لیلا مدبر

ریشه یابی بحران های ژئوپلیتیکی مستلزم بررسی سیر تاریخی تکوین بحران ها و نیز شناسایی عوامل مؤثر بر وقوع بحران های ژئوپلیتیکی، واکاوی نقش دولت ها و بازیگران سیاسی درون منطقه ای، شناخت نقش دولت ها و بازیگران مداخله گر فرا منطقه ای، شناسایی و بررسی نقش نخبگان مذهبی، سیاسی، نظامی، فرهنگی و اجتماعی است. تحقیق حاضر برای تحقق هدف اصلی تحقیق که همانا رتبه بندی مولفه ها و شاخص های تاثیرگذار در بحران های ژئوپلیتیکی جهان اسلام است از روش تحقیق کاربردی- توسعه ای استفاده کرده است و پس از  جمع آوری اطلاعات با ابزارهای مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه و مطالعه اسناد نیز از روشهای تحقیق پیمایشی و تحقیق نظری و کتابخانه ای و اینترنتی استفاده می شود. همچنین با کمک تکنیک های دلفی و طوفان فکری برای استخراج مولفه ها و شاخص ها بهره گیری شده است و با استفاده ازطیف لیکرتی، روشهای وزن دهی و روشهای کمّی و کیفی به تجزیه و تحلیل آن ها اقدام شده است. که در پایان محققین به این نتیجه مهم می رسند که جهان اسلام در منطقه غرب آسیا دچار بحران های ژئوپلیتیکی مختلفی است که از این بحران ها می توان به مواردی نظیر ظهور گروه های تکفیری، رقابت و کشمکش بین کشورهای همجوار، رقابت های ایدئولوژیکی، بحران قومیت ها و گسست های فرهنگی اشاره کرد. وقوع این بحران در کوتاه مدت منطقه را دچار بحران جنگ، بی خانمانی و رشد جریان های تروریستی نموده است و در بلندمدت نیز پیامدهای به مراتب گسترده تری به دنبال خواهد داشت که منجر به تجزیه و متلاشی شدن کشورهای اسلامی به محدوده های ضعیف تر و کوچک تر و تغییرات ژئوپلیتیکی در منطقه غرب آسیا می شود. عامل وقوع این بحران ها، کنترل، مداخله و تصرف یک یا چند ارزش نظیر مکان، فضا، موقعیت، آب، منابع، قلمرو، اقلیت قومی، بازار صادراتی، مسیر انتقال کالا، انرژی، جزیره، تنگه، خط مرز، مکان مذهبی و نظایر آن است.    

زمینه و هدف: امروزه رسانه ها نقشی بی بدیل در شکل دهی افکار عمومی و توقعات، قضاوت ها، نیاز و ... دارند، هدف از این تحقیق، ارائه الگوی همکاری و همراهی عمومی (با تأکید بر رسانه ملی) به منظور تثبیت راهبردهای اجتماعی است.<br />   روش شناسی: پژوهش حاضر برای بررسی به روش دلفی، از بین رسانه های جمعی، صدا و سیمای ملی را به دلیل فراگیری انتخاب کرده است. جامعه آماری در پیمایش پژوهش، کلیه شهروندان ساکن شهر تهران در فاصله سنی 20 الی 64 سال است که با استفاده از فرمول کوکران نمونه معرفی از آن ها انتخاب شدند و به روش تصادفی ساده مورد آزمون قرار گرفتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون دوجمله ای، همبستگی رتبه ای اسپیرمن و آزمون فریدمن استفاده شده است و همچنین به منظور تبیین مدل به روش مدل سازی معادلات ساختاری از نرم افزار لیزرل استفاده شده است.<br />  یافته ها: یافته نشان می دهند که مدل ارائه شده در این تحقیق، از قدرت تبیین مطلوبی برخوردار است؛ به نحوی که الگوی مشارکت انتظامی جامعه یاد شده، 38 درصد تغییرات در میزان تثبیت ویژگی های مورد بررسی را در جامعه تبیین می کند و بقیه به عوامل دیگری غیر از برنامه های صدا و سیمای ملی مربوط می شود.<br /> نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که برنامه های صدا و سیمای ملی نیاز به نیازسنجی فرهنگی منطبق با ارزش ها و هنجارهای جامعه دارد تا بتواند نتایج مناسب تری در حوزه طرح تحول اجتماعی داشته باشد.

Understanding the security environment, as one of the issues of security geography, has attracted the attention of scientific and political circles. Since the main topic of geo-security, i.e. reviewing and studying the international relations and links among the security factors of environment on the local, national, regional and global scale, has a close similarity to the subjects being studied in the national security, particularly at national, regional and international levels. This has resulted in ambiguity regarding the essential reason of the two sciences of national security and geography and their relation with each other and the common and specific concepts and issues of these two among the students and researchers. The main question of the present paper is as follows: ""what is the main reason for the similarity between geography and national security?"" In addition to this question, there are other questions including: A- What is the relation among geography, national security and geopolitics? B- What are their specific and common concepts? C- What are the methodological similarities and differences between these two sciences? In the present paper, efforts have been made to answer the given questions through comparative method. Based on the achieved results, the main reason for the similarity between geography and national security is studying the key concept of country and government in both sciences. Among the present discussions in the protection geography of national security, the study of relations among the political units is more similar to the study of security. In terms of methodology, the concepts of ""scale"" and ""analysis level"" have the pivotal role in classifying the information, limitation and the range of variables. In terms of ideological schools and methodology, there are also some interesting similarities and differences among the two sciences which will be discussed in this paper