محمدمهدی تقدیری

در این تحقیق 10 کودک و نوجوان 15 - 8 ساله مبتلا به فلج مغزی اسپاستیک از نوع دای پلژی به ترتیب با میانگین قد و وزن 09/0 ± 35/1 سانتی متر، 7/5 ± 8/30 کیلوگرم به مدت 12 هفته تحت برنامه ورزش درمانی قرار گرفتند. با استفاده از دستگاه تعادل سنج ، میانگین انحرافات نقطه اثر نیروی ثقل بدن از مرکز مختصات سطح اتکا اندازه گیری شد. آزمون های تعادل در حالت های پایدار، نیمه پایدار و ناپایدار سطح اتکا و نیز با کفش و بدون کفش تکرار شد. نتایج نشان داد که انحرافات مرکز ثقل در بیماران فلج مغزی بعد از برنامه ورزش درمانی حدود 25 درصد بهبود یافته بود (001/0 =P). بیشترین بهبودی در حالت نیمه پایدار و ناپایدار سطح اتکا و در جهت AP بود. انحرافات COG بعد از ورزش درمانی به الگوی طبیعی نزدیک تر شد. نتیجه نهایی اینکه در بیماری فلج مغزی اسپاستیک دای پلژی انحرافات مرکز ثقل بدن در حالت ایستاده دینامیکی به طور معنی داری افزایش می یابد که مبین ضعف در گیرنده های حسی عمقی این بیماران است . برنامه ورزش درمانی ویژه موجب بهبود انحرافات مرکز ثقل و تقارن وضعیتی در حالت ایستاده شد. این نتیجه اهمیت کفش و برنامه ورزش درمانی را در ایجاد توانبخشی در بیماران فلج مغزی آشکار می کند.

هدف از تحقیق حاضر مقایسه هزینه انرژی استراحتی و کارایی سوخت و سازی بیماران فلج مغزی اسپاستیک با میانگین سن 11 سال, قبل و بعد از یک دوره تمرینات هوازی و مقایسه این شاخصها با افراد سالم بوده است. 15 کودک فلج مغزی اسپاستیک داییلژی داوطلبانه در یک برنامه ورزشی توانبخشی شرکت کردند و 18 کودک سالم همتایشان (گروه کنترل) نیز به صورت تصادفی برگزیده شدند. گروه تجربی (cp) برنامه تمرینات هوازی را به مدت 3 ماه بطور سه جلسه در هفته با شدت کار 2.5 ± HRR % معادل شدت متوسط bpm 144 را اجرا کردند. متغیرها مطابق پروتکل اصلاح شده مک مستر روی چرخ کارسنج نتتوری در شرایط آزمایشگاهی با دمای 21 درجه سانتیگراد و رطوبت محیطی 61 درصد مورد اندازه¬گیری قرار گرفتند. پس از دوره تمرینی اندازه¬گیری متغیرها تکرار گردید و با استفاده از روش آماری MANOVA مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. متعاقب اجرای تمرینات سه ماهاهه, ضربان های قلب استراحت و زیر بیشنه و شدت اجرای فعالیت (%HRR) به میزان قابل توجهی کاهش یافت. این متغیرها در بیماران در هر دو شرایط پیش و پس آزمون به میزان معنی داری بیش از گروه سالم بود (P<%0.5) . هزینه انرژی استراحتی گروه های بیمار و سالم تقریبا یکسان بود. میزان اکسیژن مصرفی متناسب با بازده کار (Vo2/workload) در پس آزمون بیماران به میزان معنی داری کاهش یافت (P<%0.5). همچنین هزینه اکسیژن پس آزمون تحت بازده کار 45 وات روی چرخ کارسنج بطور بارز کاهش یافت ( 1.8 ± 18.02 در برابر ½ ±20.34 میلی لیتر کیلوگرم در دقیقه), که از افزایش کارایی متابولیکی حکایت می کنند. نتیجه¬گیری: ضربان های قلب استراحت و زیر بیشینه بیماران فلج مغزی بیش از افراد سالم است که هزینه انرژی ورزش بالاتر و سطح پایین توانایی قلبی _ عروقی آنان حکایت می کند. با این وجود, فعالیت های ورزش درمانی به افزایش کارایی سوخت و سازی بیماران منجر می گردد. این دگرگونی فیزیولوژیک در بیماران فلج مغزی اسپاتیک علیرغم محدودیت عملکرد دستگاه عصبی _ عضلانی و تحمل پایین شدت¬های بالاتر تمرین, از جنبه های بالینی قابل توجه است.