زرین برعرفان

مقدمه: مشخص شده است که شناخت های ضمنی، به ویژه تورش توجه نسبت به محرک مربوط به مواد، نقش مهمی در حفظ، پیشرفت و عود رفتار سوء مصرف مواد بازی می کند. این تحقیق، امکان پذیری پرورش توجه با برنامه آموزش کنترل توجه نسبت به مواد را بررسی می کند. روش: شرکت کنندگان نمونه ای (87=N) از سوء مصرف کنندگان تحت درمان با روش سم زدایی بودند که به شیوه تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. گروه آزمایش، سه جلسه آموزش با این برنامه را پشت سر گذاشتند. تمامی شرکت کنندگان، پرسشنامه جمعیت شناختی، پرسشنامه وسوسه پس از ترک مواد، پرسشنامه خلق مثبت- خلق منفی، پرسشنامه استرس ادراک شده، پرسشنامه آمادگی برای تغییر، پرسشنامه اطمینان موقعیتی و پرسشنامه دغدغه های شخصی و آزمون استروپ مواد را کامل کردند. همین طور، شاخص بازخورد زیستی (ترشح بزاق) به هنگام مواجهه آزمودنی ها با محرک های مواد و محرک های خنثی، اندازه گیری شد. از تمامی آزمودنی ها در جلسات پس آزمون و پیگیری یک ماهه سنجش به عمل آمد. یک پیگیری مختصر تلفنی شش ماهه نیز برای ارزیابی وسوسه، خلق مثبت و منفی، استرس ادراک شده، آمادگی برای تغییر، اطمینان موقعیتی، میزان دارو، تعداد لغزش و عود آزمودنی ها نیز اجرا شد. یافته ها: نتایج نشان داد که در مقایسه با گروه کنترل، گروه آموزش دیده، در پس آزمون و پیگیری یک ماهه تورش توجه کمتری را برای محرک های مواد نشان دادند؛ وسوسه و خلق منفی آن ها در پس آزمون و پیگیری شش ماهه کمتر بود؛ و استرس ادراک شده پایین تری را در پس آزمون و پیگیری یک ماهه گزارش دادند. همچنین، گروه آموزش دیده، در دو خرده مقیاس پرسشنامه اطمینان موقعیتی (مشکلات اجتماعی در کار و موقعیت های اجتماعی خوشایند) در پس آزمون و اطمینان موقعیتی در پیگیری شش ماهه افزایش نشان دادند. تلویحات یافته های پژوهش از لحاظ نظری و عملی بحث شده است.

هدف پژوهش حاضر، تعیین اعتبار، روایی و ساختار عاملی نسخه پیش دبستانی سیاهه درجه بندی رفتاری کنش وری اجرایی (فرم معلم) بود. سیاهه کنش های اجرایی 390 کودک 2 تا 5 ساله مقطع پیش دبستانی شهر مشهد در سال تحصیلی 91-90 به شیوه نمونه برداری تصادفی چند مرحله ای از طریق معلمان گردآوری شد. اعتبار مقیاس از طریق همسانی درونی و همبستگی های مجموعه مادّه مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برای بررسی روایی مقیاس از تحلیل عاملی و روایی همزمان استفاده شد. ضرایب آلفای کرونباخ و همبستگی های مجموعه مادّه بیانگر اعتبار رضایت بخش سیاهه و زیرمقیاس های آن بود. تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی بیانگر دو الگوی پنج عاملی (بازداری، تغییر، مهار هیجانی، حافظه کاری و برنامه ریزی/سازمان دهی) و سه عاملی (خودمهارگری بازداری، انعطاف پذیری و فراشناخت) بود. افزون بر این، روایی همگرای مقیاس با سیاهه فهرست رفتاری کودکان مطلوب بود. نسخه پیش دبستانی سیاهه درجه بندی رفتاری کنش وری اجرایی (فرم معلم) ابزاری مفید جهت سنجش کنش های اجرایی در کودکان پیش دبستانی است و می تواند در پژوهش های روان شناختی و موقعیت های بالینی در ایران به کار گرفته شود.