شهرام شفیعی کردشولی

پژوهش حاضر تأثیر خود کارآمدی تیمی، انسجام تیمی و سبک رهبری مربیان بر عملکرد تیمی باشگاه های والیبال لیگ برتر ایران در فصل مسابقات (86-87) را مورد ارزیابی قرار داده است. از کل 153 ورزشکار 13 تیم، 108 نفر (70 درصد) در این تحقیق شرکت جستند و پرسشنامه های خود کارآمدی تیمی (CEQ)، محیط گروهی (GEQ) و مقیاس رهبری در ورزش (LSS) را تکمیل کردند. ثبات درونی پرسشنامه ها با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ به ترتیب (79/0)، (72/0) و (91/0) گزارش شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون های کلموگروف – اسمیرنوف، ضریب همبستگی پیرسون، تجزیه و تحلیل واریانس یکطرفه، تجزیه و تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر، تعقیبی توکی و بونفرونی در سطح معنی داری 05/0 ≤ P استفاده شد. برای سنجش عملکرد تیم ها، جدول نهایی لیگ برتر والیبال به سه قسمت تقسیم گردید. چهار تیم اول به عنوان تیم های موفق، پنج تیم بعدی به عنوان تیم های کمترموفق و چهار تیم آخر نیز به عنوان تیم های ناموفق در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد تیم های موفق منسجم تر بودند و سطوح خودکارآمدی تیمی این تیم ها نسبت به تیم های کمترموفق و ناموفق بیشتر بود. با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون مشخص گردید، ارتباط مثبت و معنی داری بین انسجام تیمی و خودکارآمدی تیمی وجود دارد (57%r=). مقایسه رفتارهای مربیان نشان داد، نسبت به دیگر سبک های مربیگری، مربیان بیشتر از رفتار آموزش و تمرین و کمتر از رفتار دموکراتیک استفاده میکردند. همچنین مربیان تیم های موفق از رفتار آموزش و تمرین و حمایت اجتماعی بیشتر از مربیان تیم های کمترموفق و ناموفق استفاده می کردند. نتایج نشان داد، رفتار آموزش و تمرین و رفتار حمایت اجتماعی مربیان، رابطه مثبت و معنی داری را با سطوح خود کارآمدی تیمی دارد. در کل، نتایج ضمن حمایت از رابطه بین خود کارآمدی تیمی با انسجام تیمی و رفتار مربیان، تأثیر پویایی گروه و سبک رهبری مربیان بر عملکرد و موفقیت تیمی را به خوبی نشان دادند.

هدف از این پژوهش بررسی مقایسه ای هویت ورزشی هندبالیست های لیگ برتر ایران و رفتار رهبری مربیانشان براساس عملکرد تیمی بود. نمونه آماری برابر با جامعه آماری در نظر گرفته شد(144n=). برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه مقیاس رهبری در ورزش(LSS) و پرسشنامه هویت ورزشی(AIMS Plus)، به ترتیب با ثبات درونی(0/93) و(0/89) استفاده شد. همچنین به منظور ارزیابی عملکرد تیم ها، جدول نهایی لیگ بر اساس فاصلة امتیازات و رتبه بندی تیم ها به سه عملکرد متفاوت تقسیم شد. پس از تعیین نوع توزیع داده ها با استفاده از آزمون کلموگراف-اسمیرنف، برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از آزمونهای آماری آنوای یکطرفه و تعقیبی گابریل، کروسکالوالیس و یومن ویتنی در نرم افزار(20 spss) استفاده شد. نتایج مقایسة سبک های رهبری مربیان نشان داد سبک های رهبری آموزش و تمرین، حمایت اجتماعی، بازخورد مثبت و دموکراتیک در بین مربیان تیم های موفق، کمتر موفق و ناموفق دارای تفاوت معنی داری است(05/0≥p) و استفاده این سبک ها در بین مربیان تیم های موفق به طور معنی داری بیشتر از مربیان تیم های کمترموفق و ناموفق بود. در حالی که این تفاوت در سبک رهبری آمرانه معنی دار نبود. همچنین مقایسة هویت ورزشی و خرده مقیاس-های آن در بین بازیکنان تیم های موفق، کمتر موفق و ناموفق تفاوت معنی داری را نشان داد، که این تفاوت در هویت ورزشی و خرده مقیاس های هویت اجتماعی، انحصارگرایی و هویت خود بود(05/0≥p). براساس یافته های پژوهش، به نظر می رسد مربیان می توانند با آگاهی از جنبه های رفتاری مطلوب در حین تمرین و آموزش، گام اساسی در حفظ و ثبات هویت ورزشی قوی ورزشکاران بردارند و زمینة را برای موفقیت آن ها و تیم فراهم آورند.