عباس مرزبان

هدف از پژوهش حاضَر مقایسه تاثیر روش های مشاوره مسیر شغلی مبتنی بر نظریه شناختی اجتماعی و رسالت محور بر اشتیاق تحصیلی دانش آموزان بود. روش پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با دو گروه آزمایش و یک گروه گواه بود. جامعه پژوهش شامل کلیه دانش آموزان متوسطه دوم شهرستان شهریار بود. نمونه پژوهش 120 دانش آموز (60 دانش آموز دختر و 60 دانش آموز پسر)انتخاب شدند و به صورت تصادفی به شش گروه (دوگروه مداخله شناختی اجتماعی و دو گروه مداخله رسالت محور و دو گروه گواه) تقسیم شدند. ابزار پژوهش، مقیاس اشتیاق تحصیلی شوفلی، سالانوا، گونزالس و باکر (2002) بود. یافته های نتایج حاصل از تحلیل واریانس مکرر نشان دادند که تاثیر روش های مشاوره مبتنی بر نظریه شناختی اجتماعی و رسالت محور بر اشتیاق تحصیلی معنی دار بود و هم چنین آزمون مقایسه های زوجی شفه در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پی گیری نشان داد که میانگین ها در پس آزمون افزایش یافته و تا پیگیری ثبات داشته است. ولی بین گروه شناختی اجتماعی با گروه رسالت تفاوت معنی داری وجود نداشت. نتیجه گیری هر دو روش مشاوره مسیر شغلی مبتنی بر نظریه شناختی اجتماعی و رسالت محور بر اشتیاق تحصیلی تاثیر گذارند. می توان با شناسایی افراد دارای اشتیاق پایین و شرکت دادن آن ها در جلسات مشاوره شناختی اجتماعی به بهبود کیفیت آموزش و رسیدن به اهداف عالی تر سیستم آموزشی کمک نمود و زمینه استفاده هر چه بهتر افراد از توانمندی ها و استعداد های بالقوه و بهبود عملکرد را فراهم نمود. کلید واژه ها : اشتیاق تحصیلی، رسالت، نظریه شناختی اجتماعی.

زمینه: یکی از راه های افزایش و بهبود عملکرد تحصیلی خودکارآمدی دانش آموزان در امر تحصیل است از این رو سؤال اصلی تحقیق این است که آیا روش مشاوره مسیر شغلی مبتنی بر نظریه شناختی اجتماعی بر روی آن اثربخش است؟ هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی روش مشاوره مسیر شغلی مبتنی بر نظریه شناختی-اجتماعی بر خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان بود. روش: روش پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با دو گروه آزمایش و دو گروه گواه بود. جامعه پژوهش شامل کلیه دانش آموزان متوسطه دوم شهرستان شهریار است. نمونه پژوهش80 دانش آموز (40 دختر و 40 پسر) انتخاب شدند و به صورت تصادفی به چهار گروه (دو گروه مداخله و دو گروه گواه) تقسیم شدند. ابزار پژوهش، مقیاس خودکارآمدی تحصیلی بود. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل واریانس مکرر نشان دادند که تأثیر شیوه مشاوره مبتنی بر نظریه شناختی-اجتماعی بر خودکارآمدی تحصیلی معنی دار بود و همچنین آزمون مقایسه های زوجی شفه در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری نشان داد که میانگین ها در پس آزمون افزایش یافته (0/01 > p ) و تا پیگیری ثبات داشته است. شیوه مشاوره مسیر شغلی مبتنی بر نظریه شناختی-اجتماعی بر خودکارآمدی تحصیلی تأثیرگذارند. نتیجه گیری: می توان با شناسایی افراد دارای خودکارآمدی پایین و شرکت دادن آنها در جلسات مشاوره شناختی-اجتماعی به بهبود کیفیت آموزش و رسیدن به اهداف سیستم آموزشی کمک نمود و زمینه استفاده هر چه بهتر افراد از توانمندی ها و استعداد های بالقوه و بهبود عملکرد را فراهم نمود.

