، مستلزم وجود فرهنگ سازمانی قوی و اساسی است. دانشگاه ها به عنوان مراکز علمی به واقع نیازمند به فرهنگ غنی اند. بنابراین، از فرهنگ های مورد نیاز دانشگاه ها، فرهنگ مستند سازی ایده های پژوهشی است و آن ها باید فرهنگ مستند سازی ایده های پژوهشی را نهادینه کنند. همچنین به منظور افزایش تمایل اعضای هیئت علمی به مستندسازی ایده های پژوهشی، فراهم آوری بسترهای لازم از جمله ایجاد مرکز مجزا برای مستند سازی ایده های پژوهشی، تربیت و آموزش نیروی انسانی آگاه و خبره و نیز، در نظر گرفتن ابزارهای مناسب جهت مستند سازی ایده ها ضروری است.