سید امین حبیبی

سرزمین بلوچستان سه کشور ایران، پاکستان و افغانستان را در برگرفته و به علت قرارگیری مابین سه موقعیت جغرافیایی آسیای میانه، خاورمیانه و فلات ایران دارای اهمیت فراوان سوق الجیشی است. گوناگونی های قومی و مذهبی و فراوانی جمعیت ساکن در منطقه، تفاوت در استراتژی کشورهای منطقه در قبال این سرزمین و بازیگری موثر کشورهای فرامنطقه-ای در طول زمان آن را تبدیل به محل بحران و تنش کرده است و به دلیل نوع ماهیت بحران زای آن، عمدتاً کشورهای مجاور بیشترین تأثیر منفی را متحمل شده اند. این مقاله درصدد است تا در قدم اول با شناسایی ریشه های بحران و در قدم دوم با به کارگیری تئوری های نوین در حوزه امنیت منطقه ای و امنیت بین المللی به بررسی چگونگی پیدایش تروریسم مذهبی در سرزمین بلوچستان، چگونگی تأثیرش بر بلوچستان ایران و به شناسایی گروه های تروریستی فعال در ایران بپردازد. همچنین در نهایت بتواند با تصویرسازی از آینده بحران سرزمین بلوچستان، تأثیر این بحران بر منطقه و نقش ایران در باثبات سازی بلوچستان، به ارائه راهکار مناسب بپردازد. استفاده از آمار، به کارگیری تئوری هایی در بحث امنیت موسع و امنیت مضیق و همچنین بررسی موضوعی سرزمین بلوچستان با تأکید بر مسئله تروریسم، این مقاله را با تحقیقات مشابه در این زمینه متفاوت کرده است. لازم به ذکر است سفر به بلوچستان ایران و تحقیقات میدانی نیز به فهم کلی و پیشرفت کار نویسندگان در تحقیق کمک شایانی نموده است.

بررسی سیر و چگونگی تحول معنایی در مفهوم دولت، کمک می کند تا بهتر سیر تکاملی دانش روابط بین الملل و جریانات محوری آن شناخته و در کنار آن چگونگی پیدایش و تحولات واژگان تخصصی و مفاهیم رایج این رشته بیان شوند. این مقاله با روشی تبیینی- تحلیلی، به بررسی سیر تحولات تاریخی در مفهوم دولت از پیدایش تا دگرگونی های ساختاری و ماهوی، از دولت شهرهای یونان تا دولت مدرن می پردازد. این پژوهش درصدد پاسخ به این دو سوال است که آیا با گذر از دوران مدرن و ورود به عصرجهانی شدن، شاهد پیدایش دولت پست مدرن هستیم و دوم آنکه این تحولات چگونه و چطور دولت مدرن را دچار دگرگونی ساخته اند. دستاورد مقاله حاضر با پاسخی ایجابی مطرح می سازد؛ تحول مفهومی بر دولت مدرن مترتب گشته و مجموعه این دگرگونی ها و تحولات، فراوان، گسترده و عمیق بوده اند، چنانکه می توان این تحولات را هستی شناختی و ماهوی بیان داشت و از مفهومی جدید با عنوان دولت پست مدرن سخن به میان آورد.

در پرتو رواج جهانی حرکت های تجزیه طلبانه، برخی بعنوان آخرین راه حل برای مردمی که خود، "خودمختاری داخلی" را نمی پذیرند و همچنین با نقض گسترده حقوق بشر توسط یک رژیم سرکوب گر مواجه هستند، پیشنهاد تجزیه چاره ساز را مطرح می کنند. بحث زمانی دوباره تجدید شد که دیوان دادگستری بین المللی در سال 2008 رای مشورتی خود را مبنی بر استقلال کوزوو اعلام کرد، و موافقان و منتقدان تجزیه چاره ساز توانستند نظرات و شواهد خود را در جهت حمایت و همچنین مخالفت های بین المللی در نتیجه این پرونده ارائه کنند. چنین مسائلی تا به حال سوالات عمده و بی پاسخی شامل این سوال که، آیا اتخاذ و اجرا جدایی جبرانی در حقوق بین الملل می تواند نیرویی مثبت برای پیشگیری و یا کاهش منازعات مسلحانه باشد؟ را بوجود آورده است. این نوشتار بحث های پیرامون عنوان تجزیه چاره ساز را ناقص یافته، و می پندارد مباحث تجربی و تئوریک در تقابل با تجزیه چاره ساز با استانداردها و معیارهای بین المللی متقاعد کننده تر و همسوتر هستند. تصمیم سازان قانونی بین المللی و مدیران منازعات باید به منظور توجه بیشتر به امنیت و صلح بین المللی برای بکارگیری مواردی همچون تجزیه چاره ساز ملاحظات بیشتری به خرج دهند.