حسن سپهری بناب

کودکان دچار اختلال هماهنگی رشدی (DCD) گاه در اجرا و یادگیری مهارت های حرکتی با مشکل مواجه می شوند. هدف تحقیق حاضر، بررسی روند اکتساب و یادگیری حرکتی رویه ای در کودکان (DCD) است. از بین دانش آموزان پسر 12-8 ساله شهر تبریز، 12 کودک دچار اختلال هماهنگی رشدی و 12 کودک عادی همتا از نظر هوشی و سن تقویمی، به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. از شکل تعدیل یافته تکلیف پیگردی چرخان و متغیرهای زمان باقی ماندن بر هدف، زمان متوالی بر هدف، فاصله از هدف، فاصله از مسیر و فاز نسبی برای ارزیابی یادگیری حرکتی رویه ای استفاده شد. شرکت کنندگان پس از تمرین در مرحله اکتساب، آزمون یادداری فوری 10 دقیقه و آزمون تحکیم با تأخیر 24 ساعت را انجام دادند. نتایج تحلیل داده ها با تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر نشان داد در مرحله اکتساب بین دو گروه در زمان باقی ماندن بر هدف، فاصله از مسیر و فاز نسبی تفاوت معناداری وجود ندارد، ولی در زمان متوالی بر هدف، فاصله از هدف تفاوت معنادار است. در مرحله یادداری در متغیرهای زمان باقی ماندن بر هدف و زمان متوالی بر هدف و فاصله از هدف تفاوت معنادار بود، ولی در فاصله از مسیر و فاز نسبی تفاوت معناداری وجود نداشت. به طور کلی، یافته ها بیانگر آن است که با وجود عملکرد کم کودکان DCD در یادگیری حرکتی رویه ای، آنان قادر به کسب الگوهای هماهنگی حرکتی بودند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی یادگیری کنترل حرکتی پیش بینانه در کودکان با اختلال هماهنگی رشدی درمقایسه با کودکان عادی بود. بدین منظور، از بین دانش آموزان پسر 12 7 ساله شهر تبریز، 12 کودک با اختلال هماهنگی رشدی با استفاده از آزمون های " پرسش نامه اختلال هماهنگی رشدی والدین " ، " سیاهه مشاهده حرکتی معلمان " و " آزمون برونیکز اوزرتسکی " و نیز 12 کودک عادی همتا از نظر هوشی و سن تقویمی به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. از شرکت کنندگان خواسته شد هدف متحرکی را در مسیر دایره ای بر روی مانیتور با استفاده از دسته های کنترلی بازی با استفاده از تکلیف پیگردی چرخان ردیابی کنند. کنترل پیش بینانه نیز با استفاده از متغیرهایی که نشان دهنده رفتار و موفقیت ردیابی دستی بود، اندازه گیری گشت. نتایج حاصل از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر نشان می دهد که بین کودکان با اختلال هماهنگی رشدی و عادی در شاخص های کنترل پیش بینانه شامل: زمان کلی باقی ماندن بر هدف ( P=0.049 )، زمان متوالی باقی ماندن بر هدف ( P=0.016 )، فاصله از هدف (P=0.002) و سرعت حرکت   (P=0.001) تفاوت معناداری وجود دارد. به طورکلی، به نظر می رسد کودکان با اختلال هماهنگی رشدی احتمالاً نسبت به گروه کنترل در تحکیم و یادگیری کنترل حرکتی پیش بینانه و ایجاد مدل درونی کنترل حرکات دارای نقص هستند و از راهبرد کنترلی بازخوردی و گام به گام استفاده می کنند. همچنین، ممکن است یک نقص زیربنایی در مدل سازی درونی در کودکان با اختلال هماهنگی رشدی وجود داشته باشد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش نوروفیدبک بر بهبود اجرا و یادگیری حرکتی رویه ای یک تکلیف جدید بود. جامعه آماری پژوهش را همه دانشجویان دانشگاه ارومیه در سال 94-1393 تشکیل می دادند که از میان آنها 47 نفر (میانگین سنی 96/1 ± 20/23) به صورت نمونه در دسترس انتخاب و در چهار گروه (نوروفیدبک همراه با تمرین رویه ای حرکتی، نوروفیدبک، تمرین رویه ای حرکتی و کنترل) به طور تصادفی تقسیم شدند. آزمودنی ها همه راست دست بودند و تکلیف پیگردی چرخان را به شیوه معکوس با دست غیربرتر (چپ) اجرا کردند. یادگیری حرکتی رویه ای، به عنوان افزایش عملکرد در تکلیف پیگردی، در طول بلوک های تمرین، در همان روز ارزیابی شد و تحکیم یادگیری پس از 24 ساعت استراحت ارزیابی شد. پروتکل نوروفیدبک شامل فعال سازی قشر حرکتی اولیه راست و سرکوب موج مو (هشت تا 12 هرتز) در نقطه سی چهار در یک جلسه سی دقیقه ای بود. تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه های تکراری نشان داد که برنامه نوروفیدبک همراه با تمرین رویه ای حرکتی، در مقایسه با دیگر گروه ها، تأثیر معناداری بر یادگیری حرکتی رویه ای داشت؛ اما در مرحله یادداری بر یادگیری مؤثر نبود. به طورکلی یافته های این پژوهش نشان می دهند که یک جلسه برنامه نوروفیدبک بلافاصله به دنبال جلسه تمرینی، موجب تسهیل اجرا و یادگیری و تسریع اکتساب اولیه تکلیف حرکتی رویه ای شد.