سهیل محمدحسن زاده

هدف: سازمان ها به دنبال ابزار هایی هستند که در دستیابی به اهداف، آن ها را یاری دهد. به کارگیری کنترل داخلی، در رسیدن به اهداف سازمان اطمینان معقولی می دهد. نحوه پیاده سازی نظام یادشده، بر اجرای آن و میزان ضعف هایی تأثیرگذار است که در ارزیابی آن شناسایی شده است. بنابراین هدف این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر استقرار نظام کنترل داخلی است. روش: رویکرد پژوهش کیفی بوده و با استفاده از روش داده بنیاد چندگانه اجرا شده است؛ بنابراین در دو سطح داده بنیاد تجربی و نظری، تجزیه وتحلیل داده ها انجام شده است. اطلاعات تجربی لازم، با نمونه گیری نظری از 13 مصاحبه نیمه ساختار یافته با متخصصان با تجارب موفق پیاده سازی نظام یاد شده در سال های 1398 و 1399 و اطلاعات نظری نیز، از طریق مرور ادبیات به دست آمده است. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که ناکارایی و اثرنابخشی رویه ها، عدم تفکیک مناسب وظایف و عدم مستندسازی مناسب رویه ها، استقرار را امری اجتناب ناپذیر می سازد. همچنین، فرایند پیاده سازی کنترل داخلی، تحت تأثیر این عوامل است: کیفیت حسابرسی مستقل، ساختار سازمانی، سامانه های کامپیوتری، ویژگی های مدیریت ارشد، کیفیت دانش گروه مسئول استقرار، کیفیت هیئت مدیره و قوانین برون سازمانی. نتیجه گیری: با اعتمادسازی، آموزش، زمان بندی مناسب، نظارت مستمر، شناخت نظام و شناسایی نیاز ها، می توان با توجه به اندازه سازمان، نوع صنعت، محدودیت زمانی و حمایت کارکنان و مدیریت، نظام کنترل داخلی را به نحو مطلوب پیاده سازی کرد.

کنترل غیر مستقیم عملیات سازمانی و دوری مدیران ارشد از تمامی فعالیت های واحد تجاری باعث گردیده است تا مدیریت برای انجام وظیفه مباشرتی خود، به استقرار یک سیستم اثربخش کنترل داخلی به عنوان جزئی لاینفک از سیستم مدیریت کارآمد و حاکمیت شرکتی موثر روی آورد. در هر سازمان و موسسه ای نیاز مبرم به کنترل داخلی احساس می شود و هر سازمان با توجه به نوع و سطح فعالیت خود دارای کنترل داخلی متفاوتی است. عدم وجود این کنترل ها مانع رسیدن سازمان به هدف تعیین شده می شود. برای کنترل های داخلی سیستم های متنوعی طراحی و معرفی شده اند که این موارد همواره دارای نقاط ضعف و قوت مخصوص به خود هستند. از نظر جامعیت، اثربخشی و گستردگی در کاربرد، مهم ترین و معروف ترین سیستم کنترل داخلی، الگوی طراحی شده توسط کمیته سازمان های حامی کمیسیون تردوی، ملقب به کوزو است. در این مقاله، با توجه به جامعیت چارچوب یکپارچه کنترل های داخلی ارائه شده کوزو، به بررسی اهمیت به کارگیری آن پرداخته و با مفاهیم و اصول این سیستم آشنایی بیشتری پیدا می کنیم.