مرتضی همتی

رودخانه کارون در جنوب ایران از پیش از اسلام، از تمدن ساز ترین رودخانه های این منطقه است و شهر اهواز که پیشینه آن به پیش از دوران ساسانی بازمی گردد در کنار همین رودخانه شکل گرفته است . لبه شهری رودخانه کارون در شهر اهواز همواره تحت تأثیر نوع تعامل این شهر با رودخانه بوده است . در طول تاریخ اهمیت رودخانه کارون برای ساکنین این منطقه فراتر از عنصری جهت تأمین آب و به عنوان زیرساخت اصلی در رونق اقتصادی شهر عمل کرده است . ارتباط اقتصادمحور شهر و رودخانه موجب شده بود تا در طی سالیان لبه شهری رودخانه در این منطقه با کاربری تجاری شکل گیرد . این در حالی است که در دهه های اخیر با رویکردهای متفاوتی که نسبت به تعامل با کارون اتخاذشده، رودخانه به تدریج نقش اقتصادی خود را در نظام شهری ازدست داده و متعاقب آن لبه شهر و رودخانه دچار اخلال شده است . چنانچه به نظر می رسد شهر حیات اقتصادی خویش را از رودخانه مجزا نموده و توسعه آن بر مبنای رودخانه شکل نمی پذیرد . این موضوع سبب شده تا هویت لبه شهری اهواز که طی قرون بر اساس رودخانه شکل گرفته دچار آسیب شده و به دنبال آن شهر با چالش های متعددی روبرو شود . این پژوهش باهدف بررسی و تحلیل چگونگی و چرایی رابطه شهر اهواز و رودخانه کارون در طول تاریخ و شکل گیری لبه شهری کارون و آسیب شناسی آن، در دو بخش ابتدا به بیان ارتباط شهر و رودخانه در گذشته و پس ازآن به تحلیل رویکردها و اقداماتی که در دهه های اخیر نسبت به آن صورت گرفته، می پردازد .

مقدمه: کتابخانه های دانشگاهی نیازمند استفاده از شیوه های صحیح مدیریتی هستند تا بتوانند در محیط متغیر و رقابتی مقاومت کنند و انوع کاربران خود را راضی نگه دارند. مدل مدیریت کیفیت بنیاد اروپایی، یکی از ابزارهای مناسب مدیریت تعالی سازمانی است که برای خودارزیابی کتابخانه ها مناسب است. هدف از این پژوهش ارزیابی سطح کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی همدان با استفاده از این مدل بود. روش کار: این پژوهش توصیفی بوده و در سال 1393 به صورت مقطعی انجام شده است. جامعه پژوهش را کلیه مدیران و کارمندان کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی همدان تشکیل دادند که 28 نفر بودند. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه 50 سوالی بود و امتیازهای کسب شده با استفاده از نرم افزارSPSSتحلیل شد. یافته ها: ارزیابی انجام شده بر اساس مدل مدیریت کیفیت بنیاد اروپایی نشان داد که امتیاز کل کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی همدان 529 از 1000 امتیاز بود. جمع امتیاز معیارهای توانمندساز 255 از 500 امتیاز و جمع امتیاز معیارهای نتایج 274 از 500 امتیاز بود. معیار کارکنان کمترین درصد امتیاز (47/9 درصد) و معیار نتایج کلیدی عملکرد بیشترین درصد امتیاز(59/8 درصد) را کسب نمودند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد فعالیت های مربوط به خدمات کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی همدان، روند رو به بهبودی را نشان می دهد. اما این کتابخانه ها باید در زمینه مدیریت و بهبود منابع انسانی، ارزیابی کارکنان و بهبود عملکرد آنها اقدام های مؤثری انجام دهد.

در میان کاخ های شاه عباس اول در مازندران، عمارت عباس آباد به جهت ویژگی های بارزی که دارد، قابل توجه است. این عمارت را می توان محل تلاقی باغسازی غیررسمی و باغسازی رسمی دانست؛ چنانکه در آن یک دریاچه مصنوعی که عناصر باغسازی آزادانه اطرافش شکل گرفته اند و فضایی کاملاً هندسی که با ارتفاع از سطح دریاچه قرارگرفته، به هم متصل می شوند. همزیستی این دو بخش و ارتباط نزدیک این اقامتگاه با طبیعت جنگلی اطراف، نمایانگر نوعی ارتباط اصیل میان برخی از باغ های صفوی با منظر طبیعی است؛ رابطه ای که به صورت تمایل برای «حفظ» یا «بازتولید» طبیعت با ویژگی های بکر و رام نشده آن بروز می کند. ازاین روی در عباس آباد بهشهر به جای یک کاخ سلطنتی باشکوه، اقامتگاه شکاری ساده ای ساخته می شود که گوشة عیش شاه عباس اول است.

با این که پیشرفت های عمده ای در علوم زیستی صورت گرفته، اما بشر همچنان از پیش بینی دقیق بعضی از سوانح و مخاطرات طبیعی عاجز است. تجربه نشان داده که عدم پیش بینی زیرساخت های لازم برای مقابله و تقلیل آسیب ها می تواند به فجایع عظیمی بدل شود. امروزه یکی از وظایفی که برای معماران منظر برمی شمرند رویارویی با چنین خطرات و آسیب هایی است که قلمرو های انسانی را تهدید می کنند. منظر به عنوان پدیده ای ذاتاً پویا، می تواند نگرش جدیدی به مسئله تعامل با محیط های در حال تغییر و تحول به دست دهد. نظریه آشوب با معرفی سیستم های سازگار، راهبردهایی بر پایه شرایط آشوبناک برای مدیریت سیستم های تحت تنش ارائه می دهد که می تواند موجب پایداری آن ها در برابر آسیب های وارده شود. به عبارتی سازگاری را می توان راهبرد مدیریتی نظریه آشوب در علم اکولوژی و مدیریت سیستم های زیستی دانست. سازگاری با بازتعریف پایداری اکولوژی، الگوهایی برای طراحی منظر ارائه می کند که قابلیت آن ها را برای مواجهه با سوانح و مخاطرات طبیعی افزایش می دهد. این نوشتار ابتدا مبانی نظریه آشوب و تأثیر آن بر تصمیم های مدیریتی را معرفی می کند و سپس به بازتاب آن در بازتعریف پایداری اکولوژی می پردازد. در انتها استراتژی هایی برای طراحی محیط آشوبناک بر اساس این نظریه ارائه می شود.