راه تربیت

برنامه­ی زندگی و روش­های اخلاقی دوران عمر تمام زنان و مردان اجتماع عبارت از مجموعه­ی تربیت­هایی است که در دوران کودکی از پدران و مادران در محیط خانواده، و از آموزگاران در محیط آموزشگاه­ها فرا گرفته­اند. هر خوب و بدی را که آنان در ایام طفولیت به کودکان آموخته­اند در بزرگ­سالی از خود بروز می­دهند و عملاً به کار می­بندند. به عبارت دیگر؛ وضع روحی و اخلاقی و کیفیت رفتار و گفتار مردم هر عصر محصول بذرهای تربیتی ایام کودکی است که در مغز آنان افشانده شده است. خوبی و بدى، پاکی و ناپاکى، قوّت و ضعف ملت فردا را باید در روش تربیت کودکان امروز جست­وجو کرد.
احیای شخصیت کودک
شخصیت، استقلال اراده، اعتماد به نفس، و همچنین زبونى، فرومایگى،‌ عدم اعتماد به نفس، از صفاتی است که اساس آن در آغوش پدر و دامان مادر پی­ریزی می­شود. پدران و مادرانی که علاقه دارند فرزند با شخصیتی پرورش دهند، لازم است از دوران کودکی به آن متوجه باشند و این خوی پسندیده را از اول در آنان احیا نمایند. طفلی که در خانواده، زبون و پست بار آمده است، کودکی که پدر و مادر، با وی معامله­ی یک انسان نکرده و او را یک عضو محترم خانواده به حساب نیاورده­اند، در بزرگی نمی­توان از او توقع استقلال و شخصیت داشت، او خود را انسان لایقی نمی­داند و برای خویش شخصیتی نمی­بیند، او یک موجود بدبختی است که از اول، فرومایه و زبون بار آمده و مشکل است این خوی ناپسند را در خود تغییر دهد.
تربیت صحیح و پرورش صفات پسندیده در کودک تنها در پرتو برنامه­ی صحیح علمی و عملی میسر است، پدر و مادر باید آن را به خوبی فراگیرند، قدم به قدم دنبال کودک خود باشند و عملاً آن را به کار بندند. خانواده­هایی که به فرا گرفتن وظایف تربیت کودک بی­علاقه باشند، یا آن­که عملاً وظایف خود را انجام ندهند به پرورش صحیح فرزندان خویش موفق نخواهند شد.
تکامل روانی کودک
ایجاد شخصیت و اعتماد به نفس، در کودک یکی از وظایف تربیتی پدران و مادران است و پیدایش این حالت روانی در اطفال، برنامه­ی منظمی دارد که اگر با دقت به کار برده شود؛ نتیجه، مثبت و فرزند با شخصیت بار می­آید، و بی توجهی به آن باعث زبونی و فرومایگى طفل است.
احترام به کودک
احترام به کودک و حسن معاشرت پدر و مادر با وى، یکی از اساسی­ترین عوامل ایجاد شخصیت در کودک است. رسول گرامی اسلام(ص) این برنامه­ی بزرگ را در یک عبارت بسیار کوتاه بیان فرمود و به صراحت اجرای آن ­را به پیروان خود دستور داد: «عَنِ النَّبیَّ(ص): أکْرِمُوا أوْلادَکُمْ وَ أحْسِنُوا آدابَکُمْ؛ به فرزندان خود احترام کنید و با آداب و روش پسندیده با آن­ها معاشرت نمایید». کسانی­که می­خواهند فرزند با شخصیت بپرورند؛ به یقین باید به آموزش عمیق و عالمانه­ی رسول اکرم(ص) عمل کنند، پدران و مادرانی که فرزندان خود را احترام نمی­کنند و با رفتار زشت و ناپسند خود، آنان را توهین و تحقیر می­نمایند، نمی­توانند فرزندان ارزنده و با شخصیت تربیت کنند.
احترام و تکریم، یا توهین و تحقیر کودک منحصر به وضع مخصوصی نیست، پدران و مادران می­توانند از راه­های مختلف گفتاری و رفتاری به فرزندان خود احترام کنند، یا به صور گوناگون آنان را اهانت نمایند.
طفل؛ یک انسان واقعی است
اولین شرط تربیت صحیح و پرورش شخصیت و استقلال کودک آن است که پدران و مادران، فرزندان خود را بشناسند و ارزش حقیقی آن­ها را از نظر دور ندارند. باور کنند که طفل آن­ها یک برّه، یا یک مرغ نیست که فقط غذایی بخورد و حرکتی کند و در جایی بخوابد. طفل آن­ها یک انسان است، ولی کوچک، یک انسان واقعی است، ولی ضعیف و ناتوان، یک بشر حقیقی است و دارای ذخایر و سرمایه­های بزرگ انسانی که باید به تدریج استعدادهای درونی­اش شکفته شود و از قوه به فعلیت برسد.