محمدمیثم صفرزاده

مطالعه حاضر اولین تلاش برای ارائه یک مدل فرضی و یک پرسش نامه در زمینه آموزش زبان جهانی بومی است که به تولید ابزار لازم و جمع آوری نظام یافته داده های حاصل از بررسی درک معلمان از آموزش زبان جهانی بومی در ایران منجر می شود؛ به همین دلیل در ابتدا یک مدل فرضی برانگاشته شد و محققان پس از طی گام های علمی در صدد ایجاد یک پرسش نامه پایا و اعتبارسنجی شده در زمینه آموزش زبان جهانی بومی برآمدند تا مدل را مورد آزمایش قرار دهند. اعتبار ظاهری، محتوایی و اعتبار سازه ای پرسش نامه مورد بررسی قرار گرفت. برای تحلیل عاملی اکتشافی معیارهای عاملیت پذیری رعایت شد. سپس محققان با استخدام روش تجزیه و تحلیل مؤلفه های اصلی، پنج عامل را شناسایی کردند. از ضریب کرونباخ آلفا برای اندازه گیری پایایی درونی پرسش نامه استفاده شد. نتایج حاصل از این اندازه گیری نشان داد که پایایی درونی کل پرسش نامه 0.96 و برای پنج مؤلفه شناسایی شده است که به عنوان زیر مقیاس های پرسش نامه آموزش زبان جهانی بومی به شمار می روند، به ترتیب برابر با 0.89، 0.92، 0.88.089 و0.87 است. بعد از انجام آنالیز عاملی اکتشافی، برای بررسی انطباق داده های پرسش نامه با مدل فرضی که در ابتدای مطالعه معرفی شد، تحلیل عاملی تأییدی انجام گرفت. سپس نسخه نهایی پرسش نامه بین 270 نفر از معلمان زبان توزیع شد تا داده های لازم برای بررسی انطباق مدل با داده های به دست آمده مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از مطالعه نشان داد اگرچه این پرسش نامه اولین پرسش نامه در نوع خود است؛ ولی بر اساس یافته های حاصل از تحلیل های آماری، از پایایی و روایی قابل قبولی برخوردار است. این مدل می تواند کاربردهای زیادی برای معلمان زبان انگلیسی ایران و محققان آینده داشته باشد.

با توجه به روند تعاملات عصر حاضر مبنی بر شکل گیری دهکده ای جهانی، ملتی که با ابزار زبان و فرهنگ بومی، تعریفی از خود در این جهان ارائه ندهد، محکوم به از کف نهادن عناصر هویت ساز خویش و رنگ باختن در سیطره غالب فرهنگ ها و تمدن های بیگانه و ناآشنا است. در همین راستا رهبر معظم انقلاب چشم اندازی مبنی بر تبدیل زبان فارسی به یکی از زبان های علمی دنیا ارائه نمودند و این موضوع در اسناد بالادستی برنامه ریزی کشور نیز وارد شده است. نوشتار پیش رو درصدد است تا با در نظر گرفتن زبان به مثابه یک فناوری نرم، الزامات تحقق این چشم انداز را بررسی کند. این پژوهش بیشتر درصدد آن است که به صورتی بدیهه گرایانه به سازماندهی مجدد نتایج تحقیقات سایرین بپردازد.مهمترین نتیجه این تحقیق آن است که حفظ قاموس فارسی و گسترش آن بدون توجه به الزامات دیجیتال (اعم از سازگارکردن این زبان با محیط های رایانه ای و پرداختن به مترجم های توانمند کامپیوتری) ناممکن است. با توجه به سیر پیشرفت هوش مصنوعی، فناوری شناختی و مترجم های دیجیتال ممکن است در جهان آینده دسترسی به محتویات علمی لزوماً نیاز به تسلط بر یک زبان خارجی نداشته باشد. نمی توان انتظار داشت زبان فارسی (یا هر زبان دیگر) در آینده بتواند موقعیت بلامنازع زبان انگلیسی در حال حاضر را داشته باشد. اما این بدان معنا نیست که زبان فارسی نمی تواند در پنجاه سال آینده به عنوان یکی از زبان های علمی مطرح شود. در پایان مقاله تلاش شده برآیندی از همه دستاوردهای تحقیق در یک نمودار فازی شناختی منعکس و خلاصه شود.