بازخوانی انتقادی دیدگاه جان داناهیو دربارۀ علل سیاسی تثبیت آل بویۀ عراق (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ظهور قدرتی ناهمگون با ساختار قدرت خلافت در اوایل سده چهارم قمری، دوره ای با ویژگی های منحصربه فرد را برای تاریخ اسلام رقم زد. سلسله آل بویه شاخه عراق با خصوصیاتی که برای بخش بزرگی از جامعه تحت امرش بیگانه می نمود، با پیگیری سیاست هایی هوشمندانه، و با استفاده از شرایط خاص حاکم بر قلمرو خلافت، توانست برای بیش از یک سده بر دستگاه خلافت مسلّط شود و تأثیر به سزایی بر جنبه های مختلف تمدن اسلامی، ازجمله تشکیلات حکومتی و پیشرفت علوم، به ویژه علوم دینی شیعی برجای گذارد. بازخوانی انتقادی دلایل سیاسی پایداری این سلطه غیرقابل پیش بینی، از دیدگاه جان داناهیو[1] موضوع این پژوهش است. داناهیو علی رغم برشمردن برخی از دلایل مرتبط با ویژگی های ذاتی و سیاست های اعمال شده از سوی آل بویه، بیشتر بر شرایط خاص حاکم بر قلمرو خلافت، مقارن با به قدرت رسیدن آن ها تأکید می کند. در این پژوهش سعی شده است، ضمن مقایسه انتقادی آراء مکتوب داناهیوبا منابع نخستین و رجوع به پژوهش های متأخر، دیدگاه های متفاوتی ارائه شود. در این پژوهش مشخص شده است، تثبیت حکومت آل بویه باوجود ناکامی حکومت هایی همچون زیاریان در سلطه بر خلافت، بیش از هر چیز به خصوصیات ذاتی و سیاست های اعمال شده از سوی آن ها مربوط است. [1] . John J. Donohue.Critical Review of John Donohue’s Perspective on Political Reasons for the Establishment of the Buwayhids in Iraq
The emergence of a power structure unequal with the power of caliphate in the beginning of the fourth century A.H./10th century A.D. marked a distinctive era in the history of Islam. The Buwayhids in Iraq managed to dominate the caliphate for more than a century with characteristics that seemed foreign to a great majority of the population under its rule, and by means of following shrewd policies and taking advantage of the special conditions prevailing in the domain of caliphate at the time. The dynasty exerted significant influence upon various aspects of the Islamic civilization, including administrative institutions and scientific advancements, especially in Shīʿī religious sciences. This study critically revisits John J. Donohue’s views vis-à-vis the political reasons behind such unpredictable domination. Despite enumerating some reasons related to the essential characteristics and policies implemented by the Buwayhids, Donohue mainly emphasizes the specific conditions of the caliphal territory at the time of their rise to power. This paper has attempted to offer alternative views by critically comparing Donohue’s perspectives with some primary sources and recent scholarship. The stability of the Buwayhids, despite the failures of governments like the Zīyārīds, is mostly attributed to their inherent characteristics and implemented policies.
تبلیغات
