طاهره وفایی

چکیده هنر فلزکاری یکی از هنرهای بومی ایران است که از دیرباز هنرمندان سنتی این سرزمین در گونه های مختلف و با کاربردهای گوناگون به آن اشتغال داشته اند. هنر صناعی انگشترسازی از جمله هنرهای مستظرفه در این عرصه است که علی رغم فراز و نشیب های زیادی که پشت سر گذاشته، همچنان زنده و پویا باقی مانده و بخشی از جامعه هنری ایران را پوشش می دهد؛ با این حال دربارة این هنر پژوهش چندانی انجام نشده است؛ لذا با توجه به ضرورت تحقیق دربارة این هنر؛ نگارندگان این مقاله کوشیدند این موضوع را بررسی کنند و بدین منظور استان قم را به عنوان یکی از مراکز اصلی این هنر انتخاب کردند. پژوهش توسعه ای حاضر که گردآوری اطلاعات آن به روش میدانی و کتابخانه ای اسنادی انجام شده، با هدف بررسی چگونگی روش ساخت و ویژگی های انگشترهای سنتی استان قم انجام شده است. نتایج حاصل از این پژوهش توصیفی- تحلیلی در جامعه آماری انگشترسازان قم نشانگر آن است که انگشترسازی سنتی از گذشته در قم مرسوم بوده است و در حال حاضر نیز این حرفه در شهر قم رواج دارد و تولیدات انگشتر سنتی قم نیز مانند دیگر هنرهای دستی سنتی برخلاف تولیدات انبوه ماشینی در تعداد معدود و به صورت تک، متناسب با طرح و سنگی که برای انگشتر انتخاب شده است انجام می شود.

باتوجه به اینکه جریان خلقت و عوالم مختلف هدف دار و هدف آن هدایت و تکامل بشر بوده است، لازم است روند راهیابی به این حقیقت متعالی بررسی شود. خداوند متعال فرایند هدایت را با وساطت پیامبران و امامان انجام می دهد و انسان برای آنکه از این انوار الهی در مسیر پر فراز و نشیب زندگانی بهره گیرد به شناخت آنها نیازمند است. پژوهش حاضر با بهره گیری از منابع کلامی و تفسیری به بررسی بحث ارتباط معرفت امام با معرفت خدا و هدایت انسان پرداخته است و با تبیین این رابطه به این نتیجه دست یافت که امام با برخورداری از علم خدادادی و ارتباط با پروردگار می تواند بهترین راهنما برای کسب معرفت خدا باشد. همچنین امام با داشتن ولایت تکوینی و تشریعی شایسته ترین فرد برای هدایت انسان است. بنابراین، بدیهی است انسان برای طی کردن مسیر هدایت خاصه در دوران حیات خویش باید راهنمای راه را از راهزن های راه تشخیص دهد و آنها را بشناسد تا بتواند بی چون و چرا از آنها تبعیت کند. ازاین رو، شناخت امام زمان (عج) به عنوان هدایتگر انسان، ضرورت می یابد.