آوای اسلام / یوسف و اسلام

با احترام به کت استیونس... دپارتمان امنیتی و بنگاه­های اطلاعاتی میهنی ما اطلاعاتی نگران کننده مبنی بر فعالیت­های او در اختیار دارند که مغایر با قوانین ما حس می­شوند. نیاز است که او در لیست نظارت قرار گیرد؛ بنابراین از ورودش به ایالات متحده جلوگیری شود. کالین پاول، 14 سپتامبر 2004کت که بود؟
در سال 1948 از پدری قبرسی ـ یونانی و مادری سوئدی، با نام اصلی استیون گئورگیو در طبقه بالای رستورانی متولد شد که در چند قدمی سیرک پیکادلی و محله سوهوی لندن قرار داشت و پدر و مادرش آن را می­گرداندند. با این­که پدرش ارتدوکس یونانی بود، ولی استیو به مدرسه کاتولیک­ها رفت. در هشت سالگی، پدر و مادرش جدا شدند. او اندکی بعد با مادرش به سوئد رفت و در آن­جا تحت تأثیر دایی هوگوی نقاش به هنر روی آورد. در شانزده سالگی، دبیرستان را رها کرد تا به هنرستان همراسمیت بپیوندد. موسیقی فولک، هوش از سر استیون نوجوان برد و خیلی زود در 18 سالگی، نخستین ترانه­اش من سگم را دوست دارم ـ 1966 را ضبط کرد. سال بعد، وقتی نخستین آلبومش متی و فرزند 1967 را بیرون می­داد، نام هنری کت استیونس را بر خود نهاد.
کت استیونس از 1967 وارد جدول موسیقی پاپ بریتانیایی شد و تا سال 1978 آخرین آلبومش را ـ‌ پیش از سکوتی سه دهه­ای ـ منتشر کرد. او به عنوان یکی از سلاطین جداول موسیقی بریتانیایی، آمریکایی و اروپایی و جهانی به حساب می­آمد. در طول یازده سال، دوازده آلبوم و تعداد زیادی سولو خلق کرد.
از ابتدای دهه هفتاد، به مذاهب شرقی گرایش پیدا کرد، اما پس از یک حادثه اتومبیل در 1975 که او را تا یک قدمی مرگ پیش برد، کنکاش معناگرایانه کت اسیتونس جدّی­تر شد.
پس از نجات از مرگ، در گفت و گوی با شبکه H اعتراف کرد: در آن لحظه، به درگاه خدا التماس کردم. ناگهان خود را بازیافتم و گفتم: خدایا اگر مرا نجات دهی، در خدمت تو خواهم بود.
هنگامی که برادرش دیوید یک جلد قرآن به او هدیه داد، استیونس احساس کرد با خود و زندگی از در صلح درآمده و از همان جا به اسلام گروید. سال 1977 به صورت رسمی مسلمان شد و نام خود را به یوسف اسلام تغییر داد.
با ابلاغیه­ی وزیر خارجه وقت دولت بوش، پرواز شماره 919 لندن ـ واشنگتن به بهانه­های امنیتی، 600 مایل آن سو تر از پایتخت آمریکا در فرودگاه بنگور فرود آمد تا میهمان ویژه پرواز، یوسف اسلام به وسیله مأموران اف.بی.آی از 250 مسافر دیگر جدا شود و مورد بازپرسی قرار گیرد، و سرانجام نیز به بریتانیا بازگردانده شود. این کم­ترین هزینه­ای بود که یوسف برای اسلام می­پرداخت، چون سال­ها قبل در دومین سال تشرف به دین مبین پیامبراعظم صل الله علیه و آله و سلم دست از تمام مظاهر زندگی پاپ استارها شست و حتی مهم­ترین مشغله­اش را به تبعیت از دستور شرع اسلام رها کرد. زمانی که نام یوسف اسلام را بر خود نهاد، اعلام کرد که دیگر آلبومی منتشر نمی­کند. او تا سال 1981 در پی مطالعه­ی اسلام و قرآن بود. سال 1981 مدرسه ابتدایی اسلامی در جاده سالیزبوری در حومه شمالی لندن افتتاح کرد و با گسترش آن به راهنمایی، تمامی تلاش و انرژی خود را وقف آموزش اسلامی به کودکان و امور خیریه نمود. او در همین زمان ازدواج کرد و تا کنون پدر 5 فرزند است. سال 1985 جهت کمک به قحطی زدگان اتیوپی تصمیم به اجرای یک کنسرت گرفت، امّا به نوعی بایکوت شد.
