نصرالله تسلیمی

پژوهش ح اضر، درب اره تحلیل مح توای ک یفی جلوه های بصری در کتاب دانش آموز انگلیسی درمدرسه: دانه پایه هفتم است. این کتاب از بسته آموزشی «انگلیسی در مدرسه: دانه» است که یک بسته آموزشی برون سپاری شده در راستای موضوع چندتألیفی سند تحول بنیادین آموزش وپرورش است. رویکرد پژوهش کیفی است و از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. ابتدا براساس مبانی نظری زیباشناختی و مصوبه های سند برنامه درسی ملی و همچنین دو سیاهه یزدان مهر و شوقی (2014) و رحیمی نژاد (1393) مؤلفه های مدنظر استخراج شد و متخصصان موضوعی اعتبار و روایی مؤلفه ها را بررسی کردند. مؤلفه های پژوهش عبارت اند از: آرایش ظاهری، طراحی جلد، تایپوگرافی، جلوه های هنری، صفحه آرایی و عناصر فرهنگی. نمونه تحقیق شامل کلیه جلوه های بصری کتاب دانش آموز است و دوازده متخصص موضوعی با این پژوهش همکاری کردند. محتوای کتاب دانش آموز براساس مؤلفه های اعتباربخشی شده تحلیل شد. یافته ها نشان دادند مهم ترین نقاط ضعف این کتاب عبارت اند از: ضعف در زاویه دید و ترکیب بندی عکس ها، انتخاب نادرست برخی از روش های تصویرسازی ویژه بزرگ سالان. همچنین مهم ترین نقطه قوت کتاب صفحه آرایی نسبتاً مناسب است. بنابراین، لازم است دوباره تصویرها با توجه به ویژگی های دانش آموز پایه هفتم و با زاویه دید مناسب، ترکیب بندی ساده و همراه با نقطه تأکید عکاسی شوند و برای تصویرسازی ها از روشی پیروی شود که در عین سادگی خطوط، رنگ های تخت و بدون حجم پردازی داشته باشند. 

در پی تلاش های جواد سماوی (1333-1394 ش.) مجموعه ای از ظروف و آثار پیش از تاریخ و دوره اسلامی گردآوری شده است که دارای تنوع شیشه، نقره، برنز، سنگ، سفال و مفرغ می باشند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی و طبقه بندی ظروف کاربردی سفالین و مفرغی هزاره اول ق.م موجود در این مجموعه و پاسخ به این سوال است که ظروف مفرغی و سفالی موجود در مجموعه سماوی، از لحاظ فرم و کاربرد چه ویژگی هایی دارند؟ روش تحقیق در این پژوهش از حیث هدف کاربردی و از حیث ماهیت، توصیفی- تطبیقی است. به منظور پاسخ به سوال تحقیق، پس از بازدید از مجموعه خصوصی سماوی، ظروف کاربردی مفرغی و سفالی موجود در این مجموعه، به طور وضعی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته اند. روش گرد آوری داده ها، کتابخانه ای و میدانی است. تجزیه و تحلیل اطلاعات، با ترکیبی از روش های کیفی و کمّی انجام شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد ظروف کاربردی و مفرغین هزاره اول ق.م این مجموعه به تعداد 144 ظرف و دارای 77 فرم متفاوت هستند. ظروف سفالین هزاره اول ق.م این مجموعه نیز به تعداد 324 ظرف و دارای 130 فرم متفاوت می باشند. 11 فرم ظروف مفرغین مورد بررسی، شامل بشقاب بزرگ صفحه ای ستاره شکل، پارچ کوچک دسته دار، کاسه منقوش سوزنی شکل، جام پایه دار، دیزی کوچک، سرقلیان، دیگ با لوله شیاردار و دسته و پایه، قوری لوله دار، فنجان منقاری شکل، هاونگ و دسته هاونگ هستند. هم چنین، 15 فرم ظروف سفالی مورد بررسی، مشتمل بر کوزه آبخوری دسته دار، ظرف سفالی لوله دار، ظرف پایه دار، لیوان، کاسه پایه دار، ظرف سوراخ دار، سبو، تنگ کوچک دسته دار، تنگ دسته دار، عطردان گردن بلند، ظرف سفالی، ظرف سفالی لوله دار و کاسه با طرح بادامی شکل است.

