بهجت طاهری

مقدمه: مهم ترین متغیر در موفقیت هر سازمان، رعایت اخلاق می باشد. ماهیت حرفه ی کتابداری و اطلاع رسانی خدمت به کاربران است، از این رو توجه به اخلاق حرفه ای لازم و ضروری است. هدف این پژوهش، تعیین میزان توجه کتابداران کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و دانشگاه اصفهان به اخلاق حرفه ای بر اساس اصول اخلاقی کتابداران دانشگاهی ایران بوده است. روش بررسی: روش پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه بود. روایی پرسش نامه توسط متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی تأیید شد. پایایی ابزار با استفاده از Cronbach's alpha 93/0 به دست آمد. جامعه ی آماری پژوهش شامل همه ی کتابداران کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و دانشگاه اصفهان در سال 1389 (128 نفر) بود که تعداد 63 نفر در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و تعداد 65 نفر در دانشگاه اصفهان مشغول به کار بودند. با توجه به اینکه جامعه ی مورد بررسی، چندان بزرگ نبود که نیازمند نمونه گیری باشد، از روش سرشماری بهره گرفته شد. داده ها پس از گردآوری در نرم افزار SPSS وارد شد. جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون های استنباطی correlation coefficient Spearman و 2χ استفاده گردید. یافته ها: بیشترین میزان توجه به اصول اخلاق حرفه ای مربوط به برقراری ارتباط مثبت با همکاران با میانگین 52/4 و کمترین میزان توجه مربوط به گسترش دیدگاه محققانه در عملکرد و ارزیابی فعالیت ها با میانگین 71/2 بود. رتبه بندی میزان توجه به اصول اخلاق حرفه ای در ابعاد مختلف نشانگر آن است که بیشترین میزان توجه به بعد مسؤولیت در برابر همکار با میانگین 22/4 و کمترین میزان توجه به بعد مسؤولیت در مقابل حرفه با میانگین 27/3 اختصاص یافته بود. همچنین در بررسی رابطه ی میان جنس، میزان تحصیلات، رشته ی تحصیلی، نوع استخدام، میزان حقوق و نوع کار با میزان توجه به اصول اخلاق حرفه ای، آزمون های آماری نشان دادند که تنها میان سطح تحصیلات و میزان توجه به اصول اخلاق حرفه ای رابطه ی معنی داری از نوع منفی وجود داشت، اما در سایر موارد رابطه ی معنی داری وجود نداشت. نتیجه گیری: از نظر کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و دانشگاه اصفهان، بالاترین میزان توجه به عناصر اخلاق حرفه ای بر اساس اصول اخلاقی کتابداران دانشگاهی ایران به ترتیب شامل برقراری ارتباط مثبت با همکاران در داخل و خارج از سازمان، رفتار مناسب و توأم با احترام با همه ی مراجعان و تلاش در شناسایی مسؤولیت های اجتماعی و حرفه ای می باشد. هر چند میزان توجه در بیشتر موارد بالاتر از حد متوسط است، اما مدیران کتابخانه های پیش گفت نباید از سایر اصول اخلاق حرفه ای، که در سطح متوسط و پایین تر هستند، غافل شوند. این امر، ضرورت آموزش مداوم اخلاق حرفه ای برای کتابداران دانشگاهی را می طلبد.