از این لحظه اعتقاداتش رنگ مبارزاتی گرفت. براساس گزارش دانشجویان دانشگاه کینگستون لندن در 21 فوریه 1989 یوسف اسلام داستان سفر خود به اسلام را برای آن­ها بازگو کرد. در پی آن سخنرانی به حمایت از حکم اعدام سلمان رشدی متهم گردید. از همان لحظه یوسف وارد ماجرایی جنجالی گردید. او برای دفاع از عقاید خویش متذکر شد که تنها از دستورات قرآن حمایت می­کند. در ماه مه همان سال در برنامه­ی تلویزیون انگلیس گفت: اگر رشدی زنگ در خانه من را بزند و تقاضای کمک کند، امکان دارد با کسی تماس بگیرم که بیش از او به خودش لطمه بزند. من ترجیحاً با آیةالله خمینی (قدس سره) تماس می­گیرم و به ایشان می­گویم که این مرد (رشدی) دقیقاً کجاست.
یک بار هم توپ را به زمین مسیحیان انداخت و گفت: من تازه مسلمانم و تنها آنچه را که باور دارم، به زبان می­آورم. اگر شما از یک طلبه کتاب مقدس بخواهید تا برداشتش را از ده فرمان بگوید، تنها انتظار دارید که آن­ها را صادقانه تکرار کند و او را به خاطر عمل به ده فرمان ملامت نخواهید کرد؛ پس به شما می­گویم که انجیل سرشار از عنوان­هایی مشابه (فتوای مزبور) است.
دنیای موسیقی نیز با یوسف اسلام نا مهربانی کرد؛ از آن جمله: گروه 10000 مانیاکز کاور قطعه قطار صلح او را از آلبومش حذف کرد.
پس از سال­ها انزوا و بایکوت خبری، حادثه یازدهم سپتامبر 2001 فرصت خوبی برای یوسف اسلام مهیا کرد. در سایت رسمی­اش www.catsteen.co نسبت به حمله انتحاری، اعلام انزجار نمود: امیدوارم بتوانم دردمندی قلبی­ام را از حمله تروریستی دیروز به مردم بی­گناه آمریکا بیان کنم... باید بگویم هیچ پیرو راست آیین اسلام، نمی­تواند چنین حمله­ای را توجیه کند.
در اکتبر 2001 در برنامه­ای ویدئویی که از شبکه H1 پخش شد، در کنسرت نیویورک برای اولین بار پس از بیست سال، ترانه قطار صلح را به شکل زنده اجرا نمود. با وجود نقش کاملاً موجّه او در واکنش حادثه­ی برج­های دوقلو، سه سال بعد دولت فدرال آمریکا از ورودش به خاک این کشور جلوگیری کرد. در پی آن دستگاه امنیت حمل و نقل ایالات متحده فاش نمود: نگرانی­هایی از بابت پیوندهای میان او و فعالیت­های تروریستی احتمالی وجود داشته است.
بلافاصله دپارتمان امنیت میهنی ایالات متحده، اسلام را رسماً به حمایت مالی از گروه اسلام­گرای مسلح فلسطین حماس متهم کرد. ظاهراً جک استراو وزیر خارجه دولت بلر از شهروند سرشناس بریتانیایی طی ملاقات حضوری­اش با کالین پاول در سازمان ملل دفاع کرد، ولی این کار به حذف نام یوسف اسلام از لیست نظارت دستگاه امنیتی آمریکا منجر نشد. اسلام تشابه اسمی خود با یک یوسف اسلام دیگر را باعث خطای آمریکایی­ها دانست، اما در حالی که این ماجرا می­رفت به لکه دار شدن اعتبار هنرمند مسلمان منجر شود؛ پاتک او به حمله روزنامه­های زرد بریتانیایی چون سان و ساندی تایمز موفق از آب درآمد. این دو روزنامه، گزارش­هایی منتشر کردند که بر تشخیص درست آمریکایی­ها از هویت یوسف اسلام صحه می­گذاشت، اما شکایت او به پیروزی بزرگی انجامید. این دو روزنامه برای فرار از دادگاه، حاضر شدند جوابیه اسلام را چاپ و کتباً از او معذرت خواهی کنند. دفاعیات او منجر به گسترش انتشار فعالیت­های بشر دوستانه­ی اسلام شد.