با توجه به این که بسیاری از پژوهشگران معتقدند، اغلب پویانمایی های آموزشی ایران، دارای سطح کیفی مساعدی نمی باشند، هر ساله از میزان مخاطبانشان کاسته می شود و موجب خسارت های جبران ناپذیری بر گستره پیشرفت جامعه می گردند؛ بدین سبب، مقاله پیش روی از جمله راه کار های توسعه کشور و رسانه ای آن را آموزشِ هم زمان و مناسبِ هنری و اجتماعیِ بزرگ سالان و کوچک ترین عضو جامعه(کودکان) دانسته؛ باور دارد با شناسایی آسیب ها و قابلیت های موجود در این هنرِ صنعتی(پویانمایی) -که از ارزشمندترین شیوه های تربیتیِ سرگرم کننده بوده- و بهره مندی از تئوری الماس فرهنگی وِندی گریزوُلد، روش های کتاب خانه ای و میدانی، تجزیه و تحلیلِ کمی و کیفی داده ها، هم چنین، پاسخ دادن به این پرسش که: چگونه کودکان گروه سنی الف با تخیلات تصویر شده خویش و پویانمایی های آموزشی بهترین همبستگی را برقرار می کنند؟ قادر خواهد بود در جهت بلوغ به موقع کودکان گروه سنی سه تا شش سال شیرازی گامی ارزشمند بردارد. بر این اساس، در کنار روند یاد شده توانایی های جسمی و ذهنی، کنش ها و واکنش های سالم هنریِ خردسالان و افراد پیرامونی ایشان برای ارائه سه دسته از نظرات کلیِ مطالعه حاضر، به شرحِ 1) فرهنگ سازی و تعلیم مبانی اجتماعی و رفتاری افراد با کودکان، 2) تشویق خردسال به انجام کار هنری و 3) مشارکت گروه سنی یاد شده در تولید محتوا و تصاویرمتحرکِ ایرانی، نقش اساسی داشته است.

شاهنامه بایسنقری یکی از زیباترین و ارزشمندترین متون مصوری است که در ارتباط با شاهنامه فردوسی خلق شده است. نظریه بیامتنیت نظریه ای است که در چند دهه گذشته، ساختار و روش نگرش به متون را با تمرکز بر ارتباطات آ نها با یکدیگر دگرگون ساخته و ژرفا و قدرت بخشیده است. در این پژوهش که از نوع توصیفی و تحلیلی است با تکیه بر رویکرد بینامتنیت به قرائت تصاویر منتخبی از شاهنامه بایسنقری به عنوان بیش متن و تطبیق و سنجش ارتباط آن ها با اشعار مرتبط هریک در سروده فردوسی به عنوان پیش متن پرداخته شده است. در پایان با تحلیل کیفی تعامل تصاویر و متن اشعار، سعی شده است میزان و نوع تطابق و تفاو تها و مهم ترین علل آن ها مطرح گردد. در بررسی انجام شده به ویژگی های تصویری، مانند طراحی و رنگ و ساختار، به جزییات و عناصر و پدیده های موجود در تصویر و نوع صحن هپردازی و به فضای کلی نگاره و تأثیر نهایی آن از منظر مخاطب توجه شده است. نتایج حاصل شده هرچند گویای درجه بالایی از تلاش سفار شدهندگان درباری و نگارگران برای وفاداری به سروده های فردوسی است اما در پار های از جزییات و صحن هپرداز یها، دخال تها و تغییر و تبدیل هایی قابل مشاهده است که ریشه عمده آن به تلاش خلاقانه هنرمندان و پیروی از میثا قهای سبک نگارگری تیموری و گرایش شاهانه حاکمان به فضاسازی های مجلل و پر زینت و چش منواز بازم یگردد.