الهام تقی زاده

مطالعه و بررسی تاریخ شهرنشینی در کشورهای مختلف دنیا، یکی از ابزارهای مفیدی است که می تواند ما را با روند تغییر و تحوّلات این پدیده در حوزه های مختلف جغرافیایی آشنا نماید. یکی از این کشورها، هندوستان است که شواهد باستان شناسی حاکی از یک تاریخ طولانی مدت در امر یکجانشینی و شهرنشینی در این منطقه است. به نظر می رسد که این کشور در روند شهرنشینی خود، فراز و نشیب های متعددی را پشت سر گذاشته است. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و اطلاعات مورد استفاده به صورت عمده از اطلاعات مندرج در وب سایت سازمان سرشماری هند برگرفته شده است. مبنای تقسیم بندی شهرها در جامعه ی آماری این تحقیق، بر اساس استاندارد سازمان ملل که حداقل جمعیتی آن ده هزار نفر است. ابزار تجزیه و تحلیل، اطلاعات نرم افزارEXCEL است. نتایج پژوهش نشان می دهد علی رغم اطلاعات جهانی ارائه شده درباره ی این کشور، نرخ رشد بالای جمعیت؛ نرخ شهرنشینی در این کشور پایین است. اگر چه روند شهرنشینی در این کشور، دارای پتانسیل ها و قابلیت های بالایی است؛ وجود نابرابری های شدید منطقه ای تا حدودی این مسأله را به چالش می کشد. لذا اجرای راهبردهای منطقه ای در راستای متوازن سازی در حوزه ی مورد مطالعه می تواند به عنوان راه حلی کاربردی پیشنهاد گردد.

در حال حاضر، تصادفات درون شهری معضلی اجتماعی در سطح جهان هستند که همه ساله، هزینه های جانی و مالی بسیاری را به بار می آورند. در شرایط کنونی، کشور ایران یکی از کشورهای دارای بیشترین نرخ مرگ ومیر ناشی از حوادث رانندگی در دنیا معرفی شده است و متأسفانه، بررسی های لازم در حوزه تصادفات درون شهری انجام نشده است. در همین راستا، پژوهش حاضر می کوشد به برنامه ریزی راهبردی برای کاهش تصادفات درون شهری و بهبود عملکرد شبکه معابر بپردازد. پژوهش حاضر ازنظر روش پژوهش در زمره پژوهش های توصیفی- تحلیلی و پیمایشی و ازنظر هدف مطالعه، پژوهشی کاربردی - توسعه ای است. از نرم افزارهای SPSS، Excel، و Expert Choice برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. بخشی از داده ها بر اساس آماری هستند که اداره راهنمایی ورانندگی شهر مرودشت از 1391 تا 1393ارائه داده و برای اتخاذ راهبردهای لازم برای کاهش تصادفات از الگوی SWOT استفاده شده است. با استفاده از روش های AHP و SWOT، نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید شبکه معابر شهری مرودشت کشف شدند و نتایج پژوهش نشان دادند از میان راهبردهای تدافعی، بازنگری یا انطباقی، اقتضایی و رقابتی/ تهاجمی، راهبرد بازنگری یا انطباقی برای بهبود وضعیت شبکه معابر شهر مرودشت در اولویت قرار دارد و راهکارهای این بخش، ایجاد پارکینگ های لازم، برطرف کردن سرعت گیرهای متعدد و بی دلیل، کاهش انشعابات و ورودی های زیاد در برخی خیابان ها و بهبود سواد ترافیکی شهروندان است.

در ایران از میان حوادث مختلف مرتبط با زیرساخت حمل و نقل جاده ای، تصادف رانندگی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. طوری که 25 درصد تلفات ناشی از مرگ و میرهای غیر طبیعی کشور ناشی از تصادفات ترافیکی است. صدمات و خسارات ناشی از تصادفات ترافیکی، امری مهم و قابل ملاحظه است که متأسفانه در اغلب موارد نادیده گرفته می شود. این پژوهش با هدف اصلی بررسی میزان رضایت شهروندان از عملکرد پلیس راهنمایی و رانندگی در کاهش و کنترل تصادفات در زمره تحقیقات توصیفی-تحلیلی و پیمایشی قرار گرفته و از نظر هدف مطالعه، تحقیق کاربردی-توسعه ای محسوب می شود. جامعه آماری این پژوهش، کلیه شهروندان شهر مرودشت(138649) می باشد برای سنجش پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید که آلفای به دست آمده (744/.) نشان دهنده پایایی قابل قبول پرسشنامه است. اما در رابطه با جامعه آماری تعداد تصادفات به دلیل محدودیت تعداد تصادفات نمونه گیری انجام نشده است. و کلیه جامعه آماری به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. به منظور تهیه نقشه ها و تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج پژوهش در تحلیل همبستگی اسپیرمن نشان داد که در شهر مرودشت بین سن رانندگان و وقوع تصادفات رابطه ای وجود ندارد و نتایج آزمون تی تک نمونه ای نیز نشان دهنده رضایت شهروندان از پلیس راهنمایی و رانندگی در کاهش و کنترل تصادفات است. سطح اطمینانی 95درصد و سطح معناداری(0.000) و همچنین حدبالا(0.46)و حدپایین مثبت(0.55)که بیانگر در حد متوسط بودن شدت رابطه است و نشان دهنده رضایت شهروندان از پلیس راهنمایی و رانندگی است.