نقد تفسیری و روایی رویکرد قرآنی مادلونگ پیرامون جانشینی پیامبر اکرم(ص) (مقاله پژوهشی حوزه)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (حوزوی)
آرشیو
چکیده
مسأله جانشینی پیامبر اکرم(ص)از مهمترین مسائل صدر اسلام تا کنون و اصلی ترین وجه تمایز تشیع با سایر فرق اسلامی بوده است. نوشتار حاضر با بهره جستن از روش توصیفی – تحلیلی و با رویکرد انتقادی به بررسی رویکرد قرآنی ویلفرد مادلونگ به مسأله جانشینی پیامبر اکرم(ص)(با تأکید بر منابع تفسیری و روایی فریقین) می پردازد. آغاز این حرکت توسط مادلونگ در کتاب جانشینی محمد(ص)بوده است که در 1997 منتشر و به زودی به عنوان یک مرجع مهم در این بحث شناخته شد. او در مقدمه کتابش تحت عنوان «حقوق خویشاوندی و خاندان های پیامبران در قرآن»، به بررسی نسبتا مفصّلی درباره نقش و اهمیت خاندان انبیاء در تأیید، تثبیت و ادامه مسیر رسالت و هدایت ایشان، پرداخت و نشان داد که مطابق نظر قرآن، جانشین پیامبران از میان خاندان ایشان و توسط خود آنها صورت می پذیرد و پیامبر اکرم(ص)نیز قصدی جز این نداشته است. علی رغم جدید و متأخربودن مطالعات شیعه شناسی و فعالیت های شیعه پژوهی، پرداختن به مسئله امامت نسبت به دیگر مسائل مطرح از ضرورت بیشتری برخوردار می باشد. مطالعه آرا و نظرات مفسران فریقین درباره تفسیر آیه ولایت، نشان دهنده این است که آنان بر اساس آیه 55 سوره مائده درباره ولایت و امامت ام ام ع لی(ع)، دو دی دگاه کلی دارند: 1. بیشتر مفسران اهل سنّت واژه «ولیّ» در آیه را به معنای دوست و یاور می دانند و بر همین اساس ولایت در آیه را مطلق و آن را شامل تمام مؤمنان به شمار آورده اند؛ 2. شیعه لفظ «ولیّ» را ص رفاً ب ه معنای محبت و نصرت نمی داند و چنین معنایی را در تعارض ب ا آی ات دیگر دانسته و معتقد است این واژه علاوه بر محبت، متضمّن حاکمیت اجتماعی و سیاسی است و نصرت از نتایج آن است. مفسران ش یعه، ب ر اس اس معنای «ولیّ» در آیه و نیز بر مبنای روایات متواتری که س بب نزول آیه را ولایت امام علی(ع)نقل کرده اند، آیه شریفه را دلیل قرآنی ولایت و امامت امام علی(ع)بیان م ی کنند .متن
Critical Analysis of the Quranic Interpretive and Narrative Approach of Madelung on the Succession of the Holy Prophet
The issue of the succession of the Holy Prophet is one of the most important and distinguishing aspects of Shiite Islam compared to other Islamic sects. This paper employs a descriptive-analytical method with a critical approach to examine the Quranic approach of Wilferd Madelung on the issue of the succession of the Holy Prophet (with a focus on the interpretive and narrative sources of both sects). Madelung initiated this movement in his book “Succession to Mohammad,” which was published in ۱۹۹۷ and soon became a significant reference in this discussion. In the introduction to his book titled “Familial Relationships and Prophetic Families in the Quran,” he extensively examines the role and importance of the Prophet's progeny in confirming, establishing, and continuing their mission and guidance. He demonstrates that, according to the Quran, the successors of the prophets are chosen from among their families and appointed by them, and the Holy Prophet had no intention other than this. Despite the relatively recent and delayed studies in Shi'a studies and Shi'a research activities, addressing the issue of Imamate (leadership) is of greater necessity compared to other raised issues. The study of opinions and views of interpreters from both sects regarding the interpretation of the verse of “Wilayah” (guardianship) indicates that they generally have two main perspectives based on Verse ۵۵ of Surah Al-Ma'idah: ۱. Most Sunni interpreters understand the term “wali” in the verse to mean friend and supporter, and based on this, they consider guardianship in the verse as absolute and inclusive of all believers. ۲. Shi'a scholars do not merely understand the term “wali” to mean love and support, and they perceive such a meaning to conflict with other verses. They believe that in addition to love, this term encompasses social and political authority, and support is one of its outcomes. Based on the meaning of “wali” in the verse and the excessive ( mutawatir ) narrations, which attribute the revelation of the verse to the guardianship of Imam Ali, Shi'a interpreters consider the noble verse as Quranic evidence of the guardianship and Imamate of Imam Ali.