با این اقدام جامعه جهانی از فعالیت­های عضو فعال جامعه مسلمین لندن و بنیانگذار و رییس خیریه نوع­دوستی کوچک که سال­ها از قحطی زدگان آفریقایی و هزاران کودک و خانواده بی سرپرست در بالکان، اندونزی و عراق حمایت می­کرد، آگاه شد. اسلام در سال 2004 خیریه امداد مسلمان را هم تأسیس کرد، و در جریان کمک به سیل زدگان سونامی نقش اساسی ایفا نمود و بدین ترتیب توسط بنیاد میخائیل گورباچف طی مراسمی در رم به عنوان مرد صلح 2004 مفتخر گردید. این نشان را 5 دارنده نشان صلح نوبل به او تقدیم کردند. پیروزی بزرگ­تر، زمانی بود که تقریباً همزمان با برکناری کالین پاول، یک مؤسسه معتبر آمریکایی او را به عنوان آهنگساز سال انتخاب کرد. جامعه آمریکایی خالقان، مؤلفان و ناشران (ASCAP) او را در سال­های 2005 و 2006 به عنوان بهترین آهنگساز بریتانیایی فعال در زمینه حقوق اجتماعی برگزید. هر دو جایزه به خاطر دو اجرای مختلف از ترانه قدیمی یوسف با نام نخستین جراحت، عمیق­ترین است به او تعلق گرفت.
نخستین بار پس از 25 سال، یوسف در کنسرت 4666 نلسون ماندل با اجرای ترانه دنیای وحشی که در آن پیتر گابریل همراهی­اش می­کرد، دست از تحریم سروده­های انگلیسی برداشت. وی می­گوید: این شکل از موسیقی، در اسلام به آن شکلی که من باور دارم، ممنوع نیست... اما شاید این اشتباه من باشد. در واقع او می­پذیرد که مدتی در این مورد دچار بدفهمی نسبت به شرع اسلام هم شده است. او احساس می­کرد استعدادش در موسیقی پاپ بزرگ­ترین اسلحه­ای است که در وضعیت نابسامان امروز جهان در اختیار دارد.
در 58 سالگی روزگارش را با نقاشی، نواختن عود و گیتار، آموزش اسلام و قرآن و اداره­ی مؤسسات خیریه پر می­کند. او طی سه دهه دوری از پاپ، چیزی را فراموش نکرده و شخصیت کت استیونس را همواره در کنار باورهایش زنده نگه داشته است. او به سادگی از مهم­ترین هنرش چشم پوشید و تا بهار امسال حاضر نشد با هیچ کمپانی ضبط موسیقی، قرارداد ببندد.
در این فاصله، تنها چند آلبوم مذهبی را به شکل محدود منتشر ساخت، در حالی که حتی سرودن نواهای مذهبی به زبان انگلیسی را که از کودکی بدان حرف می­زد، حرام می­دانست.
او تمام دهه 90 را به ضبط آلبوم­هایی با مضامین مذهبی و بدون بهره­بردن از هیچ سازی مگر پرکاشن گذراند. زمانی که متوجه شد هیچ اثر آموزشی درخوری در فرهنگ آنگلوساکسون برای آموزش مفاهیم اسلامی به کودکان ساخته نشده است، آلبوم­های الف برای الله و کوهستان نور را منتشر کرد.([1])
[1]. ر.ک؛ روزنامه همشهری، 25/8/1385.