صدرا خسروی

   آموزش غیرحضوری در دروان کرونا و در روزهای آلودگی هوا، نیاز به تأمین شرایط برای بهبود تجربه آموختن از راه دور برای دانشجویان را بر ما آشکارتر کرد. یکی از تلاش ها در این راستا، تجهیز برخی دانشگاه های ایران، به برخی سخت افزارها و نرم افزارهای واقعیت مجازی و واقعیت افزوده بوده است. آزمایشگاه های مجهز به تجیهزات متاورس، و آزمایش های پژوهش بر روی خود متاورس در دانشگاه ها، راه اندازی و بهره برداری شده اند تا تجسم مفاهیم ناآشنا یا انتزاعی و انجام آزمایش های خطرناک یا پرهزینه را تجهیز و تسهیل کنند. منظور از متاورس، دنیای مجازیِ غوطه ورانه است که از طریق فناوری های تولید واقعیت جایگزین در دسترس است. پرسش این است اگر متاورس در خارج از دانشگاه هم در دسترس است، و امکان های آموختن در آن فراوان هستند، دیگر چه نیازی به دانشگاه است؟ آیا بسط متاورس، با قبض دانشگاه، همراه است؟ آیا دانشگاه ها می توانند متاورس را در فعالیت های آموزشی به کار گیرند ولی کارکرد نهادی خود را حفظ کنند؟ آیا اغلب دانشگاه ها به متاورس منتقل خواهند شد؟ آیا ساختار دانشگاه ها در متاورس متفاوت خواهد بود؟ پاسخگویی به این پرسش ها نیازمند آن است که نسبت زبانی و مناسبات اجتماعی دانشگاه، فناوری، و جامعه را بازاندیشی کنیم که نیازمند بازگشت به مفهوم دانشگاه، توجه به نقطه عطف چرخش انتظارها از دانشگاه، و فراروندهای دگرگونی های دیجیتال در جامعه است. در این مقاله، ایده دانشگاه و بافت تاریخی آن، تحول گفتمانی چیستی دانشگاه و طرح مفهوم، و ظهور واقعیت های جایگزین و فضای متاورس را مرور کردیم و نسبت زبانی آنها را بازمفصل بندی کردیم، تا بتوانیم تصویری بزرگ از مناسبات اجتماعی آنها را ترسیم کنیم و نقدی معرفت شناختی بر بحث سازگاری و ناسازگاری متاورس و دانشگاه ارائه دهیم. 

مباحثه، مطالبه بحث از دیگری است؛ پس ارتباط یکسویه صرف طرح ادعاهای خود نیست، بلکه ارتباط (حداقل) دوسویه (تعاملی) است که ارتباطگر و ارتباطگیر، نقش و نوبت خود را مستمر در مکالمه تغییر میدهند و به ادعاهای یکدیگر واکنش نشان میدهند. وقتی مباحثه در شبکه های اجتماعی فضای سایبر واقع شود، فرآیند ارتباطی چندسویه (تراکنشی) خواهد بود؛ زیرا دیگر فقط پرسش و پاسخ دو نفر نیست، بلکه گردبادی از بازخوردها و پیش خوردها از دیگران کاربران نیز درمیگیرد. مباحثه فقط شامل استدلال آوری برای متقاعدسازی طرف مقابل نیست، بلکه شامل مغالطه، ادعاهای بدون تضمین، و البته ترفندهای بلاغی برای اقناع مخاطب است. این مقاله، به زیرفرآیندهای مباحثه (استدلال، مغالطه، و مانور راهبردی بین آنها) توسط کاربران ایرانی در دو جماعت مجازی شبکه اجتماعی فیسبوک میپردازد. در این مقاله از الگوی جدل تولمن استفاده شد تا شیوه استدلال کاربران ایرانی در مباحثه انتقادی بازشناسی شود و مغالطههای آنها تحلیل شود. سپس از الگوی مباحثه فان ایمرن استفاده شد تا کیفیت نقض قواعد بیان و البته انسجام ریسمانهای مباحثه مطالعه شود. در پایان بحث شد این روندهای مباحثه، بیش از آنکه مصداق اصل همیاری گرایس باشند، تداعیکننده مفهوم بازیهای زبانی ویتگنشتاین هستند.

در این مقاله به مطالعه تأثیر ارتباطات با وساطت رایانه در تغییر ایستار در ارتباطات بین فردی بین فرهنگی پرداخته شده است. 20 مصاحبه عمقی غیررسمی مجازی با پاسخ دهندگانی غیر ایرانی ترتیب داده شده که حدود ده سال است مصاحبه کنندگان از طریق اینترنت با آنها آشنایی دارند. ابتدا تلاش شده سازوکار تشکیل انگاره نسبت به ایرانیان در ذهن مصاحبه شوندگان غیرایرانی با ارجاع به مقوله بندی زبانی در کارهای اربیب، کاکلین و هیل توصیف شود. همچنین برداشت های انگاره ای نسبت به ایرانیان طبق الگوی وود به چهار دسته سازه های شخصی، سرنمونه ها، قالب واره ها و نسخه ها تقسیم بندی شده است. در پایان از نظریه سازگاری شناختی ـ عاطفی روزنبرگ و ابلسون استفاده شده تا تبیین شود که ایستارهای قالبی و سوءگیرانه درباره ایرانیان چگونه در بافتی از مبادلات عاطفی متداول در دوستی ها تغییر یافته اند

مقاله پیش رو، الگویی را برای مدیریت فرمانشی بحران های ارتباطی پیشنهاد می کند. رهیافت ما بر این اصل استوار است که هرچند فراگردهای ارتباطی می توانند منجر به بروز بحران گردند، اما خود هم چنین منبع و مجرایی برای مدیریت بحران هستند؛ بنابراین، می توان بحران های ناشی از فرآیند ارتباطات را با دیگر فرآیندهای ارتباطاتی سامان داد. اما چگونه می توان یک نظام ارتباطات بحران زدا را برای مدیریت ارتباطات بحران زا به وجود آورد؟ پاسخ ما، طراحی یک نظام ارتباطات خودسامان است که در شرایط بحرانی، با تشخیص هوشمند نشانه های بحران، راهکارهای مناسب پاسخ دهی به تک تک شرایط بحرانی را بازیابی و عملیاتی می کند تا بحران در سیستم برطرف شود. چنین نظامی که مدیریت فرمانشی بحران های ارتباطی را بر عهده دارد، در دو سطح اجرایی می شود: سطح اول، هوش مصنوعی که طی آن، یک نظام خبره قابل اتکا از تجارب انباشته شده درباره مدیریت بحران فراهم می آید تا در آینده، شیوه مناسب مدیریت هر بحران از دل این نظام استخراج شود؛ توسعه این سطح از مدیریت فرمانشی بحران، متکی بر پیشرفت در حوزه شبکه های عصبی، رایانش تکاملی و منطق فازی خواهد بود. سطح دوم، هوش جمعی که دلالت دارد بر الویت دادن بر عقل سلیم جمعی برآمده از جلسات تصمیم گیری نهایی در مدیریت بحران؛ ما باور داریم تحقق این سطح از مدیریت فرمانشی بحران، نیازمند اتکا بر هوش جمعی است که تنها آن اطلاعات مفیدی را در اختیار مدیران قرار می دهد که مرتبط با بافت، بحران فعلی است، در مدیریت این بحران باید به کار گرفته شوند و تصمیماتی که باید گرفته شوند.