نسبت تطابق رویکردهای هیدروپلیتیک و اصول حاکم بر رودهای بین المللی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
نظام حقابه یا رژیم حقوقی منابع آبی مشترک، همچنان اصلی ترین دغدغه کشورهای واقع در حوضه رودهای بین المللی است. دراین باره، به دلیل اختلاف دیدگاه کشورهای ساحلی واقع در حوضه این رودها، بر سر میزان و چگونگی بهره برداری از این منابع، تعیین رژیم حقوقی این رودها همچنان سخت و لاینحل می نماید. درمجموع رویکرد و گونه برهم کنشی دولت ها در بهره برداری از این منابع، منبعث از دو دیدگاه است: دیدگاهی که ضمن پذیرش مسئله کم آبی، با اعمال مدیریت صحیح، آب را عاملی مهم در همکاری های منطقه ای در نظر می گیرد. در مقابل دیدگاه دوم، با توجه به قطعی بودن کشمکش و بی ثباتی بر سر منابع طبیعی، منازعه و بحران را بر سر منابع آبی مشترک نیز قطعی می داند. بر این اساس، پژوهش حاضر با ماهیت تحلیل محتوی، در پیگیری این سؤال که؛ چه نسبتی بین اصول حاکم بر رودهای بین المللی و رویکردهای هیدروپلیتیکی کشورهای حوضه ی این رودها وجود دارد؟ بر این فرض استوار است که جایگاه جغرافیایی (روابط بالادستی- پایین دستی) و موقعیت هیدروهژمونی کشورهای ساحلی، در اتخاذ اصول حاکم بر رودهای بین المللی مؤثر است. بررسی داده ها و اطلاعات موردنیاز مقاله که به روش کتابخانه ای (کتب، نشریات و اینترنت) گردآوری شده است، ضمن تائید فرضیه و اثرپذیری رویکردهای هیدروپلیتیک از دو عامل موقعیت جغرافیایی و هیدروهژمونی، به این نتیجه رسیده است که؛ اصول با رویکردهای همکاری محور از سوی کشورهای پایین دستی و یا با وزن ژئوپلیتیک پایین، و اصول با رویکردهای منازعه محور از سوی کشورهای بالادستی و یا با وزن ژئوپلیتیکی بالا، موردتوجه و پذیرش بیشتر بوده است.Conformity Ratio of Hydropolitical Approaches and Governing Principles of International Rivers
The legal regime of common water resources remains the main concern of countries in the international river basin. In this regard, it seems difficult and unresolved just as before to determine the legal regime of these rivers, due to the different viewpoints of the coastal countries located in the basin of these rivers, on the extent and how to exploit these resources. In general, the approach of governments in the exploitation of these resources stems from two perspectives: a perspective accepts the problem of water scarcity and, with proper management, considers water as an important factor in regional cooperation. In contrast, the other one, given the certainty of conflict over natural resources, regards the conflict and crisis over common water resources as inevitable. Accordingly, the present article examines the governing principles of water resources exploitation of international rivers, assuming that the geographical location (upstream-downstream relations) and hydro-hegemonic position of coastal countries is effective in adopting the governing principles of international rivers. It has also dealt with the conformity ratio of these principles with the approaches and hydro-political attitudes of the countries in the basin of these rivers. The data and information required for the article have been collected through library method (books, publications and Internet). It seems that the adoption or development of governing principles of international rivers exploitation can be derived from the upstream-downstream position and the hydro-hegemonic status of the countries located at the basin of a river. While confirming the hypothesis and the effectiveness of hydropolitical approaches, the article has come to the conclusion that the principles with cooperation-oriented approaches of downstream countries or with low geopolitical weight and the principles with conflict-oriented approaches of upstream countries or with high geopolitical weight have received more attention and acceptance.
تبلیغات
