رزیتا صفری صدیق

مینیمالیسم با شعار "کم ترین، بیش ترین است" نگرش و سبکی است که مشخصه اصلیِ آن بیانِ ذاتِ چیزها در عین اختصار است. این مفهوم با فلسفه ذواتِ ادموند هوسرل در پدیدارشناسی که با شعار "بازگشت به خودِ چیزها" از طریق اپوخه و تحویل پدیدارشناسانه میسر می شود؛ در هماهنگی بوده و شاید بتوان بیش ترین نمودِ آن در هنرها را در ذاتِ طراحی گرافیک جست وجو کرد. به این ترتیب، آثار طراحی آگهی تبلیغاتی به عنوان یکی از مهم ترین زیرشاخه های طراحی گرافیک می تواند نظرگاه مناسبی برای بررسی این رابطه باشد. می توان پرسش را به این نحو مطرح کرد که چه رابطه ای میان وجوه پدیدارشناسانه مینیمالیسم و طراحی و درک آثار در گستره طراحی گرافیک وجود دارد؟ و اختصار در بیانِ مینیمال چگونه با مفهوم ذات بینیِ پدیدارشناسانه هوسرل می تواند پیوند برقرار کند؟ مقاله حاضر در پی آن بوده که با تکیه بر مفاهیم کلیدی در اندیشه پدیدارشناسی هوسرل، نحوه ظهور و بروز آن ها را در خلق آثار مینیمال در بستر طراحی گرافیک دنبال کند. در این راستا، ابتدا مروری بر مفاهیم اصلیِ روش پدیدارشناسی هوسرل مانند اپوخه، تحویل پدیدارشناسانه و بررسی ذوات صورت پذیرفته و سپس تجلی آن ها در خلق، تجربه تصویر و دریافتِ آثارِ طراحی گرافیک تبیین و توصیف شده است. نمونه هایی از این آثار از طریق نمونه گیری شدت، به عنوان راهبردی از نمونه گیری هدفمند در پژوهش کیفیِ حاضر در راستای مفاهیم انتخاب و با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی ارائه گشته است. نتیجه این مطالعه نشان داده است که بیان مینیمال در گستره طراحی گرافیک را می توان نوعی بیان پدیدارشناسانه در نظر گرفت که از طریق شهود ذات و دیدنِ ساختارهای بنیادین پدیدارها به ویژه با توجه به مولفه ضرورت ذاتی، امر طراحی را صورت داده و همراهی مخاطب را تا تجربه تصویر به دنبال داشته است.

بازنمایی تصویری در جهانِ رسانه در ساحت عکس های ساخته و پرداخته شده دیجیتال، امری نوین است که دست یابی به آن، نیازمند شناسایی نظام معرفتی و تکنولوژیک هنر پسامدرن و رسانه ای و نیز تحولاتی است که در مسیر دگرگونی سوبژکتیویته پدید آمده اند. بازنمایی تصویری سوژه زن در شبکه اجتماعی اینستاگرام می تواند منظر مناسبی برای بررسی امر بازنمایی معاصر فراهم آورده و با فاصله گرفتن از سوژه محوریِ مدرن، جایگاه سوژه زن در حادفضای رسانه را نمایان سازد. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی در چارچوب آرای ژان بودریار در باب رسانه، در پی پاسخ به این پرسش ها است که چگونه شبکه اجتماعی اینستاگرام با ساختار تکنولوژیک و گردش رسانه ای خود بر بازنمایی تصویری سوژه زن معاصر ایران تأثیر گذاشته و چه جایگاهی را می توان برای سوژه هنرمند و ابژه تصویر در بازنمایی رسانه ای معاصر قائل شد؟ هدف از این نوشتار، تحلیل تطبیقی بازنمایی سوژه زن معاصر ایران در حادفضای اینستاگرام با تکیه بر آرای بودریار است. جامعه هدف، عکس های منتشرشده از زنان در این شبکه بوده که از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شده؛ معیارهای انتخاب تصاویر مبتنی بر دریچه مفهومی بودریار تعیین شده اند. نتایج حاصل از پژوهش به روشنی نشان می دهند که جهانِ بازنمایی رسانه ای زنان معاصر ایران، همان جهانِ بی مرجعِ رسانه و حادواقعیتی است که در گسست از واقعیت، امکانِ فاعلیتِ سوژه را سلب کرده و او را با ابژه هایی روبه رو ساخته است که رسانه و ساختار تکنولوژیکِ آن پیش روی او نهاده اند؛ ابژه هایی فرازیباشناختی و فراجنسیتی که بدل به وانموده هایی تهی شده و هویت و واقعیتِ جدید خود را مبتنی بر جهانِ رسانه جست و جو می کنند.

