یاسر مردانی

این پژوهش به بررسی متغیرهای کلان اقتصادی مانند نابرابری، رشد اقتصادی بر شاخص های فقر در مناطق روستایی ایران پرداخته و از داده های مربوط به دوره ی زمانی (1388-1379) طرح هزینه- درآمد خانوارهای مناطق روستایی مرکز آمار ایران استفاده شده است. از جمله نتایج آن می توان گفت فقر و نابرابری درآمد در طی برنامه های توسعه تا حدودی کاهش یافته است. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش نابرابری و نرخ مشارکت اقتصادی درصد خانوارهای فقیر افزایش یافته است، اما افزایش نرخ پس انداز شدیدا متغیر سرانه فقر را کاهش داده است و اثر رشد اقتصادی بر فقر بسیار ناچیز است.

شهر دره شهر از گذشته های دور به خصوص در دوره ی ساسانیان از رونق و اهمیت بالای برخوردار بوده است. میزان اهمیت این منطقه زمانی روشن تر می شود، که در متون اوایل دوره ی اسلامی با گزارش های فراوانی از مورخین صدر اسلام در رابطه با شهر سیمره روبه رو می شویم. از طرف دیگر وجود آثار فراوان از دوره ی ساسانی در این دیار، و وجود راه های مهم و استراتژیک که از این منطقه عبور می کند، نشان از اهمیت بسزای شهر سیمره در دوران ساسانی دارد. از جمله راه های مهم مسیری است، که از شوش آغاز شده و پس از گذشتن از سیمره به زاگرس مرکزی، و دیگری شاه راهی است که پس از عبور از لرستان به فلات مرکزی وارد می شود. کاوش های نجات بخشی جدیدی که در حوضه ی دریاچه ی سد سیمره انجام گرفت، زوایای دیگری از گذشته ی این دیار، بخصوص دوره ی ساسانی را روشن تر ساخت. اما در این میان به فاصله ی 10 کیلومتری از شهر دره شهر به سمت پل دختر با تنگه ای روبه رو می شویم که با عنوان تنگه ی بهرام چوبین شناخته می شود. این تنگه شامل مجموعه بناهای است، که توسط حصار طبیعی صخره های کبیر کوه و باروی بلند و طویل احاطه شده است. در این پژوهش تلاش شده است تا با معرفی این مجموعه ی تاریخی-فرهنگی درک بهتر و علمی تری از به دست آید. هدف از این پژوهش آشنایی با نحوه ی ساخت و مدت زمان مسکون بودن این تنگه و اقدام به تعیین قدمت مجموعه بود. بر این اساس با توجه به بررسی های که در سطح تنگه به عمل آمد، اقدام به تهیه پلان بناهای موجود در تنگه شده و سفال های به دست آمده از بررسی طراحی و با سفال های دیگر مناطق مقایسه شده است و در نهایت مجموعه ی مورد نظر مربوط به اواخر دوره ی ساسانی و قرون اولیه اسلامی تشخیص داده شد.

یکی از معضلاتی که همواره جوامع مختلف را آزار می دهد، مساله ی نابرابری درآمدهاست. جامعه ی روستایی ایران نیز مانند سایر جوامع از این شرایط رنج می برد. با توجه به اینکه درصد بالایی از جمعیت کشور در مناطق روستایی زندگی می کنند و همچنین نقش های مختلف که توسعه ی روستایی می تواند در توسعه ی همه جانبه ی ملی ایفا کند، بررسی مسائل جوامع روستایی از جمله بررسی توزیع درآمد و همچنین روند آن طی برنامه های توسعه بسیار ضروری می باشد. در این پژوهش با استفاده از اطلاعات هزینه- درآمد خانوار مرکز آمار ایران، به اندازه گیری نابرابری درآمد در مناطق روستایی ایران طی دوره ی 1388- 1368 با استفاده از ضریب جینی پرداخته شده است. یافته های مطالعه نشان داد که در طول دوره ی مورد بررسی از نابرابری درآمد در مناطق روستایی کشور کاسته شده است، هرچند که این کاهش بسیار کند است. همچنین میانگین ضرایب جینی چهار دوره برنامه ی توسعه با همدیگر اختلاف معنی دار دارند. در پایان پیشنهاد می شود که در اعمال سیاست ها و برنامه های توسعه ی کشور، در تخصیص منابع به استان هایی که مناطق روستایی آنها از نابرابری بیشتری رنج می برند، تلاش بیشتری شود.