لقمان مصطفی پور

فضاهای عمومی شهری یکی از مهم ترین گونه های فضاهای شهری محسوب می شد. فضاهایی که عموم شهروندان از هر قشر، سن، نژاد و صنفی بدون هیچ گونه محدودیتی حق استفاده از آن را دارا هستند .هدف از بررسی و ارزیابی کاربری اراضی با تأکید بر فضاهای عمومی (نمونه موردی محله های منطقه ده تهران) به طور کلی، می توان ارزیابی وضعیت کمی فضاهای عمومی، سطح بندی ،تجزیه و تحلیل، پراکنش و نحوه استقرار فضاهای عمومی در سطح محله های منطقه ده شهر تهران را بیان کرد. پژوهش از نوع کارکردی و از نوع روش اکتشافی و توصیفی – تحلیلی می باشد. جامعه مورد بررسی، کل جمعیت منطقه ده کلانشهر تهران با 818 هکتار وسعت، سه ناحیه و 10 محله می باشد. روش جمع آوری اطلاعات بر اساس روش کتابخانه ای، اسنادی است. اطلاعات مورد نیاز از آخرین طرح تفصیلی منطقه ده تهران و بر مبنای سرشماری نفوس و مسکن سال 1395 جمع آوری گردیده است. سطح بندی ،تجزیه و تحلیل، پراکنش و نحوه استقرار فضاهای عمومی در سطح محله های منطقه ده شهر تهران را بیان کردارزیابی فضاهای عمومی محله های منطقه ده تهران به وسیله 5 شاخص اصلی و 5 زیر شاخص آن ها انجام شده است. تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش با استفاده از مدل تاپسیس مدل آنتروپی شانون و نرم افزارGIS و Excelو SPSS انجام شده است. بر این اساس هر یک از محله های منطقه ده تهران از نظر شاخص های مورد نظر رتبه بندی و سطح بندی شده اند که نتایج در جداول و نقشه ها ارائه شده است همچنین سطح و سرانه وضع موجود هر یک از کاربری های عمومی با سرانه و سطح استاندارد مقایسه و در جداول مجزا محاسبه گردیده است.

با توجه به واقع شدن کشور ما بر روی کمربند زلزله خیز آلپ-هیمالیا و وجود گسل های فراوان، وقوع زلزله در این فلات امری طبیعی است و باید این حقیقت را مدنظر داشت که 66 درصد از مساحت کشور ما در مناطق زلزله خیز واقع شده و 90 درصد از جمعیت کشور ما در این مناطق زندگی می کنند برای کاهش خسارات زلزله مکان های با خطر لرزه ای بالا شناسایی شوند. در این مطالعه خطر زمین لرزه در استان خراسان جنوبی بر اساس روش برآورد و پهنه بندی شده است. به منظور اجرای این روش ابتدا 7 چشمه (محدوده) بالقوه لرزه زا در منطقه بر اساس فراوانی زلزله ها و نوع گسل ها شناسایی و در نرم افزار Arc GIS تعیین حدود و به صورت یک لایه تعریف گردیده اند. داده های زلزله به صورت یکنواخت، از زمین لرزه هایی که شامل 5 زمین لرزه تاریخی و 486 زمین لرزه دستگاهی از سال 1900 – 2015 می باشد، استفاده شده است. داده های زلزله منطقه وارد نرم افزار ZMAP شده و پیش لرزها پس لرزه ها زلزله های با بزرگای Mw < 3.5 از کاتالوگ مدنظر حذف گردید سپس توسط رابطه گوتنبرگ – ریشتر مقادیر a و b محاسبه و در ادامه با استفاده از نرم افزار KIJKO 2001، مقادیر β و λ و بیشینه بزرگی مورد انتظار (Mmax) محاسبه شد و در گام آخر شتاب حاصل از فعالیت چشمه ها با استفاده از نرم افزار EZ-FRISK 7.52 و برای دوره بازگشت های 50، 100، 475، 1000 و 2475 سال تخمین زده شد. بر اساس نتایج به دست آمده، بخش شرقی و غربی استان خراسان جنوبی نسبت به نقاط دیگر لرزه خیزتر می باشند. نقشه های ریز پهنه بندی و گسل های منطقه به صورت لایه های مختلف در محیط GIS تعریف گردیده اند

این پژوهش به پهنه بندی آسیب پذیری محله های شهری پیرانشهر در برابر مخاطرات محیطی به ویژه تهاجم نظامی با توجه به 5 متغیر و 16 شاخص بر اساس رویکرد پدافند غیرعامل پرداخته است. همچنین، تعیین میزان آسیب پذیری تأسیسات و تجهیزات و پهنه بندی آسیب پذیری محله های شهر پیرانشهر از منظر پدافند غیرعامل از اهداف این پژوهش است. متغیرهای اصلی پژوهش شریان های حیاتی، مراکز مدیریت شهر، مراکز نظامی، تأسیسات و تجهیزات شهری، مراکز پشتیبانی هستند. روش پژوهش توصیفی تحلیلی با بهره گیری از مدل AHP Fuzzy است. یافته های پژوهش مشخص می سازد به ترتیب شریان های حیاتی با ضریب 469/0، مراکز مدیریت بحران و مراکز پشتیبانی مشترک با ضریب 201/0، تجهیزات شهری با ضریب 086/0 بیشترین آسیب پذیری و مراکز نظامی با ضریب 043/0 کمترین آسیب پذیری را به خود اختصاص دادند. با توجه به توزیع فضایی عناصر محلات شهری می توان گفت محله های غربی، مرکزی و جنوب غربی شهر شامل محله های کهنه خانه و گراو و بخش هایی از محله های فرهنگیان یک، قدس، ایثارگران، زرگتن و مام خلیل آسیب پذیرترین محله های شهر پیرانشهر در برابر تهاجمات نظامی هستند