سید فرید قادری

تحقیقات و تجارب گوناگون در زمینه بازارهای انرژی الکتریکی نشان می دهد، شرکت فعال سمت تقاضا در بازار برق، باعث رقابتی تر شدن و افزایش بازده این بازارها و در نهایت بهبود عملکرد آنها می شود. همچنین مشارکت در برنامه های پاسخگویی بار منجر به کاهش قیمت برق، رفع تراکم خطوط انتقال، افزایش امنیت شبکه و بهبود نقدینگی بازار می شود. بر این اساس و به منظور بهره گیری هر چه بیشتر از این برنامه ها، ابتدا می بایست مدلی اقتصادی از این برنامه ها ارائه داد سپس با استفاده از آن، برنامه ریزی های لازم برای بکارگیری هر چه بیشتر این برنامه ها انجام شود و انگیزه مشترکین برای مشارکت در آنها افزایش یابد. در تحقیق حاضر شبیه سازی یک مدل اقتصادی پاسخگویی بار بر اساس کشش قیمتی تقاضا و تابع مطلوبیت مشترکین انجام گرفته است. از آنجا که تقاضای مشترکین به علائم تصمیم گیری متفاوتی، از قبیل قیمت برق، سطح مشارکت مشترکین، ارزش مشوق ها و جریمه های تعیین شده در برنامه های پاسخگویی بار بستگی دارد تلاش شده است که در یک مدل پیشنهادی اقتصادی  این علائم شبیه سازی شود. مدل پیشنهادی با استفاده از داده های مربوط به شهر تهران مورد ارزیابی قرار گرفته و نتایج حاصل از شبیه سازی در سناریوهای مختلف ارائه گردیده است. نتایج نشان می دهد برنامه های زمان محور به کشش حساس نیستند و در هر حال تغییر کشش عامل تعیین کننده در انتخاب سیاست بهینه برای تصمیم گیرندگان بازار نیست و صرفا با تغییر کشش، می توان شاخص های فنی و اقتصادی را بهبود بخشید. ولی برنامه های تشویق محور و ترکیبی به کشش حساس هستند و تغییر کشش علاوه بر بهبود شاخص های فنی و اقتصادی، عامل تعیین کننده در انتخاب سیاست بهینه برای تصمیم گیرندگان بازار است.

امروزه تحمل و تاب آوری سازمان ها در مواجهه با اتفاقات ناخوشایند و مخرب به عنوان یکی از معیارهای مهم در ارزیابی آنها به شمار می رود. توانایی یک سازمان برای مقابله با خسارات ناشی از این اتفاقات، برگشت پذیری اقتصادی نامیده می شود. در این تحقیق، عملکرد یک شرکت پتروشیمی در مقابله با بحران ها مورد ارزیابی قرار گرفته است. ابتدا، براساس یک مطالعه موردی جامع، یک چهارچوب مفهومی برای برگشت پذیری اقتصادی توسعه داده شده است. سپس، یک پرسشنامه ساختاریافته براساس فاکتورهای شناسایی شده در مدل مفهومی تهیه و در بین کارکنان شرکت توزیع شده است. یک مدل تحلیل پوششی داده های غیرقطعی (DEA) برای تعیین واحدهای کارا در شرکت پتروشیمی به کار گرفته شده است. در نهایت، یک تحلیل حساسیت برای مشخص کردن وزن و درجه اهمیت هریک از فاکتورهای شناسایی شده در ساخت یک سازمان برگشت پذیر انجام پذیرفته است. این تحقیق، یک رویکرد یکپارچه کمی و کیفی شامل یک مدل مفهومی برای برگشت پذیری اقتصادی و یک مدل ریاضی DEA در شرایط عدم قطعیت در کل زنجیره تامین یک شرکت پتروشیمی ارایه داده است.

تجربه کشورهایی که بازار برق را خصوصی سازی کرده اند، نشان داده است فرض رقابت ایجاد یک بازار برق رقابتی به صورت طبیعی و خودکار همیشه صادق نیست. یکی از مهم ترین نگرانیهای تنظیم کنندگان بازار، افزایش و نوسانات قیمت مبادله شدهی برق است که ریشه در سوءاستفاده از قدرت بازار توسط بازیگران دارد. قدرت بازار عبارت است از توانایی یک فروشنده (یا عرضه کننده) یا جمعی از فروشندگان انرژی در افزایش قیمت برق به سطحی بالاتر از مقدار رقابتی آن برای مدتی قابل توجه، به طوریکه سود بیشتری را برای بازیگر مذکور به همراه داشته باشد. به منظور شناسایی توانایی بازیگران و آگاهی از میزان قدرت بالقوه و یا بالفعل آن ها در بازار، شاخص هایی تعریف می شوند که به وسیله آن ها میتوان پایش بازار برق را به صورت کارآمد تری به انجام رساند. هدف از این مقاله، تمرکز بر روی آن دسته از شاخص های قدرت بازار است که به ارزیابی میزان رقابتی بودن بازار می پردازد. تحلیل شاخص های فوق و رصد نمودن آن ها برای آزادسازی برق و هر چه رقابتیتر بودن آن ضروری است. در این شاخص ها فارغ از نوع جایگاه و رفتار هر یک از بازیگران بازار، به شکل و ساختار کلی پرداخته می شود. روش پژوهش کاربردی و بر حسب روش جمع آوری اطلاعات، توصیفی ـ تحلیلی و از نوع مطالعهی موردی با هدف آزمون مدل است. ابزار گردآوری اطلاعات اسناد مصرف برق سال 1386 در نیروگاه های کشور است. نتایج پژوهش نشان داد، بازار برق ایران در برخی نقاط کشور و نیز در برخی از ساعات از مقادیر آستانه خود تجاوز کرده و این نشان دهندهی وجود بازار متمرکز و غیر رقابتی است.

مطالعه روند تابع مصرف انرژی الکتریکی می تواند جهت تحلیل و همچنین پیش بینی مصرف برق در آینده مورد استفاده قرار گیرد . با برازاندن یک تابع به مصرف برق با توجه به معیارهای آماری ، و آگاهی از الگوی مصرف گذشته می توان یک ارتباط منطقی و ریاضی برای مصارف و سایر پارامترهای مؤثر بر آن پیدا کرد که جهت دستیابی به مصرف آینده برق کمک می نماید . هدف این مقاله ، برآوردن کردن تابع مصرف با توجه به روند گذشته مصرف برق می باشد . چهار تابع مورد بررسی قرار گرفته و برای هر چهار تابع شاخص های آماری محاسبه می گردند . با توجه به این شاخص ها ...