بدری حکیمیان

قالی ایرانی از هنرهایی است که شناخت آن در دانش سبک شناسی و در چند دهه اخیر مورد اقبال پژوشگران این حوزه بوده است. با این همه این پژوهش ها در ابتدای راه قرار داشته و به همین خاطر با برخی کاستی ها و گاهی با اظهار نظرهای غیر علمی نیز همراه بوده که از آن جمله می توان به سبک شناسی براساس مناطق جغرافیایی اشاره نمود. به همین خاطر نظر واحدی در سبک شناسی قالی های ایرانی وجود ندارد. این در حالی است که رویکردهای تاریخی یکی از روش هایی قلمداد می شود که قسمت مهمی از فرش های ایرانی را در قالب آن می توان تعیین سبک نمود. با توجه به موارد گفته شده و همچنین اهمیت عصر صفویه و تأثیر قدرت پادشاهان این دوره  در قالی بافی ایران، سبب شد تا این پژوهش با هدف سبک شناسی تاریخی قالی های دوره ی شاه طهماسب اول و با روش توصیفی-تحلیلی به آنالیز و بررسی موردی تعدادی از قالی های بافته شده در این دوره با استفاده از منابع کتابخانه ای و مشاهدات میدانی بپردازد که در نتیجه ی آن، صفات سبکی مشترک میان قالی های متعلق به این دوره محرز گردد. همچنین تأثیر عوامل محیطی از جمله اوضاع اقتصادی، اجتماعی،  فرهنگی و سیاسی بر ویژگی های ظاهری و فنی  این دسته قالی ها  و تمیزدادن آنها با قالی های ادوار دیگر، کشف ویژگی های سبکی میان قالی های متعلق به این دوران آنها را از لحاظ تاریخی و هنری سبک شناسی و گروه بندی کند. که به سب آن پراکندگی اختلاف نظر در این حوزه کاهش یابد. 

هنر ایران در مغرب زمین به مدت چند قرن بیش از هرچیز به فرش ایرانی نامبردار و شناسا بوده است. آثاری که از دوره صفوی در زمینه فرش در موزه های دنیا وجود دارد نمایانگر اوج پیشرفت هنرفرشبافی در ایران عصر صفوی است. اصفهان به عنوان یکی از شاخص ترین شهرهایی که هنر فرشبافی از دوره شاه عباس در این شهر رونق دارد مطرح و مورد توجه بوده، به گونه ای که تاکنون فرشبافی در اصفهان یکی از هنرهای مهم و قابل توجه بوده است. در این میان با توجه به فضای فکری و فرهنگی حاکم بر اصفهان بافت فرش بدست توانای زنان بافنده صورت می گیرد. با توجه به مشکلاتی که در زمینه بافت فرش در سال های اخیر رخ داده تأثیر آن بر وضعیت معیشت و کسب و کار بافندگان مشهود است. سئوال این است که مسائل و مشکلاتی که در زمینه فرش بافی بوجود آمده چه تأثیری بر وضعیت کسب و کار زنان شاغل در این حوزه گذاشته است. هدف از این تحقیق بررسی همبستگی- علی وضعیت اشتغال زنان بافنده فرش شهر اصفهان و موانعی است که پیش روی این قشر از جامعه قرار دارد. برای گردآوری مطالب از روش میدانی استفاده شده و به منابع کتابخانه ای استناد شده است. از نتایجی که بدست آمده می توان به موانعی چون فقدان بیمه تأمین اجتماعی، بازنشستگی و از کارافتادگی بافندگان، نوسانات قیمت مواد اولیه، قوانین و آیین نامه ها اشاره کرد. همچنین به نبود سیستم برنامه ریزی شده ای در خصوص بازاریابی وضعیت کسب و کار زنان بافنده فرش اشاره کرد که تهدیدی جدی برای فرش اصفهان است.