ویژگی ها و متغیرهای تاثیرگذاری مانند عدم مهاجر بودن اقوام ایرانی، افزوده نشدن به قومیت ها در اثر کشورگشایی، برخورداری از مشترکات کهن، عدم گسست همبستگی ملی و شکل گیری ملت در ایران قبل از ظهور ناسیونالیسم، بر پیوستگی تنوعات اجتماعی در ایران افزوده است. سیاست های جمهوری اسلامی در مدیریت تنوعات اجتماعی و افزایش همبستگی ملی بر بنیاد «سیاست تکثرگرایی وحدت طلب دینی» در حال تکوین است. بااین همه، سیاست های قومی در ایران در بستری از چالش های ناشی از متغیرهای داخلی و خارجی (برون مرزی) با بهره گیری از رویکردی منطقی با عنوان سیاست تکثرگرایی وحدت طلب دینی در حال استحکام و نهادینه شدن است. تنها در صورتی می توان از فعال شدن شکاف های مذهبی و قومیتی در ایران (دارای تنوعات اجتماعی) کاست که از ظرفیت های قانونی و حقوقی موجود در قوانین اساسی و مدنی و همچنین، آموزه های ارزشمند قرآنی با هوشمندی و متناسب با اقتضائات جامعه ایرانی بهره گیری گردد.