خواندن در صفحات نمایش دیجیتال، امروزه تبدیل به یک عادت روزانه شده است. تایید این مدعا، تغییر گرایش های خواننده گان به استفاده ی بیش تر از رسانه های دیجیتالی مانند پایگاههای اینترنتی و سرویسهای مختلف همچون اجتماعات مجازی، نرمافزارها و کتابهای الکترونیک و غیره به جای رسانه های چاپی است. با درنظر گرفتن این مساله و به منظور ارتقاء سطح خوانایی در صفحات نمایش دیجیتال، طراحان باید سطح آگاهی خود را برای انتخاب هرچه بهتر فونت و نیز نحوهی تایپنگاری مناسب در صفحه ی نمایش به ویژه برای خواندن متن های طولانی افزایش دهند. از این رو، هدف از مقاله ی حاضر، گشودن بحثی مقدماتی در مورد ماهیت حروف در رسانهی دیجیتال و عوامل تاثیرگذار بر امر خوانایی و بازخوانشپذیری در حوزهی این رسانه میباشد. در واقع، نوشتار حاضر پس از پرداختن به سیستمهای رمزگذاری و فرمتهای مختلف فونت در رسانههای دیجیتال، به مسالهی خواندن از روی صفحهی نمایش پرداخته است. همچنین، کیفیت بصری تایپفیسها و پیکربندی متن در صفحات نمایش، به عنوان متغیرهای تایپنگاری در امر خوانایی و بازخوانشپذیری مورد بحث قرار گرفته اند. بدیهی است خوانش یک متن در رسانه های دیجیتال با عوامل ذکر شده پیوند تنگاتنگ داشته و دیزاین مناسب آن ها میتواند سهم به سزایی در کاهش خستگی چشم در هنگام مطالعه و افزایش سرعت خوانایی و بازخوانش پذیری داشته باشد.

عنوان بندی فیلم، مرکز توجه اولیه ی مخاطب است که در کنارِ القای مفاهیم خاص مرتبط با محتوای فیلم، عنوان و عوامل سازنده ی فیلم را با استفاده از تایپ نگاری معرفی می کند. به دلیل اهمیت تایپ نگاری در طراحی عنوان بندی فیلم، یکی از چالش های مهم در فیلم های ایرانی نیز از ابتدا، نحوه ی به کارگیری حروف فارسی و هم آهنگ سازی آنها با رسانه های نوری بوده است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان و نحوه ی حضور انواع تایپ فیس های رایجِ فارسی و شیوه ی بیان محتوای پیام به واسطه ی حروف در عنوان بندی فیلم ها از ابتدای تاریخ سینمای ایران تا کنون، به منظور دست یابی به نکاتی جهت انتخاب آگاهانه ی تایپ فیس های فارسی مناسب در رسانه های نوری و استفاده ی صحیح از قابلیت ها و توان مندی های آنها در حوزه ی این رسانه، بوده است. جامعه ی هدف در این تحقیق تمامی عنوان بندی های فیلم های ایرانی بوده و 80 نمونه ی این پژوهش به روش هدف مند  انتخاب شده اند. ابزار تحقیق، چک لیست محقق ساخته ای بوده که پایایی و روایی صوری آن به وسیله ی بازآزمون و نظر صاحب نظران تامین گردیده است. روش تولید داده در این پژوهش مشاهده ی نیمه منظم بوده و داده ها با روش های شبه آماری تحلیل شده اند. نتایج تحقیق به روشنی نشان می دهد که بسیاری از تایپ نگاری ها در عنوان بندی فیلم های ایرانی بدون توجه کافی نسبت به رسانه و خصوصیات آن می باشند.