جایگاه ایران در ژئوپلیتیک کریدوری منطقه ای و بین المللی (با تأکید بر رویکردهای رسانه ای)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه رسانه بین الملل سال ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۱
302 - 375
حوزه های تخصصی:
موقعیت جغرافیایی ایران به دلیل قرارگیری بین سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا در جهان کم نظیر است. امروزه با توجه به ظهور قدرت های اقتصادی در آسیا و افزایش تبادلات بین کشورها در چند دهه اخیر، اهمیت این موقعیت سرزمینی و ایجاد کریدورها چندبرابر شده است. هدف این مقاله تبیین جایگاه ایران در کریدورهای منطقه ای و بین المللی و عوامل تأثیرگذار بر جایگاه ایران به خصوص کریدورهای رقیب یا کریدورهایی که توان تأثیرگذاری منفی بر کریدورهای منطقه ای ایران را دارند با تأکید بر نقش رسانه است. برای دستیابی به هدف موردنظر پژوهش با استفاده از روش توصیفی و تبیینی از منظر ژئوپلیتیک انتقادی دنبال شده است. فرضیه اصلی عبارت از این است که در کنار موقعیت راهبردی ایران در جغرافیای سیاسی منطقه، عوامل سه گانه داخلی (ازجمله سیاست گذاری کلان)، منطقه ای (همکاری و رقابت منطقه ای) و بین المللی (ساختار آنارشیک و منافع هژمونیک) بر ارتقای مزیت نسبی جایگاه کریدوری ایران نسبت به کریدورهای رقیب تأثیرگذار هستند. یافته های پژوهش بیانگر آن است که کریدورها عامل مؤثری در شکل دهی به جایگاه قدرت منطقه ای و فرامنطقه ای ایران هستند؛ اما این مزیت راهبردی دائماً در معرض تهدید کریدورهای رقیب و عوامل داخلی و منطقه ای قرار دارد. در رقابت کریدوری، اتکاء به امنیت، هزینه و زمان کم تر، مهم ترین مزیت های رقابتی کریدورهای منطقه ای ایران نسبت به کریدورهای رقیب است. از سوی دیگر با توجه به کارکرد رسانه ها خصوصاً رسانه های برون مرزی، آنها در تمام مراحل از برنامه ریزی، اجرا و پیاده سازی تا بهره برداری و مراقبت و نگه داری از کریدورها می توانند به عنوان ناظری فعال نقش تبینی داشته باشند و با تأکید بر منافع جمعی نقش پر رنگی در همگرایی بین کشورهای منطقه در جهت فعال سازی کریدورها ایفاء کنند.