زهرا کشتکار

مقدمه: کتابخانه های دانشگاهی نیازمند استفاده از شیوه های صحیح مدیریتی هستند تا بتوانند در محیط متغیر و رقابتی مقاومت کنند و انوع کاربران خود را راضی نگه دارند. مدل مدیریت کیفیت بنیاد اروپایی، یکی از ابزارهای مناسب مدیریت تعالی سازمانی است که برای خودارزیابی کتابخانه ها مناسب است. هدف از این پژوهش ارزیابی سطح کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی همدان با استفاده از این مدل بود. روش کار: این پژوهش توصیفی بوده و در سال 1393 به صورت مقطعی انجام شده است. جامعه پژوهش را کلیه مدیران و کارمندان کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی همدان تشکیل دادند که 28 نفر بودند. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه 50 سوالی بود و امتیازهای کسب شده با استفاده از نرم افزارSPSSتحلیل شد. یافته ها: ارزیابی انجام شده بر اساس مدل مدیریت کیفیت بنیاد اروپایی نشان داد که امتیاز کل کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی همدان 529 از 1000 امتیاز بود. جمع امتیاز معیارهای توانمندساز 255 از 500 امتیاز و جمع امتیاز معیارهای نتایج 274 از 500 امتیاز بود. معیار کارکنان کمترین درصد امتیاز (47/9 درصد) و معیار نتایج کلیدی عملکرد بیشترین درصد امتیاز(59/8 درصد) را کسب نمودند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد فعالیت های مربوط به خدمات کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی همدان، روند رو به بهبودی را نشان می دهد. اما این کتابخانه ها باید در زمینه مدیریت و بهبود منابع انسانی، ارزیابی کارکنان و بهبود عملکرد آنها اقدام های مؤثری انجام دهد.

این پژوهش به بررسی امکان استقرار مؤلفه های مدل مدیریت کیفیت بنیاد اروپایی در کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی ایران، تهران، و شهید بهشتی پرداخته است. در این بررسی جامعه آماری را مدیران و کتابداران کتابخانه های این سه دانشگاه تشکیل داده اند. به منظور تجزیه و تحلیل آماری از آزمون های t تک متغیره، t مستقل، و تعقیبی LSD استفاده گردید. نتایج نشان داد که امکان استقرار نه مؤلفه (رهبری، خط مشی و استراتژی، کارکنان، شراکت ها و منابع، فرایندها، نتایج مراجعان، نتایج کارکنان، نتایج جامعه، و نتایج کلیدی عملکرد) در کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی ایران، تهران، و شهید بهشتی وجود دارد. از آنجا که در این پژوهش نظرهای کارکنان کتابخانه های این سه دانشگاه درباره امکان استقرار مؤلفه های این مدل بر اساس ویژگی های جمعیت شناختی (جنسیت، سمت، رشته تحصیلی، مدرک تحصیلی، سال های خدمت، و دانشگاه) بررسی شد، نتایج نشان داد که بین نظرهای کارکنان در مورد امکان استقرار مدل مدیریت کیفیت بنیاد اروپایی بر اساس جنسیت، سمت، رشته تحصیلی، و مدرک تحصیلی تفاوت معناداری وجود دارد (05/0> P )، لیکن بین نظرهای کارکنان مورد مطالعه در خصوص امکان استقرار این مدل بر اساس سال های خدمت و دانشگاه تفاوت معناداری وجود ندارد.