واکاوی تفاوت میان انسان و بشر در قرآن کریم

چکیده

در آیات قرآن کریم، آدمی با الفاظ و واژه های مختلفی معرفی و مورد خطاب قرار گرفته که در این میان «بشر» و «انسان» از جمله مهم ترین و رایج ترین تعابیری هستند که در تفاسیر قرآنی به عنوان معرف نوع انسان آمده است. به طور طبیعی استفاده از دو تعبیر مجزا می بایست پیام و هدف خاصی را نیز به دنبال داشته باشد. هدف این مقاله، واکاوی تفاوت های بین دو اصطلاح بشر و انسان در قرآن کریم با عنایت به منابع تفسیری است. سوال اصلی تحقیق این است که آیا دو واژه بشر و انسان اتحاد مفهومی دارند تا هر دو، معرّف آدم (ع) به عنوان ابوالبشر و ذریه وی یعنی تمامی ما انسان ها با عنوان بنی آدم باشند و یا تغایر مفهومی دارند؟ در این مقاله با استفاده از روش تحلیل محتوا، ابتدا هر یک از این واژه ها از لحاظ لغوی مورد بررسی قرار گرفت و سپس با استفاده از آیات قرآنی در کنار توجه به نظریات علمی جدید و کشفیات دیرین شناسان و یافته های آن ها در رابطه با انسان نماهایی که پیش از انسان هوشمند امروزی بر روی زمین وجود داشته اند، مانند انسان نئاندرتال و ...، تعریف و تفسیری تازه از واژه های «بشر» و «انسان» ارائه گردد. در نهایت معلوم شد که به نظر می رسد تعبیر انسان و بشر اختلاف مفهومی داشته و حامل معنای ویژه ای هستند.