زهرا شریفی نیا

رشد و گسترش گردشگری به شیوه متداول امروزی از جمله پدیده های مهم اواخر قرن بیستم است، بهبود سامانه حمل و نقل عمومی و تملک بیش تر وسایل نقلیه خصوصی، به افراد اجازه داد که با انگیزه های متفاوت از تفریحات سالم غیر شهری یا سرمایه گذاری شخصی در خرید املاک، به تدارک خانه های دوم بپردازند. روستای زیارت به دلیل برخورداری از آب و هوای خنک و معتدل، چشم انداز بدیع، جنگل های زیبا، داشتن موقعیت ممتاز گردشگری و استراحتگاهی و فاصله اندک تا شهر گرگان از اوایل دهه 80 مورد توجه شهرنشینان و گردشگران خانه های دوم است.  هدف مقاله حاضر بررسی رابطه بین گردشگری خانه های دوم و پیامدهای اجتماعی آن در توسعه روستای زیارت می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ روش توصیفی- زمینه یابی و همبستگی و روش اجرا کتابخانه ای و میدانی است. جامعه آماری تحقیق را ساکنین روستای زیارت تشکیل می دهد، برای گردآوری اطلاعات با استفاده از روش میدانی (پرسش نامه) و فرمول کوکران از 384 نمونه، پرسشگری گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که در میان شاخص های 11 گانه پیامدهای اجتماعی فقط در شاخص های افزایش تعامل و تحرک اجتماعی، جلوگیری از مهاجرت روستاییان و احیای دانش بومی فراموش شده روستا رابطه ای وجود نداشته، و در سایر شاخص ها بین توسعه گردشگری خانه های دوم و پیامدهای اجتماعی آن در سطح روستای مورد مطالعه رابطه وجود دارد.

با گسترش کلانشهرها در کشورهای توسعه یافته و به ویژه کمتر توسعه یافته، نواحی پیرامونی شهرها در معرض بیش ترین میزان تحولات و دگرگونی قرار داشته است. این پویایی موجب پدیدار گشتن قلمروهای فضایی و اشکال سکونتی گوناگون در محیط پیرامون شهرها گردید، یکی از این اشکال سکونتی رشد خانه های دوم می باشد. هدف تحقیق حاضر آن است تا پیشران های موثر بر شکل گیری خانه های دوم در مناطق پیراشهری استان مازندران را بررسی نماید. این پژوهش بنا به هدف کاربردی و بر اساس روش توصیفی و زمینه یابی و روش گردآوری داده ها کتابخانه ای و میدانی می باشد. جامعه آماری تحقیق را از یک طرف 2886 نفر از مالکان خانه های دوم تشکیل می دهد که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 339 برآورد شد. و از سوی دیگر جامعه آماری را کارشناسان سازمان های جهاد کشاورزی، محیط زیست، استانداری و دانشگاه که تعداد 20 نفر از آن ها به صورت گلوله برفی انتخاب شدند، تشکیل می دهد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک دلفی و تحلیل میک مک استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که از بین 19 پیشران شناسایی شده در تکنیک دلفی، سوداگری مشاوران املاک، ناکارامدی قوانین و مقررات مربوط به ساخت و ساز در مناطق پیراشهری، تفکیک اراضی در اثر قانون ارث و انطباق محدوده پیشنهادی روستا با الگوی توسعه فضایی آتی، با کاربرد تحلیل میک مک به عنوان پیشران های کلیدی محسوب می شوند، زیرا هم قابل کنترل اند و هم بر پویایی و تغییر سیستم تاثیرگذار می باشند.

زمینه و هدف: خودشیءانگاری پدیده ای روانی- اجتماعی است که از ایده آل های زیبایی و تغییرات روزمره آن متأثر است و به موجب آن، دختران جوان ظاهر فیزیکی، زیبایی و جذابیت جنسی خود را از منظر دیگری بر مبنای معیارها و استانداردهای فرهنگ جنسیتی ارزیابی می کنند. بر همین مبنا، هدف این پژوهش بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با خودشیءانگاری دختران جوان شهر کرمان است. روش و داده ها: داده های تحقیق حاضر با استفاده از تکنیک پیمایش گردآوری شده است. جامعه پژوهش را تمامی دختران جوان 18 تا 35 ساله شهر کرمان تشکیل داده اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 300 نفر و با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد رابطه بین متغیرهای خودشیفتگی، کلیشه های جنسیتی، خانواده و خودشیءانگاری از نظر آماری معنادار و مستقیم است (P<0.05). طبق نتایج تحلیل مسیر، متغیر خودشیءانگاری با ضریب تأثیر کل 43 صدم از کلیشه های جنسیتی و 29 صدم از خودشیفتگی دختران، تأثیرپذیر بود. بحث و نتیجه گیری: برپایه نتایج، کلیشه های جنسیتی، الگوهای ارتباط خانوادگی و خودشیفتگی از جمله عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر افزایش خودشیءانگاری دختران کرمانی است. پیام اصلی: تعابیر سنتی وقتی با فشارهای خانوادگی و خودشیفتگی روانی همسو می شود سبب می گردد دختران با خود همانند یک شیء رفتار کنند، پیوسته بدن خود را پایش کنند و نگاه تأیید دیگران را دنبال کنند. پیشنهاد می گردد برنامه های فرهنگی و آموزشی لازم در سطح دانشگاه ها، مدارس و رسانه ها برای مقابله و رفع کلیشه های جنسیتی، خودشیفتگی و تقویت خودباوری و خودکارآمدی دختران در راستای کاهش آسیب های ناشی از خودشیءانگاری افزایش یابد.

در ادبیات مربوط به مهاجرت، به علت مهاجرت، بیش تر توجه شده و به اثرات مثبت آن بر رفاه و اقتصاد در مبدا و مقصد خانوارها چندان توجه نشده است، بنابراین نظر به عدم توجه کافی به این موضوع در کشور، مقاله حاضر به بررسی نقش پول انتقالی مهاجران روستایی بر بهبود وضعیت اقتصادی و رفاه خانواده های آنان در دهستان میانکاله(شهرستان بهشهر) به عنوان یکی از اثرات مثبت مهاجرت جامعه مبدا می پردازد. روش تحقیق بر اساس هدف کاربردی و بر حسب روش توصیفی، زمینه یابی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده است. جامعه آماری تحقیق را جمعیت روستاهایی از دهستان میانکاله تشکیل می دهند که طی دهه های 95-1385 یک دوره کاهش نرخ رشد جمعیت را به دلیل مهاجرت های روستایی سپری کرده اند. با استفاده از فرمول کوکران به روش تصادفی ساده 378 خانوار دارای مهاجر به عنوان نمونه انتخاب شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی(میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی(آزمون t تک نمونه ای و ویلکاکسون) استفاده گردید. یافته ها نشان می دهد که از یک سو میزان رضایت خانوارهای دارای مهاجر از وضعیت درآمد و سرمایه گذاری در قبل و بعد از مهاجرت در سطح خطای کوچک تر از 01/0 تفاوت معنی داری دارد، و از سوی دیگر تاثیر مثبت پول انتقالی مهاجران بر تغییر وضعیت اقتصادی و رفاه خانواده های آنان از حد متوسط به بالاست.