زبان قرآن زبان نمایان حقیقت است
آرشیو
چکیده
متن
زبان قرآن زبان نمایان حقیقت است/ سخن سردبیر
اقتضای جاودانگی قرآن که نهاییترین سخن خداوند برای راهنمایی انسانهاست، واقعگویی و حقیقتگویی است؛ زیرا خداوند پس از قرآن تعلیم آموزههای دینی جدید را اراده نکرده و نمیکند. از اینرو تمام اسباب و شرایط را از آغاز خلقت تاکنون برای انتشار چنین کتابی فراهم آورده است. فرجام کار حقیقتنمایی قرآن، هدایتگری است؛ آنهم هدایتی همگانى. از بررسی و تحقیق در اسباب نزول این نکته به اثبات میرسد که اصالت در فهم قرآن اعتبار عموم لفظ است نه خصوص سبب. خصوص سبب هرگز مانعی برای شمول مفاهیم قرآن نسبت به تمام افراد انسان نیست. سیره عموم صحابه و مفسران بر این امر حکایت دارد که در عین آگاهی از سبب نزول، مفهوم آیات را منحصر به موارد خاص نمیدانستند، بلکه عموم لفظ را معیار قرار میدادند. شیخ طوسی در تفسیر «تبیان» پس از بیان سبب نزول آیه «و ان من اهل الکتاب لمن یومن به» مینویسد: «آیه اگر هم درباره نجاشی نازل شده باشد، منعی در شمول آن نسبت به تمام گروندگان اهل کتاب ندارد؛ زیرا آیه بر سبب نازل میشود؛ اما مفهوم آن عام و فراگیر است» قرآن منشوری همگانی است و منحصر به عصر و نسل خاصی نیست، بدین جهت است که قرآن دارای عام و خاص است. تنزیل آن درباره کسانی است که در زمان آنها نازل شده و تأویل آن برای عموم مردم است. اختصاص قرآن نه به جنسیت است و نه به اقلیم، نه به زبان است و نه به زمان، بلکه حقایقی است در طیفی گسترده، یعنی گزارههای آن مالکیت بردار نیست. همگان بسته به ظرف خود از آن برمیگیرند. دفتری که پیش روست فصلنامهای است که با رویکرد تخصصی و پژوهشی در حوزه علوم قرآن و حدیث متولد شده است. نام این دفتر را «حسنا» نهادیم به معنای نیکوترین. در فرهنگ فارسی نیز حسنا (با همین نگارش) نام دختری است که هم صورتی زیبا دارد و هم اخلاقی نیک و شاید اسمای حسنای الهی نیز اشارهای به جمال و جلال خداوند باشد. در متون عرفانی و تفسیری خصوصا حضرت زهرا سلام الله علیها و عموما ائمه معصومین علیهم السلام مظهر اسمای حسنای خداوند هستند. از همین آغاز میدانیم که در راهی دشوار گام نهادیم، راهی که فهم مسیر میخواهد و کاری میسر؛ اما با یاری خداوند «المیسور لا یدفع بالمعسور»؛ شدنیها به بهانه نشدنیها کنار گذاشته نمیشود. امید که این اندک مایه به کارمان آید و هدایتگری قرآن نصیبمان. مابقی یاری دوستان پژوهشگر حوزه و دانشگاه باشد و نظر صاحبنظران. در پایان «حسنا» مراتب سپاس و قدرانی خود را تقدیم به سروانی میکند که در نگارش، ارزیابی و ترجمه مقالات و همچنین چاپ و صفحهبندی مجله یاریمان کردهاند و نیز از همکاران ارجمندمان در مجتمع آموزشی و پژوهشی رهپویان سیدالشهدا علیه السلام قدردانی میکنم و آرزوی توفیق برای همگی آنان آرزومندم. و آخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمین تابستان 1388 |