خلیل بهرامی قصرچمی

وجه غالب وجود امام خمینی، سلوک و بندگی ایشان و به تبع آن، شأن هدایتگری امام از منظر عشق به مخلوق و بندگی خالق است. امام خمینی در کسب معرفت و گام زدن در عرصة سیاست و تلاش برای تشکیل حکومت و برپایی دولت با اتکال به قدرت الهی و اخلاص و قیام لله و با تأسی جستن به قرآن و مکتب حضرت رسول اکرم(ص) و اهل بیت ایشان(ع) بر این وجه حرکت کردند و وقتی هدف معرفت الله باشد بی شک اندیشة عرفانی امام در حوزه سیاست و رهبری ایشان بیشترین نقش را می تواند ایفا کند. چرا که ایشان معتقد بودند حقیقت ما نیز عین سیاست ماست. لذا با توجه به تألیفات و تقریرات و شخصیت عرفانی امام خمینی و نقش بی بدیل ایشان در رهبری انقلاب اسلامی در این مقاله نیم نگاهی به عرفان سیاسی و سیاست عرفانی در آفاق اندیشه و عمل و بینش و گرایش امام خمینی که« انقلابی معنوی» به معنای جامع کلمه را در عصر جدید و دنیای نوین پدید آوردند داشته و به بررسی نقش و جایگاه عرفان امام خمینی در اندیشه سیاسی ایشان می پردازیم.

در تعالیم دینی ما شناخت انسان از خود، پرفایده ترین شناخت ها تلقی می شود.این است که انسان شناسی یکی از مهم ترین دانش های الهی و بشری که در حوزه معارف بشری و دینی تأثیر به سزایی دارد ،از اهمیت خاصی برخوردار است.انسان شناسی دارای انواع فلسفی، دینی، علمی، عرفانی و اخلاقی است . انسان شناسی عرفانی کسب شناخت درمورد حقیقت انسان از طریق تجربه های درونی است که در آن از راه شهود و علم حضوری به مطالعه و بحث و بررسی در مورد انسان پرداخته می شود. انسان کامل از مباحث مهم انسان شناسی است که موردتوجه عرفا و اندیشمندان بزرگ اسلامی  و بعضاً غیراسلامی قرارگرفته است و منظور از آن،انسانی است که جامع اسماء و صفات خداوند است. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی از منابع کتابخانه ای واسنادی ، بررسی تطبیقی آراء امام خمینی و شاه نعمت الله ولی در مورد انسان کامل را به کاوش نشسته است و قصددارد مولفه های مختلف انسان کامل از دیدگاه امام خمینی و شاه نعمت الله ولی، مقایسه و بررسی شود  . یافته ها حاکی از آن است که این دو اندیشمند با استفاده از آیات قرآن، روایات وتحلیل های عرفانی معتقدند که تمام کمالات هنگامی که از خداوند به عالم هستی افاضه می شوند، لزوماً از طریق واسطه هایی صورت می گیرد که دارای مرتبه وجودی برتری نسبت به سایرین هستند.

بحث « رقیقه عشق» که در این مقاله مجال سخن یافته است یکی از موضوعات مهم عرفان وادبیات فارسی را تشکیل می دهد این مقاله به روش توصیفی،تحلیلی از منابع کتابخانه ای و اسنادی، قصددارد به این سؤال اساسی پاسخ دهد که معنا و مفهوم عشق از دیدگاه سعدی چیست؟ داده ها حاکی از آن است که مصلح الدین سعدی شیرازی از جمله شاعران حکیم، جهانگرد، فرزانه و فرهیخته و یکی از قله های بلند زبان فارسی است که با زبان فصیح وبلیغ خود و با صراحت و طنز به موضوع عشق پرداخته است.آثار او از نظم و نثر مشحون از طنازی های عاشقانه است. ماهیت عشق سعدی هم روحانی وعرفانی و آسمانی و هم زمینی است. جهان بینی محبانه و نگاه نازنین بینی او باعث شده که کل هستی را زیبا و دوست داشتنی بدانیم. درعین حال سعدی به اقتفای عرفا و شعرای دیگر، عشق رابالاتر از عقل دانسته و یای عقل را در مصاف با عشق سست و لنگان می داند. و به فناشدن عاشق در معشوق می اندیشد. او در پشت پرده زیبائی ها وعشق های مجازی سیمای حقیقی پدیدآورنده آن را مطمح نظر دارد. به طور خلاصه می توان گفت که تفکر سعدی در عشق از افراط و تفریط فاصله دارد و زبان اعتدال و میانه ای را در پیش گرفته است.

پویایی و حرکت که یکی از خصوصیات بارز اخلاق عرفانی است را می توان نتیجه مبانی انسان شناختی و نگرش خاصی دانست که در این مکتب اخلاقی ن سبت ب ه ان سان وجود دارد. باتوجه به فرضیات و سؤالات مندرج، این تحقیق از جمله تحقیق های نظری به شمار می آید که در جمع آوری و تدوین آن از مطالعه اسناد کتابخانه ای استفاده شده و تجزیه وتحلیل اطلاعات نیز به صورت تحلیل کیفی می باشد. یافته ها حاکی از آن است که اخلاق عرفانی، بستری لازم و کافی را برای طرح گزاره های اخلاقی و به دس ت آوردن ب الاترین آموزه های اخلاقی، به عنوان یکی از رویکردهای دقیق و عمیق اخلاقی با مب انی ان سان ش ناختی غنی و جامع خود، فراهم آورده است. مبانی که از عرفان عملی در سامان دهی اخلاقی برتر و تحلیل مسائل اخلاقی و بازس ازی منظوم ه کام ل اخلاقی، بهره های بسیار جسته است. ساختن انسانی که همه صفات اخلاقی شای سته را ب ه ب الاترین نحو ممکن دارا باشد و آنچنان که در ظاهر حی ات، رش د و پی شرفت دارد در ب اطن حی ات ه م حرکت صعودی داشته و به هر خوبی به بالاترین وجه آن نائ ل گ ردد، غایت مبانی انسان شناختی عرفانی و گزاره های اخلاقی متأثر از آن است.اهداف پژوهش:تبیین ارتباط مبانی انسان شناختی عرفان با گزاره های اخلاقی.معرفی ظرفیت و واقعیت عرفان اسلامی در برخورد با اخلاق.سؤالات پژوهش:مبانی انسان شناختی عرفانی بر چه ابعادی اشاره دارد؟بین مبانی انسان شناختی عرفانی سعادت انسان و گزاره های اخلاقی چه ارتباطی وجود دارد؟