ابراهیم فتحی

متولدین دهه هشتاد که در سال های 85 تا 87 به دنیا آمده اند؛ نوجوانان امروز جامعه هستند که در معرض انتشار اخبار و اطلاعات درست و نادرست در رسانه های مختلف قرار گرفته اند. هدف این تحقیق شناسایی بایسته های تولید و پخش اخبار نوجوانان دهه هشتادی شهر تهران در رسانه ملی است. برای این منظور پژوهش با روش تحقیق آمیخته انجام شد. برای گرد آوری اطلاعات مورد نیاز از دو ابزار پرسشنامه محقق ساخته و مصاحبه عمیق استفاده گردید. جامعه آماری در بخش کمی نوجوانان 15 تا 17 سال ساکن شهر تهران می باشد که با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و در بخش کیفی 10 نفر از متخصصان حوزه کودک و نوجوان انتخاب شدند. همچنین در تحلیل بخش کمی از شاخص-های مرکزی و در بخش کیفی از تحلیل محتوا استفاده شد. یافته ها نشان می دهد که هنوز میزان استفاده از رسانه ملی در بین نوجوانان بیشتر از سایر رسانه ها می باشد. نوجوانان بر مسائل سیاسی و اجتماعی تمرکز بیشتری نسبت به سایر موضوعات دارند و بیش از نیمی از اطلاعات خبری را از رسانه ملی دریافت می نمایند و تولید بخش خبری ویژه نوجوانان را از ضروریات رسانه ملی می دانند. بایسته های استخراج شده در 6 مولفه تیتراژ، محتوای اخبار، گزارش، گوینده، استودیو و فراخوان طبقه بندی شد. به همین منظور رسانه ملی می تواند با ایجاد اعتماد، ذائقه سازی و پخش برنامه بر بستر اینترنت در همه زمینه ها بر نوجوانان تأثیرگذار باشد و با رعایت بایسته های برنامه خبری، نوجوانان را جذب کند.

کاربرد و به کارگیری روزنامه نگاری داده محور که اخبار را با داده ها و با کمک ابزارها و الگوریتم های رایانه ای روایت می کند چه از جنبه فناورانه و چه از لحاظ اجتماعی و ساختاری با الزامات و بسترسازی هایی همراه است. در همین راستا هدف مقاله حاضر شناسایی الزامات روزنامه نگاری داده محور در اخبار صداوسیما است. داده های پژوهش به وسیله مصاحبه با 20 نفر از کارشناسان و خبرگان گردآوری شده و تحلیل آن ها با روش تحلیل مضمون و رتبه بندی انجام شده است. استخراج 202 مضمون پایه از متون مصاحبه ها و تجمیع و یکپارچه سازی آن ها به 51 مضمون سازمان دهنده، در نهایت منتج به 6 مضمون فراگیر آموزش، پژوهش و یادگیری، ترویج و گفتمان سازی، تشکیل واحد و تیم روزنامه نگاری داده محور، آماده سازی و به روزرسانی بسترها و زیرساخت ها، به کارگیری راهبردهای متنوع، متکثر و خلاق در تولید و انتشار و استفاده فعالانه از پیشرفت های فناوری و توجه به روندهای آینده شده است که با روش رتبه بندی، به ترتیب فوق وزن دهی و اولویت گذاری شده اند. با نظر به یافته ها، می توان این گزاره را مطرح کرد که الزامات روزنامه نگاری داده محور احصا شده -در این پژوهش- با مراحل پنج گانه پذیرش نوآوری در نظریه اشاعه (پذیرش) نوآوری و نظریه گفتمان مطابقت و هم نهشت هستند.