گونه شناسی کاربرد کاشی در آرایه های مسجد مظفریه (کبود) تبریز در بستر مطالعه سنن طراحی و ساخت (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
کاشیکاری از بهترین شیوههای آرایهبندی در معماری بوده و سابقه کاربرد آن در معماری اسلامی ایران به اواخر قرن چهارم ه .ق می رسد. مسجد مظفریه یا کبود تبریز (گُؤیْمسجد) به لحاظ کاربرد کاشی نقطه اوجی در هنر اسلامی ایران محسوب می شود. در نگاه اول کاربرد وسیع کاشی معرق در این مسجد چشمگیر است که از ظریفترین نمونه های آن در ایران بوده و اصلیترین گونه تزیینی به کار رفته در پوشش داخلی و خارجی بنا است. علاوه بر آن، کاربرد انواع دیگری از کاشیها شامل زرینفام، زیرلعابی آبی و سفید، کاشی زرآراسته و نرهکاشی دیده میشود که به طرز ماهرانه و هوشمندانهای در بنا به کار گرفته شدهاند. این مقاله ضمن بررسی کاربرد گونه های مختلف کاشی در مسجد مظفریه به تحلیل کاربرد این گونه ها در بناهای همزمان و پیشین پرداخته و تلاش دارد ضمن پرداختن به تلاش های پیشین برای دستیابی به این فنون، جنبه های نوآورانه کاربرد این گونه کاشی ها را در مسجد مظفریه کنکاش کند؛ بنابراین هدف پژوهش پیش رو، مطالعه کاربرد گونههای مختلف کاشی در مسجد مظفریه بر اساس پیشینه کاربردی آن روشها در معماری ایرانی بوده و تلاش میکند به این سؤال پاسخ دهد که گونههای کاشی به کار رفته در مسجد مظفریه و جنبههای خلاقانه آن نسبت به نمونههای مشابه به کار رفته در گذشته چیست؟ بر این اساس دادهها به روش اسنادی و میدانی جمع آوری و به روشهای توصیفی، تحلیلی و تاریخی در این پژوهش استفاده شدهاند. نتایج نشان میدهد که علیرغم استفاده از روشهای مرسوم کاشیکاری در مسجد مظفریه، از شیوههای خلاقانهای در طراحی و اجرای کاشی استفاده شده است که سابقه کمتری در این فن دارد.Typology of the Tileworks in Mozaffariyeh (Kaboud) Mosque of Tabriz in the Context of Studying the Design and Making Traditions
The Mozaffaria or Kaboud Mosque of Tabriz can be considered a milestone in the Islamic art of Iran in terms of tilework. At first view، the widespread use of mosaic tiles in this mosque is impressive، but with attention to the surfaces a variety of tiles, including Luster, underglaze blue and white, gilded tile, and glazed bricks can be seen, which are used skillfully and intelligently in the building. Its mosaic tiles are one of the most delicate examples in Iran, and it is the main type of decoration used in interior and exterior decorations. This article،, while investigating the application of different types of tiles in Kaboud Mosque, analyzes the application of these types in simultaneous and previous buildings and tries to address the previous efforts to achieve these techniques and the innovations in Kaboud Mosque. Therefore, this study aims to investigate the tilework types in the Kaboud Mosque based on the developments of tilework in the past and tries to answer the question of what types of tiles and how they have been used in the Kaboud Mosque? Accordingly, data were collected by documentary and field methods, and descriptive, analytical, and historical methods were used in this research. The results show that despite the use of traditional methods of tileworking in Mozafaria Mosque, creative methods have been applied in the design and making of tiles, which have less history in this technique.
تبلیغات
