بازخوانی و تحلیل دوره های ساخت امام زاده جعفر بروجرد (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
تاریخ معماری لرستان همچنان آکنده از ابهام است. این ابهام افزون برکمیِ بررسی های انجام شده، به نظر ناشی از عدم مطالعات دقیق و هدفمند این آثار بوده است. امامزاده جعفر، نمونه ای از آرامگاه های با گنبد اورچین درمنطقه سردسیر بروجرد و درحاشیه فلات مرکزی ایران است که دارای مشخصه های معماری مناطقِ گرم و پرباران حوزه جنوب غرب ایران است. شواهد معماری و کتیبه ها، نشان از مداخلات فراوانی دارد که طی دوره های مختلف در بنا صورت پذیرفته و نظرات متفاوتی پیرامون بنا ارائه شده است و به همین خاطر شناخت ساختار اولیه و دوره های ساخت آن را ضروری می کند. بر این مبنا و با هدف شناخت هسته اولیه، مراحل ادواری توسعه و با این فرض که این بنا در دوران سلجوقی بنیان نهاده شده کوشش شده تا براساس مطالعات میدانی و کتابخانه ای و گمانه حفرشده و کتیبه نویافته، ساختار معماری و تغییرات سازه ای، مورد کنکاش مجدد قرارگرفته و با آثار مشابه مقایسه تطبیقی و به روش توصیفی-تحلیلی، مورد بحث واقع شود و برای این پرسش ها پاسخ درخوری پیدا کند که پلان و ساختار اولیه آن به چه شکلی بوده و در چه دوره ای بنیان نهاده شده است؟ گنبد اورچین آرامگاه از چه الگو و بناهایی اقتباس شده است؟ نتایج تحقیقات نشان می دهد که بنای اصلی ازنوع برج های آرامگاهی دوره سلجوقی با پلان هشت ضلعی بوده و دردوره ایلخانی با ایجاد پشت بند، هسته اصلی تقویت شده است. الگوی گنبد آن از گونه گنبدهای اورچین سروی شکل منطقه جنوب غرب ایران مانند گنبد شابوالقاسم دزفول اقتباس شده است.The Recognition and Analysis of Different Periods of Construction of Imāmzādeh Ja‘far in Boroujerd
The history of architecture in Lorestan remains shrouded in ambiguity. This uncertainty likely stems from the lack of comprehensive and targeted studies on its architectural heritage. The Ourchin dome of Imamzadeh Ja‘far, located in the cold region of Borujard, possesses architectural characteristics typically found in the warm and rainy regions of southwestern Iran. Both architectural evidence and inscriptions suggest numerous interventions in the building across different periods. Therefore, studying this architectural monument in depth is crucial. With this objective and the assumption of a Seljuk period foundation, efforts were made to investigate the early period, construction stages, and pattern of the Imamzadeh Ja‘far tomb’s Ourchin dome. Through an examination of the architectural structure, archaeological excavations, inscriptions, and comparative analyses with similar structures, the research aimed to re-evaluate the building’s structural changes and identify its construction periods using a descriptive/analytical methodology. Key questions addressed included the tomb's basic plan and structure, construction timeframe, and the nature of its Ourchin dome design.
The research concluded that the main building originated as a Seljuk-era tomb tower with an octagonal plan. Subsequently, during the Ilkhanid period, the structure was reinforced with the addition of buttress. Interestingly, the dome pattern drew inspiration from the cypress-shaped Ourchin domes prevalent in southwestern Iran.
تبلیغات