هدف پژوهش حاضر، هنجاریابی مقیاس کنجکاوی و اکتشاف بر روی دانش آموزان دبیرستانی شهر اصفهان بود. این مطالعه از نوع توصیفی و تحلیل عاملی اکتشافی است. 448 دانش آموز از شهر اصفهان با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و مقیاس کنجکاوی و اکتشاف را تکمیل کردند. همچنین تحلیل داده ها با استفاده از روش همسانی درونی، روایی همزمان و تشخیصی و ساختار عاملی اکتشافی و تأییدی انجام شد. نتایج تحلیل عاملی دو عامل «اکتشاف» و «جذب شدن» را نشان داد که در مجموع 68/256از واریانس پرسش نامه را تبیین می کنند. همچنین، نتایج نشان داد که دامنه ضرایب آلفا برای 2 عامل پرسش نامه از 0/78 تا 0/83، ضریب آلفای کل مقیاس 0/84و ضریب همبستگی آن با پرسش نامه عزت نفس روزنبرگ 0/27به دست آمد (0/001> p). با توجه به روایی و پایایی مطلوب این مقیاس، می توان از آن جهت سنجش ویژگی های کنجکاوی و اکتشاف در بین جامعه دانش آموزی استفاده کرد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی روایی و پایایی مقیاس خود ارزشی مشروط در میان یک نمونه ایرانی است. بدین منظور مقیاس خودارزشی مشروط را پس از برگردان نسخه اصلی به فارسی و اصلاح و تأیید آن توسط پنج تن از اساتید روان شناسی و زبان انگلیسی، فرم نهایی آن در میان 448 دانش آموز(200دختر، 248پسر) شهر اصفهان اجرا شد که به صورت خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده بودند. این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. برای تعیین پایایی از روش همسانی درونی و به منظور تعیین روایی از روایی همزمان و تشخیصی و ساختار عاملی تأییدی استفاده شد. دامنه تغییرات ضریب آلفا برای 7 زیر مقیاس این آزمون از 75/. برای« رقابت » تا 84/. برای«تأیید دیگران» به دست آمد. همچنین ضریب آلفای کل آزمون 83/. به دست آمد. داده های روایی همزمان، ضریب همبستگی این مقیاس با پرسشنامه عزّت نفس رزنبرگ 106/. بود که در سطح آلفای 01/. معنادار است. بنابراین، نتایج این پژوهش حاکی از آن بود که مقیاس خود ارزشی مشروط در نمونه ایرانی روایی و پایایی مناسبی دارد و می توان در مواردآموزشی و درمانی از آن استفاده کرد.

در این پژوهش رابطه بین افسردگی و نشخوار فکری و باورهای فراشناختی مثبت و منفی در مورد نشخوار فکری بررسی شده است. از بین زنان و مردانی که به مراکز مشاوره شهر اصفهان مراجعه کرده بودند و از طریق روانپزشک و روان شناس بالینی و آزمون افسردگی بک تشخیص افسردگی داده شدند، 30 نفر مرد و 30 نفر زن که دارای مدرک تحصیلی حداقل دیپلم با دامنه سنی 20 تا 50 سال و میزان افسردگی متوسط بودند، انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری شامل سه پرسشنامه بود: 1- آزمون افسردگی بک؛ 2- نشخوار فکری و 3- باورهای فراشناختی محقق ساخته. نتایج نشان داد که میان باورهای فراشناختی مثبت و منفی با افسردگی و نشخوار فکری همبستگی وجود دارد (05/0 < p ) و این باورها در بین زنان بیشتر از مردان بود. ضمناً میزان افسردگی بین زنان بیشتر از مردان بوده، این تفاوت میزان افسردگی را می توان از طریق باورهای فراشناختی چنین تبیین کرد که زنان بیشتر از مردان به فایده استفاده از شیوه مقابله ای نشخوار فکری و همچنین غیرقابل کنترل بودن آن اعتقاد دارند و این نکته به افزایش میزان استفاده از این شیوه مقابله ای ناکارآمد در نتیجه افسردگی و عود آن منجر می شود.