احمد خاتون آبادی

یکی از رهیافت های توسعه، بسیج اجتماعی است که در آن به گسترش نهاد ها و موسسات اقتصادی و اجتماعی از طریق جلب مشارکت و توانمند سازی مردم اهتمام می شود. تشکیل تعاونی ها در همین راستا قرار دارد. پژوهش پیمایشی حاضر که از نوع توصیفی –تحلیلی است، با هدف بررسی تاثیر تشکیل تعاونی فرش دستباف روستایی بر وضعیت اقتصادی- اجتماعی اعضاء انجام شد. با استفاده از فرمول کوکران با احتمال ۹۵ درصد، اندازه نمونه ۲۵۰ نفر برآورد گردید که میان هفت حوزه به نسبت کل اعضا و غیر اعضا تسهیم و مورد بررسی قرار گرفت. در تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون t، جداول توافقی و همبستگی پیرسن استفاده گردید. مهمترین ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن توسط متخصصان تأیید و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ۷۹/۰برآورد شد. نتایج پژوهش نشان داد تعاونی ها در تحت پوشش قرار دادن افراد مجرد و زنان بیوه و سرپرست خانوار نقش پررنگی دارند. با استفاده از آزمون t درسطع ۰۵/۰ درصد نتیجه شد که، مقدار فرش تولیدی اعضا با میانگین ۳۰/۲ متر مربع نسبت به غیر اعضا با میانگین۷۷/۱ متر مربع بیشتر بوده و نسبت هزینه به درآمد آنها کمتر است. با استفاده از آزمون همبستگی در سطح ۰۵/۰ درصد، از نظر اعضا تعاونی نقش موثری در حذف واسطه ها داشته است، لیکن تعاونی ها با وجود وظیفه قانونی و ظرفیت سازمانی بالایی که برای ارائه آموزش های مهارتی دارند، ضعیف عمل کرده اند. فاصله زمانی بازدید های کارشناسی از فرش های اعضا بیش از غیر اعضا بوده و اعضا در مجموع از عملکرد تعاونی خود رضایت نداشتند. در نهایت مشخص شد که اگرچه تولیدات اعضای تعاونی از نظر کمی بیشتر است ولی از نظر کیفی درجه پایینتری دارد، این امر به دلیل استفاده اعضا از نقشه های توخالیتر و عدم آموزش های مهارتی کافی و نظارت کمتر از بافته های آنها در مقایسه با بافندگان غیر عضو می باشد. با توجه به اینکه یکی از شاخص های توسعه، اهتمام به امر آموزش خصوصا آموزش حرفهای و کاربردی است تعاونی های مورد مطالعه در این زمینه عملکرد ضعیفی داشتهاند، که باید با برنامه ریزی دستگاه های متولی آموزش های مهارتی در کشور، توان مهارتی بافندگان را بالا برد تا کیفیت تولیدات و در نتیجه درآمد و قدرت رقابت آنها در بازار جهانی بالارود.

در کشور ایران ایجاد روستا- شهرها از طریق اجرای سیاست ارتقای روستاهای بزرگ و مستعد به شهر صورت گرفته است. هدف از ایجاد روستا- شهرها بهبود کیفیت زندگی در نواحی روستایی و حل مشکلات شهری و روستایی می باشد. به طور کلی روستا- شهرها سکونتگاه های روستایی هستند که به علت تمرکز جمعیت در آن ها، مرکزیت بخش و یا دلایل دیگر معیار شهر شدن را پیدا می کنند، ولی هنوز اکثریت جمعیت شاغل آن ها به کشاورزی مشغول هستند. در این پژوهش با بهره گیری از روش های اسنادی و پیمایشی پیامدهای اقتصادی و اجتماعی توسعه روستا- شهری در استان فارس مورد بررسی قرارمی گیرد. پایایی پرسشنامه تحقیق به وسیله ضریب آلفای کرونباخ برای شاخص های اقتصادی و اجتماعی به ترتیب 866/0 و 832/0 بدست آمد. جامعه آماری تحقیق کلیه ساکنین روستا - شهر حسن آباد می باشد (2072N=)، که تعداد 200 نفر از آن ها با استفاده از فرمول کوکران به عنوان نمونه تعیین شده و به روش تصادفی ساده انتخاب شده اند. داده های بدست آمده با استفاده از آزمون های t تک نمونه ای و ویلکاکسون مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که تبدیل حسن آباد به شهر در خدمات رسانی به ساکنین موفق بوده است، اما در بهبود درآمد، اشتغال، کاهش وابستگی به مرکز شهرستان، تثبیت جمعیت، توسعه مشارکت و جلب رضایت ساکنین تأثیر چندانی نداشته است.

پژوهش حاضر به بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر باروری در مناطق روستایی شهرستان گرمی در استان اردبیل می پردازد. نتایج به دست آمده نشان دهنده وجود رابطه بین باروری و عوامل گوناگونی مانند زن، تعداد کودکان مرده زیر 5 سال در خانواده، میزان اهمیت اقتصادی کار کودکان برای خانواده ها، عدم اشتغال زنان (خانه داری)، اختلاف سن زن و شوهر (با رابطه مثبت) و سن زن در اولین ازدواج، سطح سواد زن و مرد، سن زن در اولین زایمان، میانگین فواصل زایمان و سابقه داشتن تلویزیون (با رابطه منفی) می باشد. تحقیق حاضر براساس نتایج به دست آمده پیشنهاد می کند که موضوعاتی از قبیل:....