زینب شیرزاد

نگرش ها و ادراکات دانش آموزان نقش مهمی در موقعیت های آموزشی دارند. هدف این پژوهش، بررسی رابطه ادراکات محیطی دانش آموزان با نگرش تحصیلی آنهاست. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان سال سوم مقطع متوسطه شهر مشهد است. از جامعه یاد شده، نمونه ای به حجم 570 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از نواحی 7،3،1 و تبادکان انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها در این مطالعه از پرسشنامه ادراکات محیطی جنتری و آوون و پرسشنامه نگرش تحصیلی اکبری استفاده شد. نتایج حاصل از اجرای همبستگی پیرسون نشان داد که تمامی متغیرهای پژوهش (نگرش تحصیلی، انتخاب، چالش، معنی داری، جذابیت، خودکارآمدی) با هم همبستگی مثبت و معنی داری (001/0 > p ) دارند. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون به روش گام به گام نیز نشان داد که در گام اول متغیر پیش بین خودکارآمدی توان بیشتری برای پیش بینی نگرش تحصیلی دانش آموزان داشت و در گام های بعدی سایر معنی هم اضافه شد؛ اما سایر متغیرها نقش معنی داری در پیش بینی نگرش تحصیلی دانش آموزان نداشتند. یافته ها نشان داد که عوامل محیطی آموزشی نقش بسزایی در نگرش دارند و ضروری است که بدانها توجهی دو چندان شود و اقداماتی برای بهبود و مطلوب سازی محیط های آموزشی انجام پذیرد.

زمینه: توسعه و پرورش روحیه پژوهشگری از جمله آرمان های نظام آموزش و پرورش رسمی قلمداد می شود که تحول و نوآوری را برای نسل آینده به ارمغان خواهد آورد. هدف: هدف این مطالعه تهیه ابزاری برای سنجش روحیه پژوهشی دانش آموزان بود. روش: روش پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی آزمون سازی بوده است. با استفاده از مبانی نظری مرتبط با روحیه پژوهشی، مؤلفه های سازنده این ویژگی شناسایی و گویه های مقیاس تدوین شد. تعداد 1425دانش آموز به روش خوشه ای – کومه ای انتخاب شدند. روایی به شیوه های محتوایی و از نوع داوری تخصصی، تحلیل عاملی و روایی ملاکی و پایایی به شیوه های بازآزمایی و همسانی درونی آلفای کرونباخ محاسبه شد. تحلیل سؤالات از طریق همبستگی با نمرات مقیاس و تأثیر حذف سؤال بر شاخصه های واریانس و پایایی تعیین شد. یافته ها: همبستگی نمره کل آزمون با آزمون گرایش به تفکر انتقادی 45/0 به دست آمد. تحلیل عاملی چهار مؤلفه کنجکاوی، پشتکار، مدیریت اعمال تکانشی و توانایی انجام کارگروهی را تائید نمود. پایایی آزمون از طریق بازآزمایی با فاصله 15 روز برابر با 80/0 و از طریق همسانی درونی آلفای کرونباخ برابر با 81/0 مشاهده شد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به میزان پایایی و روایی به دست آمده، مقیاس روحیه پژوهشی می تواند مورد استفاده محققان قرار گیرد.

آموزه های اسلامی و تجارب بشری نشان می دهد این امکان وجود دارد که در زندگی هر انسانی، آسایش و رفاه مادی (رفاه عینی) حاصل شده، ولی به دلائلی احساس رضایتمندی از زندگی و شادکامی (رفاه ذهنی) حاصل نشود. پژوهش حاضر به دنبال تبیین این موضوع است که نهادینه کردن ویژگی های شخصیتی و اخلاقی مورد تأکید اسلام در کنار تربیت اقتصادی، ظرفیت این را دارد که علاوه بر تأمین رفاه عینی منجر به افزایش رفاه ذهنی شود. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی−پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسش نامه و با روش نمونه گیری تصادفی از 451 دانشجو از جامعه دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد، روابط بین ویژگی های اخلاقی و شخصیتی صبر، خلاقیت، اعتماد به نفس، عزت نفس و ریسک پذیری با رفاه ذهنی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های این مطالعه نشان می دهد ارتباط مستقیم معنی دار، میان متغیرهای مذکور با رفاه ذهنی وجود دارد؛ همچنین بر مبنای تحلیل رگرسیونی، اعتماد به نفس، صبر و عزت نفس به طور معناداری می توانند رفاه ذهنی دانشجویان را افزایش دهند. نظام تعلیم و تربیت هر جامعه ای به واسطه شناخت متغیرهای پیش بینی کننده معنادار در به وجود آمدن این حالت و با استفاده از ابزارهای خود، در جهت افزایش رضایتمندی از زندگی می تواند نقش خود را ایفا کند.