جلال دهقانی سانیج

طی دهه گذشته مدیریت دانش نه تنها برای دنیای آکادمیک، بلکه برای دستگاه های دولتی قانون گذار، بنگاه های اقتصادی، سرمایه گذاران و سهام داران نیز به عنوان یک موضوع مهم مطرح گردیده است. اگر چه بیشتر پژوهش های انجام شده در حوزه سرمایه فکری و مدیریت دانش در بخش خصوصی انجام شده است، اخیرا سازمان های دولتی از قبیل دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی نیز، به پژوهش در این حوزه علاقه شدیدی پیدا کرده اند. دلیل عمده آن این است که هدف اصلی دانشگاه ها تولید و اشاعه دانش بوده و مهم ترین سرمایه گذاری های این سازمان ها در حیطه تحقیقات و منابع انسانی است. علی رغم این واقعیت که ورودی ها و خروجی های اصلی دانشگاه ها ناملموس است، اما ابزارهای محدودی برای سنجش و مدیریت آن ها وجود دارد. به دلیل اینکه عموما ادراک افراد از مدیریت دانش به طور ذهنی و با استفاده از واژه های زبانی مبهم صورت می گیرد، این مقاله در صدد است تا رویکرد فازی را برای مدیریت دانش در موسسات دانشگاهی به کار گیرد و شکاف بین انتظارات و ادراکات کارکنان و اعضای هیات علمی دانشگاه های دولتی و آزاد یزد و اصفهان را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که در کل، دانشگاه های دولتی از وضعیت مطلوب تری در ابعاد مدیریت دانش نسبت به دانشگاه های آزاد برخوردارند. بیشترین شکاف مشاهده شده در دانشگاه های آزاد به ابعاد خلق دانش و سازمان یادگیرنده مربوط می شود.

این پژوهش با هدف شناسایی و رتبه بندی معیارهای مؤثر بر مکانیابی کتابخانه های عمومی انجام شده است. با بررسی متون و پژوهشهای مشابه، شش معیار اصلی و 24 معیار فرعی به دست آمد. این معیارها مطابق نظر استادان و متخصصان رشته های کتابداری و جغرافیای برنامه ریزی شهری و با استفاده از تکنیک TOPSIS فازی و ANP فازی رتبه بندی شد. پس از تجزیه و تحلیل داده ها، با توجه به وزن نهایی به دست آمده برای هر یک از معیارهای اصلی و فرعی، معیارهای اصلی سازگاری، مرکزیت، اندازه و فضای مکان، عوامل و ویژگیهای بومی، جغرافیای طبیعی منطقه و جهتیابی مکان کتابخانه، به ترتیب در رتبه های اول تا ششم قرار گرفتند. نتایج این پژوهش میتواند در مکانیابی کتابخانه های عمومی کشور به کار گرفته شود و راهگشای پژوهشهای آتی باشد

در دهه اخیر، صنعت نساجی ایران بعنوان ریشه ای ترین صنعت کشور، با چالشهای بسیاری مواجه بوده است که این چالش ها عمدتأ ناشی از رقابت نابرابر با محصولات وارداتی، فرسودگی ماشین آلات، کمبود سرمایه گذاری و نظایر آن می باشد. تجربه کشور های موفق، جهت «برون رفت پایدار» از این بن بست، علاوه بر تمهیدات لازم جهت رفع مشکلات فوق، راهکار توسعه صادرات بوده است.در این تحقیق، پس از بررسی تئوری ها و نظریات مختلف در زمینه تجارت بین الملل و صادرات، عوامل تاثیرگذار را شناسایی کرده و سپس با استفاده از پرسشنامه، نظرات مدیران صنایع نساجی استان یزد جمع آوری و با آزمون T استیودنت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد تمام عوامل شناسایی شده موثر بودند. در ادامه با استفاده از آزمون تحلیل واریانس مشخص گردید که تاثیر عوامل ذکر شده یکسان نمی باشد. سپس پرسشنامه مقایسات زوجی عوامل اصلی و پرسشنامه مربوط به عوامل فرعی بین مدیران توزیع شد و پس از جمع آوری اطلاعات مورد نظر، با استفاده از تکنیک AHP وزن عوامل اصلی بدست آمد و در نهایت با استفاده از تکنیک TOPSIS عوامل فرعی رتبه بندی شدند. نتایج حاکی از آن است که کیفیت محصولات و نگرش راهبردی شرکت ها جهت حضور در بازارهای جهانی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر توسعه صادرات این صنعت می باشد.

روند توسعه ارتباطات و پیشرفت های چشمگیر تکنولوژیکی موجب شده است تا دانش، بازیگر چند چهره عصر حاضر به شمار آید. بر این اساس، مدیریت دانش برای بسیاری از سازمان های پیشرو، نماد رقابت و عامل دستیابی به قدرت و بالندگی محسوب می شود. از آنجایی که نظام آموزش عالی هر کشور عهده دار وظایف و مسئولیت های مهمی در زمینه رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و تربیتی جوامع است، لذا هر یک از مؤسسات آموزشی باید برای حفظ بقا در بازار به منظور کسب دانش، تلاش مضاعف نمایند. از طرف دیگر، کسب و کار دانش محور، نیازمند رویکردی است که دارایی های نامشهود سازمانی، نظیر دانش و شایستگی های منابع انسانی، نوآوری، روابط با مشتری، فرهنگ سازمانی، رویه ها و ساختار سازمانی را در بر گیرد. در این راستا، پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی هریک از ابعاد دهگانه مدیریت دانش در مؤسسات آموزش عالی پرداخته و امکان تفاوت سطوح آن را در میان دانشگاه های دولتی و آزاد به مورد آزمون گذارد. با توجه به فرمول برآورد حجم نمونه، تعداد نمونه انتخابی برابر با 365 نفر برآورد گردید و پس از تعیین حجم نمونه تعداد 400 عدد پرسشنامه، در دانشگاه های دولتی و آزاد یزد و اصفهان توزیع گردید، که تعداد 342 پرسشنامه بازگشت داده شد. برای پاسخ به فرضیات تحقیق و مقایسه میانگین ابعاد مدیریت دانش در دانشگاه های مورد مطالعه آزمون فرض آماری تی- استیودنت 3 مورد استفاده قرار گرفت. یافته های این پژوهش، حاکی از آن است که در کل در دانشگاه ای دولتی، مدیریت دانش بیشتر مورد توجه مدیران و برنامه ریزان قرار گرفته است. در دانشگاه های آزاد مورد مطالعه، ابعاد مدیریت دانش از وضعیت مطلوبی برخوردار نبودند، به طوری که این مراکز نتوانسته اند انتظارات کارکنان و اساتید خود را از مدیریت دانش فراهم آورند و این امر موجب شده است تا بین انتظارات و ادراکات کارکنان و اساتید دانشگاه های آزاد، شکاف قابل توجه ای به وجود آید.