مسلم پرتو

هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش جهت گیری مذهبی و وضعیت اقتصادی – اجتماعی در تحول قضاوت اخلاقی نوجوانان دانش آموز است. روش پژوهش توصیفی است. جامعه مورد مطالعه دانش آموزان نوجوان دختر و پسر شاغل به تحصیل در مدارس شهر تهران می باشند. برای تعیین حجم نمونه از شیوه برآورد انحراف معیار نمرات جامعه مورد مطالعه در آزمون تبیین موضوعات یا داوری های اخلاقی استفاده شده است که در مجموع 613 نفر (301 دانش آموز پایه سوم راهنمایی به عنوان گروه سنی اوایل نوجوانی، و 312 دانش آموز پایه سوم متوسطه به عنوان گروه سنی اواسط نوجوانی ) با روش نمونه برداری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه نهایی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات مقیاس جهت گیری مذهبی و آزمون تبیین موضوعات بود که به صورت پرسشنامه های خود سنجی تنظیم شده و روایی و پایایی آن توسط مقیاس های روانسنجی احراز شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از محاسبه ضریب همبستگی و تحلیل واریانس انجام شد. یافته های حاصله حاکی از این است که بین جهت گیری مذهبی درونی و بیرونی همبستگی مثبت معناداری وجود دارد و میزان این همبستگی نسبتاً بالا است. اما همبستگی بین جهت گیری مذهبی درونی و بیرونی با تحول اخلاقی ناچیز بوده و معنادار نمی باشد. میزان میانگین نمرات تحول اخلاقی (اخلاق اصولی) بر حسب سطوح مختلف متغیرهای جهت گیری مذهبی درونی، جهت گیری مذهبی بیرونی، و وضعیت اجتماعی- اقتصادی به طور معنا دار متفاوت نیست.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر برنامه آموزش مهارتهای زندگی بر بهبود خودکارآمدی و جرأت ورزی در دانش آموزان پایه اول دوره متوسطه است. جامعه آماری پژوهش دانش آموزان سال اول متوسطه شهر تهران می باشد. نمونه مورد نظر پژوهش متشکل از دو گروه شامل: 1) دانش آموزان مشغول به تحصیل در مدارس مجری درس آموزش مهارتهای زندگی (گروه آزمایش) و 2) دانش آموزان مشغول به تحصیل در مدارس فاقد درس آموزش مهارتهای زندگی (گروه گواه) است. نمونه پژوهش شامل 27 کلاس اول متوسطه، با 615 دانش آموز (321 نفر برای گروه آزمایش و 294 نفر برای گروه گواه) بوده که به عنوان حجم کل نمونه پژوهش از میان مدارس پسرانه و دخترانه انتخاب شدند. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه خودکارآمدی (شوارزر و جروسلم، 1995)، پرسشنامه جرأت ورزی (گمبریل و ریچی، 1975) و پرسشنامه بررسی وضعیت برنامه اجراشده گردآوری شده اند. بر اساس یافته های پژوهش برنامه یا درس آموزش مهارتهای زندگی اجرا شده فاقد اثربخشی معنادار در بهبود احساس خودکارآمدی و جرأت ورزی است. همچنین، نتایج حاکی از آن است که همه مدارس مورد مطالعه (گروه آزمایش) دستکم در یکی از زمینه های مربوط به صلاحیتهای حرفه ای و ویژگیهای معلمان یا در کیفیت برنامه اجرا شده دارای کاستی و مشکل اساسی هستند؛ به طوری که حتی یک مدرسه هم بر حسب عوامل مذکور دارای شرایط قابل قبول و مناسب نیست. برنامه اجرا شده درس آموزش مهارتهای زندگی به دلیل ضعف و کاستیهای اساسی در زمینه برنامه اجرا شده و صلاحیت و ویژگیهای معلمان، فاقد تأثیر معنادار در ارتقای خودکارآمدی و جرأت ورزی دانش آموزان است.