حمید طیبی خسروشاهی

مقدمه: بیماری شریان محیطی، بخش مهمی از عوارض بیماری مزمن کلیه را تشکیل می دهد. اندازه گیری شاخص پایی-بازویی(ABI) معتبرترین روش تشخیص این بیماری است. براساس بررسی ها فعالیت بدنی می تواند با تاثیر بر عملکرد عروق و کارایی همودیالیز، بر وضعیت جسمانی و کیفیت زندگی بیماران همودیالیزی تاثیر بگذارد . در پژوهش حاضر، تاثیر تمرین هوازی حین همودیالیز بر شاخص پایی- بازویی، کیفیت زندگی و کفایت دیالیز بررسی شد. روش پژوهش: در این مطالعه 30 بیمار همودیالیزی(با میانگین سن 02/4± 56 سال) از مراکز درمانی دیالیز، انتخاب شدند. بیماران به دو گروه تمرین(15 نفر) و کنترل(15 نفر) تقسیم شدند. گروه تمرین در دوره 12 هفته ای تمرین هوازی(رکاب زنی در حالت درازکش) حین دیالیز شرکت کرد اما گروه کنترل روال عادی درمان را سپری کرد. قبل و پس از پایان دوره تمرینی، داده های مربوط به اندازه گیری متغیرها جمع آوری شد و تجزیه و تحلیل آماری توسط نرم افزار Spss صورت گرفت. یافته ها: بین میانگین شاخص پایی-بازویی(018/0=P)، کفایت دیالیز(004/0=P)، کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی(000/0=P)، عملکرد بدنی(000/0=P)، روابط(000/0=P) و کیفیت خواب(006/0=P) گروه تمرین و کنترل در قبل و بعد از مداخله تفاوت معنی داری وجود داشت. همچنین بین تغییرات شاخص پایی-بازویی و کیفیت زندگی (05/0=P) و بین کفایت دیالیز و کیفیت زندگی (025/0=P) ارتباط معنی داری وجود دارد با این حال بین شاخص پایی-بازویی و کفایت دیالیز ارتباط معنی داری مشاهده نشد(920/0=P). نتیجه گیری: تمرین هوازی حین همودیالیز تاثیر معناداری بر کاهش شاخص پایی-بازویی، افزایش کفایت دیالیز و کیفیت زندگی بیماران دارد. از این رو این نوع تمرین می تواند به عنوان راهبرد مهم در کاهش بیماری قلبی و بهبود کیفیت زندگی بیماران استفاده شود.

هدف از این پژوهش، ارزیابی اثر بخشی تمرینات منظم ترکیبی حین دیالیز بر فاکتورهای خطر مداخله گر در بیماری های قلبی عروقی بود. بدین منظور، 45 بیمار همودیالیزی (با میانگین سنی 9/02± 61 سال و وزن 11/25± 69 کیلوگرم) به طور تصادفی در دو گروه تمرین (24 نفر) و کنترل (21 نفر) جای گرفتند. گروه تمرین در یک دوره برنامه تمرین ترکیبی 16 هفته ای شرکت نمود که تمرینات آن ها شامل: رکاب زدن به وسیله ارگومتر و تمرینات مقاومتی پا با استفاده از وزنه در طول سه جلسه هفتگی دیالیز بود. پیش از شروع تمرینات و پس از پایان دوره تمرینی، پارامترهای مرتبط با بیماری قلبی عروقی (فتوئین A و پروتئین واکنشگر C) و فاکتورهای مرتبط با عملکرد کلیه و کیفیت زندگی اندازه گیری گردید. نتایج نشان می دهند که چهار ماه تمرین ترکیبی فزاینده موجب بهبود کیفیت زندگی و عملکرد بدنی بیماران دیالیزی می شود. براساس نتایج، تغییر معنا داری در مقدار فتوئین A و پروتئین واکنشگر C در اثر تمرین مشاهده نمی شود (P>0.05)، اما تغییر در برخی فاکتورهای مرتبط با کلسیفیکاسیون عروقی و نیز بهبود کیفیت زندگی، نشان دهنده اثر مثبت فعالیت بر این بیماران می باشد. با توجه به این که سطح اولیه پروتئین واکنشگر C در این بیماران بالا بوده و مقدار سطح پایه و اولیه فتوئین A در آن ها بسیار پایین تر از افراد عادی می باشد، تأثیرات غیرالتهابی معنا دار تمرین ورزشی که در جمعیت عادی دیده می شود ممکن است در بیماران دارای التهاب گسترده مانند بیماران دیالیزی کافی نباشد.