مقدمه: از جمله حوزه های سلامت که افراد بسیاری به دنبال کسب اطلاعات در مورد آنها در اینترنت هستند حوزه اختلالات اضطرابی است. این اختلالات با کاهش کیفیت زندگی، احتمال افزایش ابتلا به بیماری های مختلف را به دنبال دارد. لذا ارزیابی اطلاعات مبتنی بر وب در مورد این اختلالات با توجه به گستردگی ابتلا در سراسر دنیا و همچنین در ایران، به منظور تعیین وب سایت های معتبر از نظر اطلاعات ضروری به نظر می رسد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر ارزیابی وب سایت های فارسی حوزه اختلالات اضطرابی بر اساس ابزار WebMedQual بوده است. روش بررسی: پژوهش حاضر پیمایشی تحلیلی و از نوع مطالعات کاربردی است. به منظور گردآوری داده ها از سیاهه وارسی مبتنی بر مقیاس استانداردWebMedQual که با نظر متخصصان حوزهای روانشناسی، کتابداری و طراحی وب سایت بومی سازی شد استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش شامل 15 وب سایت فارسی حوزه اختلالات اضطرابی در اسفند ماه 1391 خورشیدی بود که مطالب تخصصی در خصوص اضطراب و وسواس ارائه می دادند. حداکثر امتیاز برای هر وب سایت 83 ، حداقل آن صفر و امتیاز متوسط 5/41 بوده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون T تک نمونه ای در نرم افزار SPSS نسخه 18 استفاده شد و یافته ها به صورت میانگین امتیاز و نمره مطلوب ارائه گردید. یافته ها: بر اساس مقیاس WebMedQual میانگین امتیاز وب سایت های فارسی حوزه اختلالات اضطرابی در 6 شاخص محتوای اطلاعات(18/2±40/7)، اعتبار منابع(11/2±10/5)، دسترس پذیری و قابلیت استفاده(37/0±23/2)، پیوندها(09/1±37/1)، پشتیبانی از کاربر(33/1±57/4) و محرمانگی اطلاعات(95/2±07/3) ضعیف و کمتر از متوسط و تنها در شاخص طراحی(29/1±27/9) بالاتر از امتیاز متوسط بود. برترین وب سایت در حوزه اختلالات اضطرابی وب سایت های «انجمن روان شناسی بالینی ایران» و «روان یار» با 5/38 امتیاز و ضعیف ترین وب سایت «یک فراکاو» با 5/25 امتیاز بودند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده ضروری است کاربران هنگام استفاده از اینترنت، به مطالب موجود در این محیط به دیده انتقادی نگریسته و بدون در نظر گرفتن معیارهای اعتبار یک منبع، به آن اعتماد نکنند.

گرچه مقایسه عملکرد پژوهشی رشته های مختلف به دلیل متفاوت بودن شرایط آنها امکان پذیر نیست اما مراکز فعال در عرصه سیاستگذاری پژوهش و فناوری، همواره نیازمند مقایسه پژوهشگران و مؤسسه های پژوهشی هستند تا آنها را از ابعاد گوناگون از جمله توانمندی، کارایی، بهره وری، اثربخشی و مانند آن مورد ارزیابی قرار دهند. مقاله حاضر بر آن است تا با در نظر گرفتن وجود تفاوت های بین عملکرد پژوهشی حوزه های علمی مختلف و رشته های علمی مربوطه و از طریق وزن دهی و ارزش گذاری مؤلفه های مربوط به تولیدات علمی (انتشارات) این حوزه ها در شاخص های فعلی ارزیابی، این شاخص ها را جهت ارزیابی دقیق تر عوامل تولید علم در حوزه های گوناگون و برای مقایسه با یکدیگر تعدیل کند. پژوهش از نوع مطالعات علم سنجی بوده که با استفاده از روش های تحلیل محتوا و تکنیک ارزیابانه انجام شده است. جامعه این پژوهش متشکل از نمونه ای 106 نفره و مشتمل بر پژوهشگران، فناوران، مدیران پژوهشی و همچنین مدیران فناوری برتر کشوری است. به منظور مقایسه ارزش ها، داده های کمّی حاصل از تعداد عملکردهای پژوهشی افراد در جامعه مورد بررسی، با روش آنتروپی شانون وزن دهی شد. همچنین با استخراج وزن های مربوط به میزان اهمیت هر یک از تولیدات علمی بر اساس نظرات خبرگان (برگرفته از سایر پژوهش ها) و تعدیل آنها، یک وزن نهایی برای هر یک از تولیدات علمی به دست آمد. برای تعیین نسبت ها از ماتریس های دو به دو استفاده شد. طبق نتایج حاصله، در حوزه فنی و مهندسی "اختراعات (142/0)"؛ در حوزه علوم پایه "مقاله خارجی (074/0)"؛ در حوزه علوم انسانی و اجتماعی "کتاب (174/0)" و در علوم پزشکی نیز "مقاله خارجی (111/0)" بالاترین وزن را نسبت به سایر قالب های اطلاعاتی دارند. با تقسیم وزن های به دست آمده برای هر یک از شاخص های انتشاراتی، ارزش هر نوع از تولیدات علمی در یک حوزه نسبت به تولیدات علمی دیگر حوزه ها و سایر تولیدات همان حوزه نسبت به یکدیگر حاصل گردید. با استفاده از ارزش ها و نسبت های نرمال سازی شده شاخص های انتشاراتی حاصل از این پژوهش، می توان به نتایج دقیق و تعدیل شده ای دست یافت تا سیاستگذاری عینی بر اساس این نتایج امکان پذیر و مبتنی بر واقعیات باشد.