خودتنظیمی در ایران؛ تأملی بر تاریخچه و کارکردهای نظام صنفی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
باوجودی که باید ریشه های خودتنظیمی را در قرون هجدهم و نوزدهم و در اندیشه های برگرفته از نظریه های اقتصاد سیاسی لیبرال کلاسیک جستجو کرد، اما امروزه خودتنظیمی نه تنها یکی از رویکردهای مؤثر و مفید در به حرکت درآوردن چرخ های نظام های اقتصادی به شمار می رود؛ بلکه روشی موفق و مفید در عرصه های مختلف سیاسی، اجتماعی و حتی فرهنگی است. در این میان، نظام صنفی همواره یکی از نهادهای داعیه دار امر خودتنظیمی در عرصه اقتصاد بوده و با همین مبنا، مسئله استقلال این نهاد و میزان و نوع وابستگی آن به دولت به عنوان چالشی جدی در این حوزه مطرح می شود. نوشتار پیش رو می کوشد تا با نگاهی به تاریخچه و کارکردهای نظام صنفی ایران، این نظام را با رویکرد خودتنظیمی بررسی کند و به دنبال پاسخ این پرسش اصلی است که جایگاه نظام صنفی در ایران به عنوان نهادی خودتنظیم چگونه تبیین شده و چه کارکردهایی دارد؟ بر این اساس، پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای نتیجه می گیرد که نظام صنفی سنتی ایران اگرچه حائز برخی از رگه های خودتنظیمی مانند مشارکت جدی در انتخاب رئیس صنف، تعیین قیمت و استاندارد محصول، تعیین میزان مالیات بوده است، ولی درمقابل با داشتن ویژگی هایی همچون نظارت بی حد و مرز عناصر دولتی مانند «کلانتر، محتسب، مفتش، داروغه» بر امور اصناف، دخالت دولت در انتخاب رئیس صنف، عدم رشد جامعه مدنی و وابستگی ارگانیک به دولت. ضمن تفاوت با گیلدهای غربی، حائز استقلال لازم به عنوان یک نهاد خودتنظیمِ تمام عیار نبوده و نیست.Self-regulation in Iran With a Contemplation on the History and Functions of the Guild Organization
Despite the fact that the roots of self-regulation should be sought in the 18th and 19th centuries and in the ideas emanating from classical liberal political economy theories, today self-regulation is considered not only one of the effective and useful approaches in moving the wheels of economic systems, but also a successful and useful method in different fields are political, social and even cultural. Meanwhile, the Guild organization has always been one of the institutions demanding self-regulation in the economic field, and with this basis, the issue of the independence of this institution and the extent and type of its dependence on the government is raised as a serious challenge in this field. This article tries to look at the history and functions of Iran's Guild organization, examines this system with a self-regulation approach, and seeks to answer the main question, how is the position of the Guild organization in Iran as a self-regulation institution explained and what are its functions? Based on this, this article concludes with a descriptive-analytical method and using library resources that the Guild organization of Iran, although it has some self-regulating traits, such as: serious participation in the election of the Guild union leader, determining the price and standard of the product, determining the amount of tax, etc. .. has been, but on the other hand, with features such as: limitless supervision of government elements such as: sheriff, inspector, inspector, Darogh, etc. on guild affairs, government interference in the election of the guild leader, lack of development of civil society and dependency Organic to the government and... while being different from western guilds, it did not have the necessary independence as a full-fledged self-regulating institution and does not have it.
تبلیغات
